Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૯
પ
ઈ(-ઇંડોળ]
[ ઉગાડાવવું ઈ(-ઈ)ડાળ સ્ત્રી. ઈંડાં લઈને જનારી કીડીઓની હાર (૨) ઉકેલ પુ. સ્ત્રી. (દ. ઉશ્કેલ્લો સૂઝ, સમજ (૨) રસ્તો;
ઝીણાં ઝીણાં ઈંડાંનો જથ્થો (૩) છોકરાની ધાડ- નિકાલ ભુંજરવાડ
ઉકેલણી સ્ત્રી. ઉકેલવું-નિકાલ કરવો તે; ખુલાસો ઈ(-)ડું ન. (સં. અંડ) પંખી અને કેટલાંક જંતુઓનો ઉકેલવું સક્રિ. ગૂંચ કાઢવી; વળ કાઢવો; બાંધેલું કે ગૂંથેલું
અર્ધપક્વ લંબગોળ આકૃતિનો કોશ; અંડ; બેદું (૨) પાછું છૂટું કરવું (૨) વાંચવું (૩) પૂરું કરવું-નિકાલ શિખર પરનો કળશ
[ઉઢાણી કરવો (૪) ઉઘાડવું; ખુલ્લું કરવું ઈ(-)ઢોણી સ્ત્રી, નાની ગૂંથેલી (તૈયાર બનાવટની) ઉકેલાવવું સક્રિ. “ઉકેલવેનું પ્રેરક ઈ(-)તડી સ્ત્રી, એક જીવ; ઈતરડી
ઉકેલાવું અ.ક્રિ. ‘ઉકેલવુંનું કર્મણિ ઈ(-)ધણ(-ણું) . (સં. ઇંધન, પ્રા. ઇંધણ) રસોઈ ઉક્ત વિ. (સં.) કહેલું; બોલેલું [વાક્યાતુર્ય
વગેરેને માટે બાળવાનાં લાકડાં; બળતણ; ઈંધણ ઉક્તિ સ્ત્રી. (સં.) કથન, વચન; બોલ (૨) શબ્દલાલિત્ય; ઈ(-)ધણધોરી મું. બળદ (૨) ભાર વહેનારો આદમી ઉખડાવવું સક્રિ. ‘ઉખાડવું'નું પ્રેરક ઉખેડાવવું (૩) વિ. બળદિયા જેવો; મૂર્ખ
ઉખડિયોપું. તવેથો; ઓખરિયો (૨) ખરેંટો [ઉખડિયો ઈ(-)પળી-પીપળી સ્ત્રી. એ નામની એક રમત; ઝાડ ઉખરાડું. વાસણમાં દહીં, દૂધ કે અનાજનાં જામેલાં ખરેંટાં;
ઉપર ચડી રમવામાં આવતી જમીનની એક રમત; ઉખરાંટું વિ. ઢાંક્યા વિનાનું, ઉઘાડું આંબલી-પીપળી: આંધળી પીપળી; ઝાડ-પીપળી ઉખરાંટો પુ. ધાતુના વાસણ પરનો ઓઘરાળો
ઉખાડવું. (સં. ઉત્નાત) ઉખાડેલું હોય તે (૨) ખાડો (૩)
વેરાન જગ્યા; રાન
ઉખા(-બે)ડવું સક્રિ. (સં. ઉત્પાત, પ્રા. ઉકખાડ) ઉ. . (સં.) ગુજરાતી વર્ણમાળાનો પાંચમો અક્ષર-સ્વર ઊખડવુંનું પ્રેરક (૨) મૂળ ખેંચી નાંખવું (૩) ઉ પ્રત્ય. ક્રિયાપદને લાગતાં તે ક્રિયા કરનારું' એ અર્થમાં પદય્યત કરવું; ઉઠાડી મૂકવું (૪) નાશ કરવો
વિશેષણ બનાવતો પ્રત્યય. ઉદા. ઉતારુ ઉખા(-ખેડાવવું સક્રિ. ‘ઉખા-ખેડવુંનું પ્રેરક ઉકરડી સ્ત્રી, નાનો ઉકરડો (૨) વિવાહના સમયમાં ઉખા(-ખે)ડાવું અને ક્રિ. ‘ઉખા(-ખે)ડવુંનું કર્મણિ
કચરોપેંજો નાખવાની જગા (૨) એક મેલા દેવતા ઉખામણી સ્ત્રી. કહેવત; લોકોક્તિ ઉકરડો ડું. (સં. ઉત્કરક, પ્રા. ઉક્કર્ડ) છાણ અને કચરો- ઉખાણું ન., (-ણ) પું. (સં. ઉપાખ્યાન, પ્રા. વિજ્ઞાણ)
પૂંજો વગેરેનો ઢગલો અને તેનું સ્થળ (૨) (લા.) સમસ્યા; કોયડો (૨) કહેવત; દષ્ટાંત ગંદવાડ; ગંદું સ્થાન
ઉખાલપખાલ સ્ત્રી. ઊલટી અને ઝાડો (તાજું કરવું ઉકરાંટો પુ. આવેશ; ઉશ્કેરાટ (૨) તાલાવેલી ઉખા(-બે)ળવું સક્રિ. ઉખાડવું (૨) ઉકેલવું (૩) ભુલાયેલું ઉકલત સ્ત્રી. ઊકેલવું તે; ઉકેલ
ઉખા(ખે)ળાવવું સક્રિ. “ઉખા(-ખેડવું'નું પ્રેરક ઉકલાવવું સક્રિ. “ઊકલવું'નું પ્રેરક
ઉખેડ કું., સ્ત્રી. ઉખાડ; પોપડો ઉકળ ન. ઊકળવાની ક્રિયા
[ાપો ઉખેડવું સક્રિ; ઉખેડાવવું સક્રિ; ઉખેડાવું અ.ક્રિ. માટે ઉકળાટ(-ટો) પૃ. ઘામ; કઠારો (૨) ગુસ્સો (૩) સંતાપ; જુઓ અનુક્રમે “ઉખાડવું; “ઉખાડાવવું; “ઉખાડાવું ઉકાળવું સક્રિ. (“ઊકળવું'નું પ્રેરક) ઊકળે એમ કરવું (૨) ઉખેળવું સક્રિ. ઉખાળવું (૨) ઉકેલવું
લાભ કરવો; સારું કરવું (૩) બગાડવું (કટાક્ષમાં) ઉખેળાવવું સક્રિ. ઉખાબાવવું (૨) ઉકેલાવવું ઉકાળો પં. ઉકાળવું તે () વનસ્પતિ, ઓસડિયાં કે ઉખેળાવું અ.ક્રિ. ઉખળાવું [પૈડાંનું અટકણ)
તેજાનાનો કાવો (૩) ઘામ; બાફ (૪) કઢાપો; સંતાપ ઉગટણું ન. (સં. ઉદ્વ ર્ત) પીઠી (૨) ઊગટ (વાહનના ઉકાંચળી વિ., સ્ત્રી. (સં. ઉત્કંગુલિકા, પ્રા. લૉંચુલિઆ) ઉગટવું અ.ક્રિ. પીઠી ચોળવી મૂિળ; આરંભ (૩) જન્મ - કાંચળી પહેર્યા વિનાની (સ્ત્રી)
ઉગમ પં. (સં. ઉદ્ગમ, પ્રા. ઉગ્નમ) ઊગવું તે; ઉદય (૨) ઉકાંટો છું. (સં. ઉત્કંટક) ઉકરાંટો; ઉત્સાહ; તાલાવેલી (૨) ઉગમકાળ પં. (સં.) આરંભકાળ
બકારી (૩) અભાવાની લાગણી (૪) કંપારી (૫) ઉગમણ સ્ત્રી. ઉગમ (૨) પૂર્વ દિશા અવાવરુ કિનારો
ઉગમસ્થાન ન. (સં.) ઉત્પત્તિસ્થાન તિરફનું ઉકાસણ(-શું ન. ઉકાસવું તે (૨) ઉત્તેજન (૩) ઉન્નતિ ઉગમણું વિ. (સં. ઉદ્ગમન, પ્રા. ઉગ્નમણ) પૂર્વ દિશા ઉકાંસવુંસ.ક્રિ. (સં. ઉત્કર્ષણ) ખોદી કાઢવું; બહાર કાઢવું(૨) ઉગાડ કું. (સં.) ઊગવું કે ઉગાડવું તે
ધ્યાન પર લાવવું; ભુલાયેલું તાજું કરવું (૩) ઉશ્કેરવું ઉગાડવું સક્રિ. “ઊગવું'નું પ્રેરક; ઊગે એમ કરવું ઉકીર પું. આંખનો ચેપડો (૨) ખોદેલી માટીનો ઢગલો ઉગાડાવવું સક્રિ. “ઉગાડવું'નું પ્રેરક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |