________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમબોધ ગ્રંથમાળા
..
પુષ્ણ
ન્યાયથી વર્તવું ઘટે છે, પણ અન્યાયથી વર્તવુ ઘટતુ નથી. સ્વામીના દ્રોહ કરવા, મિત્રાને ઠગવા, વિશ્વાસુ જાની વચના કરવી, એક યા બીજા પ્રકારે ચારી કરવી, લાંચ-રવત લેવી કે નગોટકા કરવા એ અન્યાય કહેવાય છે. અને તેને ત્યાગ કરીને પ્રામાણિકપણે વર્તવું, તે ન્યાય કહેવાય છે.
પ્રજા પાસેથી કર વેશ લઈ પ્રજાનું રક્ષણ ન કરવું એ અન્યાય છે. ઠરાવેલેા ભાવ લીધા પછી એક વસ્તુ આછી આપવી, એકને બદલે ત્રીજી આપી દેવી કે ઠરાવેલા સમયે ન આપવી, એ પણુ અન્યાય છે. અને શેઠ કે માલીકે સાંપેલું કામ ખરાખર ન કરવું કે તેમાં જાણીબૂઝીને બગાડ કરવા યા લાંચ-રવત લઈને તેને નુકશાન પહોંચાડવું' એ પણુ અન્યાય છે. વળી શેઠ કે માલીકના પૈસાથી પાતાના ખાનગી ધંધા કરવા અને નુકશાન આવે તે તેના ખાતે ઉધારવું કે પેઢી ચા કારખાનાનાં માણસા પાસે પાતાનું ઘર-ખાનગી કામ કરાવવું, એ પણ અન્યાય છે. તે જ રીતે એક ધંધામાં ભાગીદાર તરીકે જોડાયા પછી સહિયારી મૂડીને પાતાના ખાનગી ધધામાં ઉપયોગ કરવા કે સહિયારી મિલકતને ઉચાપત કરવી, એ પણ અન્યાય છે. તેજ રીતે એક અજાણ્યો મનુષ્ય આપણી પાસે અમુક વસ્તુ લેવા આવે કે અમુક કામ કરાવવા આવે, તેની પાસેથી મુકરર ભાવ કરતાં વધારે ભાવ લઈ લેવા, એ પણ અન્યાય છે.
નિગ્રંથ મહર્ષિએ કહે છે કે—
न्यायोपात्तं हि वित्तमुभयलोकहितायेति ।
For Private And Personal Use Only
