Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપરનું
૧ so
[ ઉપસ્કર ઉપરનું વિ. ઉપર આવેલું
ઉપલભ્યતા સ્ત્રી. (સં.) પ્રાપ્ત કરવાપણું [અથવા બાજુ ઉપરવટ સ્ત્રી. અનધિકારપણું દાખવવું તે (૨) ઉલ્લંઘન; ઉપલાણ વિ. ઉપરનું; ઉપરના ભાગનું (૨) ન. ઉપલો ભાગ
અવગણના (૩) વિ. વિરુદ્ધ; અવગણતું (૪) ટપે ઉપલિયું ન. એક રોગ, ઉટાંટિયું (૨) આંચકી; તાણ એવું; સરસાઈ કરતું
ઉપલી સ્ત્રી, (સં. ઉપલ પરથી) જમીનમાં દાટેલી ખાંડણી; ઉપરવટણી પં. ખલનો બત્તો; વાટવાનો પથ્થર
ખાંડણિયો (૨) નાનું અડાયું; છાણું ઉપરવાડ સ્ત્રી. (સં. ઉપરિ-વાટ) ઘર, ફળિયું કે ગામની ઉપલું વિ. (સં. ઉપરિ-ઇલ્લ, પ્રા. ઉખરિલ) ઉપરનું (૨) નજીકનો ભાગ; પરવાડ (૨) ઘરની વાડ-સીમાંત આગળ આવેલું કે જણાવેલું
આવતુ ક જણાવેલું
વિક્તા દિવાલની બે બાજુનો ભાગ
ઉપવક્તા પું. કસં.) મુખ્ય વક્તાને સહાયક થનારો ગૌણ ઉપરવાડિયો ધું. ઉપરવાડે રહેનારો; આશ્રિત માણસ (૨) ઉપવન ન. (સં.) બગીચો; વાડી
પાસેના ગામની ખેતી કરનાર ખેડૂત [દિશાએ ઉપવસ્ત્ર ન. (સં.) અંગવસ્ત્ર: ખેસ (૨) રખાત ઉપરવાસ ક્રિ.વિ. પવન કે પાણીના વહનની વિરુદ્ધ ઉપવાક્ય ન. (સં.) વાક્યમાંનું ગૌણવાક્ય; પેટાવાય ઉપરવાસ-સો) પં. (સં. ઉપર + વાસક) માળ ઉપરનો ઉપવાસ પં. (સ.) વ્રત કેનિયમતરીકેનખાવું તે; ઇન્દ્રિયોના વસવાટ (૨) ગામની બહારનો વસવાટ
ભોગનો ત્યાગ કરવો તે (૨) ન ખાવું તે; અનશન ઉપરવાસિ(-શિ)યું વિ. ગામની બહાર રહેનારું ઉપવાસી વિ. (સં. ઉપવાસિનું) ઉપવાસ કરનાર ઉપરાઉપર(-રી), ઉપરાઉ(-છા)પરી કિ.વિ. એક પછી ઉપવિષ ન. (સં.) બનાવટી ઝેર (૨) મુખ્ય વિષથી જુદું
એક; લાગલાટ (૨) એક ઉપર બીજું આવે એમ; આકડાનું દૂધ વગેરે ઝેર ઓવરલેપિંગ
ઉપવીત ન., સ્ત્રી, (સં.) જનાઈ; યજ્ઞસૂત્ર ઉપરાણું(-ળુ) ન. પક્ષ લેવો તે; તરફદારી
ઉપવેદ પું. (સં.) વેદોમાંથી નીકળેલી ગૌણ વિદ્યાઓ; જેવી ઉપરામ પં. (સં.) નિવૃત્ત-વિરક્ત થવું તે (૨) વિરામ; કે આયુર્વેદ, ધનુર્વેદ, ગાંધર્વવેદ; સ્થાપત્યશાસ્ત્ર
અટકવું તે (૩) સંન્યાસ (૪) મૃત્યુ હોય તે ઉપવેશ પું. (સં.) બનાવટી વેશ ઉપરામણી સ્ત્રી. તફાવત; ઠરાવેલી કિંમતથી ઉપરનું જે ઉપશમ ડું, (૦૧) ન. (સં.) શાંત પડવું - વિરામ લેવો ઉપરાયો છું. શિરોરેખા; અક્ષર ઉપર કરાતી લીટી તે (૨) શાંતિ (૩) સાંત્વન ઉપરાળું ન. ઉપરાણું; તરફદારી; પક્ષ લેવો તે ઉપશમવું અ.ક્રિ. (સં. ઉપશમ્) શાંત - નિવૃત્ત થવું ઉપ-કોરાંટું વિ. (સં. ઉતસ્કુરક) પાસાભેર એવું (૨) ઉપશાખા સ્ત્રી. (સં.) મુખ્ય ડાળ કે સંસ્થામાંથી નીકળેલ
બાજુ ઉપરનું; સામેનું (૩) ઊભું (૪) અવળું, ઊંધું નાની ડાળ-શાખા; “સબ-બ્રાન્ચ ઉપરાંત સંયો. વધારે; વિશેષમાં (૨) સિવાય; વળી બીજું ઉપશ્રુતિ સ્ત્રી. (સં.) સાંભળવું-કાન માંડવા તે (૨) જયાં (૩) પછી; ઉપરથી
સુધી સંભળાય તે અંતર (૩) એક અલૌકિક વાણીઉપરિનિર્દિષ્ટ વિ. (સં.) ઉપર બતાવેલું
વનદેવતાની ભવિષ્યસૂચક વાણી (૪) સ્વીકારવાનું ઉપરી ૫. ઉપરના અધિકારી (૨) વિ. ઉપરનું
વિચન
[‘અન્ડર સેક્રેટરી’ ઉપરીપણું ન. ઉપરી હોય એવું વર્તન
ઉપસચિવ પં. (સં.) સચિવના હાથ નીચેનો સચિવ; ઉપ(-ફ) વિ. (સં. ઉપરિ) પાસાભેર (૨) ઊભું (જેમ ઉપસર્ગ કું. (સં.) આફત; સંકટ (૨) પ્રત્ય. ધાતુઓ કે કે, ખાટલો ઉફરો કરવો
ધાતુ ઉપરથી બનેલાં નામોની આગળ જોડાતો તથા ઉપરો(-)ક્તવિ. (સં. ઉપરિ+ઉક્ત) ઉપર કહેલું જણાવેલું તેમના મૂળ અર્થમાં વિશેષતા આણતો સંસ્કૃત પ્રત્યય ઉપલ પું. (સં.) પથ્થર; શિલા (૨) રત્ન
ઉપસંહાર છું. (સં.) એકત્ર કરવું તે (૨) સારાંશ (૩) ઉપલક વિ. જુઓ “ઉબળક'
ટૂંકામાં આટોપી લેવું તે ઉપલક-હિસાબ . ઉપરટપકે-અધ્ધરિયા ગણતરી ઉપસાગર ૫. (સં.) (જેની ત્રણ બાજુ કિનારો હોય તેવો ઉપલકિયું વિ. ઉપર ઉપરનું; ઉપરચોટિયું
સમુદ્રનો) પહોળા મુખનો અખાત ઉપલક્ષણ ન. (સં.) ચિન; વિશેષ લક્ષણ (૨) ઇશારત; ઉપસાટ પું. ઊપસવું તે (૨) સોજો (૩) ફુલાવો
(૩) એક અલંકાર; તેમાં વસ્તુના એક ભાગ વડે ઉપસાવવું સક્રિ. “ઊપસવું'નું પ્રેરક આખી વસ્તુનો બોધ કરાવાય છે.
ઉપસિદ્ધાંત મું. (સં.) મુખ્ય સિદ્ધાંતમાંથી સીધી રીતે ફલિત ઉપલક્ષિત વિ. (સં.) ઉપલક્ષણથી સૂચવાયેલું
થતો સિદ્ધાંત; “કોરૉલરી (ગ) નાયબ સેનાપતિ ઉપલબ્ધ વિ. (સં.) મળેલું; મેળવેલું (૨) જાણેલું ઉપસેનાપતિ મું. (સં.) સેનાપતિનો સહાયક સેનાપતિ; ઉપલબ્ધિ સ્ત્રી. (સં.) પ્રાપ્તિ (૨) બોધ જ્ઞાન સ્તુતિપાત્ર ઉપસ્કર પં. (સં.) સામગ્રી-સાહિત્ય (૨) ઘરખટલો (૩) ઉપલભ્ય વિ. સં.) મેળવી-જાણી શકાય એવું (૨) માનનીય; સંભાર; મસાલો (૪) શણગાર (૫) ઠપકો
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |