Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

SR No.: 020162
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1996
Total Pages: 430
Language: Prakrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 22 MB

Page 236

-अज्झावणारुड्
1
अझावणारुइ (ajjhāvanārui < adhyāpanā ruci) adj. one who has liking for teaching, JM. गुणपेही मयरहिओ अज्झयणऽझवणारुई निचं । पकुणइ जिणाइभत्तो उच्च नीयं इयरहा उKam Vi. (D.) 60. अज्झात्रय (ajjhāvaya < adhyāpaka) m [also अज्झावग ] teacher, preceptor, AMg अज्ज्ञावयाणं पडिकूलभासी प्रभाससे कि तु सगाति अहं Utt. 12.16; JM ताहे सो अज्झावगसगासं गंतुं भणइ DasavešI. 11a.1; तओ अज्झावओ भणइ DasaveTI. 11a. 2; अहन्नया य अज्झावरण सह... संपत्ती धणकुमारो वि SupāsCa. 1.337; तत्थ वसुभूई नाम बंभणो अज्झाओ परिवसs VasuHi. 30.22; नवरं दक्षमावत्तीय नवममज्झावयाण पच्छित्तं PavSaro. 758; इय भो ! चउत्थठाणट्टियाण अज्झावयाण नवकारो Arthiku 30; अज्ज्ञावयस्स सुइति हि खिखम्मि समपिओ पिउणा SuriSuCa. 3.26; सो अज्झावयस्स कस्स वि पासम्मि अहिजए वेप MuSuvraCa. 50: समये समप्पियाओ ताओ रन्ना Sivaka. 54; अज्झावयसहियाओ अणाविआओ कुमारीओ Sivaka. 69; JS. अज्झावयवग्गाणं साहूणं चैव सव्वेसिं Parsa. 1.4; अज्झावयगुणणिलए Bhaāra. 4; अज्झावगोगवासणेणेव बंदंति MO. 195 ( 4 ) अज्झावयंत (ajjhāvayanta adhyāpayat) adj. (pr. part.) [1. अज्झावंती ? ] one who is teaching, JM. तओ जहारिहं अज्झावयंतेण निक्खाविओ सयलं पवयणसारं KuvMāka. 216.3; जे य उवंगाई तहा उववाइय मायाई उबउत्ता सीसे अज्झावंती ( ? ता ) ते उज्झाए नम॑साहि ArthPai.(Sn.) 35; S. (कपटकेलि ) मुग्गरअ ! सो भयवो सिस्सं अज्झावअंतो चिट्ठदि Hasci. 1.10.6.
अज्झावयाण
<
अज्झाव संत (ajjhāvasanta < adhy-a-vasat) adj. pr. part.) one who is living, residing, AMe. जर ताव अज्जो, गिहिणो गिहिमज्झा वसंताणं अन्न उत्थिए अट्ठेहि य हेऊहि य... निष्पट्टपसिणवागरणे करेंति Uvar. 174.
अज्झावसमाण (ajjhāvasamāna adhyāvasat) adj. pr. part.) living, AMg. तेवट्टि पुव्वसयसहस्साइं महारायवासमज्झावसमाणे
Jambuddi. 2.64.
आणि (ajjhāvasiūna adhya-usya) ger. after haring stayed, JM. वीसं सयसहस्साणि पुढवाणं कुमारवासमझावसिऊण VasuHi. 183.5.
wafer (ajjhävasittä < adhya-vasitväna-adhyā-usya) ger having resided in, AMg. पंच तित्थगरा कुमारवासमज्झावसित्ता मुंडा भवित्ता पब्वइया Thāna. 5.234 ( 470 ); एगूणवीसं तित्थयरा अगारमज्यावसित्ता मुंडे भवित्ता पव्वइआ Samav. 19.5; थेरे णं अग्भूिईसत्तालीसं वासाई अगारमज्झावसित्ता Samav. 47.2; 59.2; 63; 62.2; SamavPrs. 10; 81 अहं तीसं वासाई अगारवास मज्झावसित्ता Viy. (15.20); Jambuddi, 2.64.
अज्झासठाण (ajjhāsa thāna adhyāsa- sthana ) 1m. / m. place for sitting, a seat JM. रइरमणसरासणवाणवरिसणज्ज्ञासठाण मणुपत्ता । जयसुंदरी SuptsCh. 1. 257.
***
1
अझीण (a-jjhinaa- ksina) adj. ( ppp. not exhausted, inexhaustible, JM अज्झीणं दिज्जतं अव्वोच्छित्तिनयमो अलोओ व्व । आओ नाणाईणं झवणा पावाण खवणं ति ViāvBha. 1961; n. 1 name given to the chapter of the canon because of the quality of being inexhaustible, ओहनिष्फण्णे चउव्विहे पण्णत्ते ... अज्झयणे अज्झीणे आए झवणा ApuOg. 126 दब्वज्झीणे तिविहे पण्णत्ते, तं जहा जाण सरीरव्वज्झीणे भवियसरीरदब्वज्झीणे Apng 552 से तं नोआगमतो भावज्झणे से तं भावज्झी से तं अज्झीणे AyuOg. 557; से किं तं अज्झीणे ? चउन्विहे पण्णत्ते । तं जहा – नामज्झीणे ठवणज्झीणे दव्वज्झी भावज्झीणे Ayug. 347; JM. श्रहो जं सामन्नं सुआभिहाणं चउन्विहं तं च । अज्झयणं अज्झीणं आयज्झवणा य पत्तेअं DasaveNi. 27; अज्झयणं अज्झीणं आओ झवणा य तत्थोहे KappBha. 271; ओहो जं सामण्णं सुयाभिहाणं चव्विहं तं च । अज्झयणं अज्झीणं आओ ज्शवणा य पत्तअं अज्झावस- (ajjhāvasa-adhy-a-vas - ) 0. to live, to Viāv Bhs. 958; 2 s eluapter (of seriptural text ), AMg. remain, AMg. तए णं उसमे अरहा कोसलिए बीस पुब्वसय सहस्साई तिण्डं गणिपिडगाणं आयारचूलियवज्जाणं सत्तावण्णं अशीणा पण्णत्ता, तं कुमारवा समज्झावसः Jambuddi. 2.64. जहा - आयारे, सूयगडे, ठाणे Samav. 57.
1
167
अज्झासा (ajjhāsā <adhyāśā) adj. (f.) full of great liope, Apa. णायकुमारहो संगे लगा अज्झासा इच्छियसंसग्गा NayCa. (P.)
अमिरगण
s. ( उर्वशी) भअवदा कुमारेण कुमारवदं गेव्हिअ अकलुसो णाम गंधमादणकच्छो अज्झासिदो Vikramo. 4. 40. 10-11.
5.10. 3.
अज्झासिअ (ajjhāsia <adhy-āsita ) adj. ( ppp. ) resorted to, mounted on 8. ( कलहंसक ) वारसुंदरीकदंबे हि अज्झासिआ ... करिणीओ MIMA. 6.4.9.
अज्झाय (ajjhāhaya < adhyāhata ) adj. ( ppp. ) struck by, JM सीयलएणं सुरभिमट्टियागंषेण अज्झाइओ वर्ण संभरेइ Erz. 35.2. ef. अब्भाअ.
8
अज्झियग (ajjhiyaga = adhi- ( upa) - yācita-ka ) n. vow (to a deity for the accomplishment of desired object), M. णिरुवद्दवं च खेमं च होदिति रण्णो य कीरऊ संती अद्धाणनिग्गतादी देवीपूयाय अज्झियगं KappBha. 4962.
अज्झसिर (a-jjhusira <a-śusira ) adj. 1 without any hole or erack, without any gap AMg जंबूफलअसण कुसुमबंधन धणे असिरे रूवगपडिरूवदरिसणिज्जे Uvav. 10; घणं मूले थिरं मज्झे अग्गे मद्दवजुत्तया । एगंगियं अज्झसिरं पोरायामं तिपासियं OghNi. TO7; JM. परिसाडी वि य दुविधो, अज्जुसिर-ज्झसिरो य णातच्वो NisBha. 1218; लामा अलि होति NIBIA 1219 अज्जुसिरं जत्थ कोट्टरं नत्थि NisCn. 2. 152.9; 2 thickly covered, AMg अणावायमसंलोए परस्सणुवधाइए । समे अज्जुसिंग यावि अचिरकालकयंभि अ OghNi. 313; Utt. 24. 17; JM समे अज्युसिरे यावि अचिरकालकयम्मि य KappBhā. 443; Pavāro. 709.
farng (ajjhusira-gahana < a-Susira-grahana) [also अझुसिरगहण ] acceptance of s mat without holes or
m
अझासिद (ajjhāsida <adhyāsita ) adj. ppp. ) occupied, gaps, JM. अहवा अज्मुसिरगहणे कप्पो पकप्पो तु कज्जे झुसिरे वि । झुसिरे
-
अज्झीणझंझ (a-jjhina-jhanjha aksina-jhanjha) adj. whose quarrels are not pacifiod, AMg, जाणमाणो परिसओ (? परिसाए cf. comm. परिषदः सभायां बहुजनमध्ये 591.13 ) सच्चामोसाणि भासइ । अज्झीणझंझे पुरिसे महामोहं पकुब्वद्द Samav. 30.9; अज्झीणझंझे पुरिसे महामोहं पकुब्वति āyarDas. 9.29. [(ajjhina-jharjhaya aksina jhanjha ka) adj. AR. w.r. for अक्खीणझंझय ]
<
अज्झुववज्ज (ajjhuvavajja adhyupapadya) f. अज्झोववज्ज. अध्ययण (ajjhuvavanna adhyupapanna) of आलो
ववण्ण..
अनाथ (ajjihuvavaya adhyupapita) of.. wafa (ahusia<adhy-uşita) al. (pp.) ving overnight or for a short time, AMg पाएण देइ लोगो उबगारिसु परिचिएसुज्झुमिए वा । जो पुण अद्धा खिन्नं अतिहिं पूएइ, तं दाणं PipaNi. 450.