________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
জানাঘমকথা जरां वा=वृद्धावस्था वा शरीररूपविनाशिनी, शरीरं वा (वर्तमानशरीरं) 'अइवयमाणं' अतिपतन्तम्-आत्मनः सकाशात् सर्वथा वियुज्यमानं निवारयसि ततस्तदा खलु अहं तव बाहुच्छाया-परिगृहीतः भुजबलमाश्रितः सन् विपुलान् मानुष्यान कामभोगान् भुञ्जानो विहरामि-गृहे वत्स्यामीत्यर्थः ।
संसाराऽऽसक्तस्य जरामरणादि दुःखक्षयो न भवतीति संसारस्वरूपमिह संक्षेपेण निरूप्यते-आत्मकल्याणार्थी जनः खल्वेवं विभावयति___ एतत् खलु संसारसुखं तुच्छम् , अस्मिन् संसारे कर्मवशवर्तिनः पाणिनः केवलं मरणाय जायन्ते, म्रियन्तेऽपि जननायैव, यावन्तः कामभोगास्ते क्षणभ रा कर सकते हों तथा शरीर के स्वरूप को विनाश करनेवाली आती हुई जरावस्था को निवारण कर सकते होवें या नियमतः आत्मा के साथ सर्वथा वियुज्यमान इस शरीर को आप रोक सकते होवें (तएणं अहं तव पाहुच्छाया परिग्गहिए विउले माणुस्सए कमभोगे भुंजमाणे विहरामि) तो मैं आपकी भुजच्छाया का सहारालेकर विपुल मनुष्यभवसम्बन्धी कामभोगों को भोगता हुआ घर में रह सकता हूँ ! संसार में आसक्त हुए प्राणी के जरी मरण आदि के दुःखो का क्षय नहीं होता है इसलिये संसार का स्वरूप संक्षेप से यहाँ निरूपित कियाजाता है जो आत्मकल्याण के अर्थी मोक्षाभिलाषी जन होते हैं वे इस प्रकार से विचार करते हैं-यह सांसारिक सुख तुच्छ है। इस संसार में कर्मवशवर्ती हुए प्राणी केवल मरण प्राप्त करने के लिये ही जन्मते हैं और जन्म धारण करने के लिये ही मरते है। जितने भी कामभोग મારાથી દૂર કરી શકે છે, તેમજ શરીરના સ્વરૂપને નષ્ટ કરનાર ઘડપણને મટાડી શકે છે, આત્માથી વિયેગ પામતા આ શરીરને તમે વિયુક્ત થવા न हो (तएण अहं तव बाहुच्छाया परिग्गहिए विउले माणुस्सए कामभोगे भुजमाणे विहरामि) ते दुतमारी मामानी छायामा २डी पु०४॥ मनुष्य ભવના કામભેગે ભેગવતાં ઘરમાં જ રહી શકું તેમ છું. સંસારમા આસ ક્તિ રાખનાર પ્રાણુને જરા (ઘડપણ) મરણ વગેરે દુઃખ ને ક્ષય થતા નથી તેથી અહીં ટૂંકમાં સંસારના સ્વરૂપ વિષે ચર્ચા કરવામાં આવે છે. જે આત્મ કલ્યાણ ને જંખનાર મોક્ષાભિલાષી જન હોય છે, તે આ પ્રમાણે વિચાર કરે છે આ સંસારનું સુખ નગણ્ય છે. આ સંસારમાં કર્મ વશ થઈને જીવ નારા પ્રાણીઓ ફક્ત મરણ પ્રાપ્ત કરવામાટે જ જન્મ પામે છે, અને જન્મ મેળવવા માટે જ મૃત્યુને ભેટે છે. સંસાર ના જેટલા કામ ભોગે છે તે
For Private And Personal Use Only