Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

SR No.: 020162
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1996
Total Pages: 430
Language: Prakrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 22 MB

Page 123

अकोसायंत
54
अर्कत
नव्वत्ते तु अकोसे अग्नुजाणाओ जा खेत्तं KappBha. 3.4842; वाघातम्मि 4.14.9; चक्कक्ककित्तिवद्धावणए. दुकर तं भरहेसरहो RitNeCa. 10.7.22; तहो अकोस अडवि जले सावए तेणे KappBha. 3.4844.
तणउं तणूरुह अक्ककित्ति VaddhaCa. 3.30.6% 4.2.53 5.8.11. ___ अकोसायंत (a-kosāyanta <a-kosayat) adj. (pr. part.) अक्कछट्ठी (akka-chatthi<arka-sasthi) f. a festival on the
making the budform to disappear, unfolding, AMg. ममणे भग 6th day of the month in honour of the sun, JM. लोश्यपब्वाई ... महावीरे... पउमवियटना गंगावत्तगपयाहिणावत्ततरंगभंगुररविकिरणतरुणबोहिय- अकछट्ठी ... न कायब्वाई ViMaPra. 3.13. अकोसायंतपउमगंभीरवियडना Uvav. 16; Panha. 4.8; (Leumann, अक्कजडि (akka-jadi<arka-jatin) m. name of a Vidyafurnished with a calix ?)
dhara, JM. अह अकजडिस्स सुओ रयणजटी नाम खेयरो गयणे।... मुणइ अकोह (a-koha-za-krodha) adj. without anger, AMg. पलावं महि लियाए PaumCa.(V.) 45.28. नेभिक्षु अकिनिए अल्सर अकोहे अमाणे ... णो आर्समें पुरओ करेजा Siy. अकंड (a-kkanda <a-kānda) adv. [Loc.] at an improper 2.1.60(682); 2.2.44(711); 2.4.24(753); थावच्चापुत्ते अणगारे ... time, all of a sudden, AMg. अकंडे चिरभाविय ते पुरिसा मरणदेसअकोहे अमाणे अमाए Niya. 1.5.35; तए णं से भगवं समणे ... अकोहे कालम्मि । पुवकयकम्मपरिभावणार. पच्छा परिवति AurPacc.(V.) 54; अमाणे Jambuddi. 2.68; अकोहे अमाणे अमाए अलोहे, संते पसने उवसंते JM. कीस दुकातवम्मि । विणिउत्तो अकंडे भंते अप्पा अपावो वि KakoKapp. 118; Apa. अकोई अमोहं अलोहं अणाहं VaddhaCa. 8.10.10. Pra. 160. 20.
अकोहण (a-kohana <a-krodhana) adj. not irascible, अकंडविडुर (akkanda-viddara <akanda ?-adambara) AMg. एम प्पमोक्खे अमुमे वरे वि अकोहणे सच्चरए तबस्सी Siy. 1.10.12; pompousness out of time, JM. जइ अम्हे पुच्छर देवो, ता अकोहणे सचरए सिक्खासीलि त्ति वुच्चइ Utt. 11.5.
चामुंडराओ सम्माणिज्जउ, अकंड विडुरं परिहरिऊण पीइदाणपुरस्सरं पेसिज्जउ अकोहत्त (a-kohatta <a-krodhatva) n. absence of KakoPra. 163.15. irascible nature, AMg. से नूर्ण भंते अकोहत्तं अमाणत्तं अमायत्तं अलोभत्तं अक्कतूल (akka-tula<arka-tula) n. cotten-wool, JM. सीलेण समणाणं निग्गंथाणं पसत्थं Viy. 1.9.18 (1.418)
विष्पमुक्को होइ लहू अक्तूलं व JinadaAkhya. v. 219. अक्क (akka) Desi. messenger, अक्को दूए DENIMi. 1.6; अक्को अक्कतेअ (akka-tea<arka-tejas) m. name of a Vidyaदृतः, वयअंगुट्ठी अके (comm.)
___dhara, JM. जलणजटि अकतेओ एवं विज्जाहरा बहुसो PaumCa.(V.) अक्क (akkacarka) m. the plant calotrofis gigantia, AMg. 5.46. णिग्गुंडी अक्क तूवरि आदई चेव तालउडा Pannav. 1.37 1.3 (1.42 v.2); अक्कत्थली (akka-tthaliKarka-sthali) f. name of a city
M. इह वीसमद व हिअअं फुहकसमीरसुरहिगंधेसु ।.- वर्णतमग्गेम Gaudva. (also known as Anandapura), JM. खेत्ते विवजाम। दुणामे कए, जहा 535; थोउज्जऽवविटवा इमाओ ता उंदरथलीओ Gaudva. 559; JM. आणंदपुरं अक्कत्थली, अक्कत्थली आणंदपुरं NisCu. III. p.192 on v.3344. अहिलसह अकालियं कहि पि किं महुयरजुयाणो CaupCa. 21.17.
अक्कदेव (akka-deva<arka-deva) m. name of a feudatory अक्क (akka Karka) m. 1 the Sun, [PeiLaNa.4; Hem.(Gr.) king, JM. सामंते य इमे ... अक्कपभो अक्कदेवो एवमादीणि पंच सयाणि 1.177; 2.79; 89; Vara.(Gr.) 2.1; 3.3; Mark.(Gr.) 3.1], M. Vasudi. 318.12. दमस्स पबिस कोडरधमकमोहो USINI. 3.53: JS. दीवे हि णियपहोहामियक- अकंत (a-kkanta<akrānta) adi. (PPP.) [PaiLaNa. 585] नेगहि धूमरहिपहि (णचंत अच्छीहिं) SravA.(V.) 436; JM. बालकमहो 1 pressed down, crushed, AMg. पंचविधा अचित्ता वाउकाच्या पन्नत्ता, तं नहकारगजी सुहयरगई अ अ भुणिओ Kumica.(H.) 2.23; जा नायं जहा-अर्चले पते पीलिते सरीराणुगते समुच्छिते Thina. 5.3.1831444) (१) च सुरा भो तिपटुगाचंदकतारागणं RitSamu.2593; Apa. चंदवसकमा- (comm. अकृते चिक्खिलाइस); पुढविकाइए णं भंते, अकले समाणे फेरि सियं हाणपहिं पहुणा पुजिउ आहरणपहिं NiyCa.(P.) 1.16.5: तंणीराओ वेयणं पञ्चभवमाणे विहरइ Viy. 19.3.33 119.35); तए णं से दद्दरे सेणियस्स नाणमुको तं मोहंधारे हि अको SudCa.(N.) 12.3.1; अमियकसकपा- रणो एगेणं आसकिमोरएणं वामपाएणं अक्त समाण अंतनिग्धा कप यावि घणु हा मुउसीय कारण रावणु JambuSiCa. 5.13.63 4.5.13; उग्गतेय होत्था Nayii. 1.13.41%3; अतादि य अचित्तो (बाउकाओ) OghNi. 360: पलयकस च्छहा विजपुंजडुअवहसमप्पहा (जउणराउ) PINCa. 12.10.103 JM. चलियम्मि तम्मि पयलाइ पहुम्मि महिमंडलं निरवसेस। अवंतफणावलओ 2 name of a warrior of Ravana, JM. (रावणस्स भडा) चंदो य तहा जायद बिहटाफडो सेसो CaupCa. 132.4 (1.9); 2 overcome, overअको गओ य PaumCa.(V.) 59.2; 59.3.
powered, M. कुमुयाई ससहरवंततिमिरमरियाई व फुति Lila. 526; JM. अक्क (akka<°cakra)n. circle, M. फरइ फरिअट्टहासं उद्धपलित्त- गम्भत्थे य देवीए डोहलो उवविट्ठा अकंता य AvTi.(H.) 504a.63; पच्छा तिमिरं मिव दिसाअ SctuBa. 1.5%3; तुह पटिमापडिवाडि वहइ व सअलं बहहि मणसेहि अंतिओ अधंतो य AvTI.(H.) 227a.3; दालिदेणकतो दिमाअ GiSaSa. 6. 30; (राजा) तंबचूडबडग्योलंतकोलाहलमुहल दिसा- भमामि नयरीप सुन्नमणो Erz.74.22; बहुपावभरवंतं दुजलणकरालजालमालाहिं अक्कम CandLe. 1.15.
Kalka. 56: JS. संसारदुहवंतो जीवे सो हेयमिदि विचितेजो BiAnu. 38: अक्कअउच्व (a-kkaa-uvva<a-krta-purva) adj. never 3 occupied, conquered, AMg. जंपुण पोरिसीप दो तिगिण दंडे अर्कता tione before, M. रंमंतोण पिअअमे अकअउको वि पणअभंगम्मि कए उग्धाइतालियं पि पहिज्जर Viy. p. 1186(11); M. समिणो ब्व जस्स SetuBa. 12.50.
लोण। अबंतजयस्स जए. षट्रीण परेहि सच्च विया Lili. 693 JM. जो जो अक्कआ (akka-a<arka-ja)f the river Yamuna (born of भमिपपसो पंचहि पुरिसुत्तमे हि अर्कतो। सो सो भणिये पुज्जो देवाण य माणसाणं the Sun), M. अकअं अअपिआ दुअंगओ SriKiv. 1.22.
च SaraPa.63 अक्तं अम्ह मंडलं कओ अम्हाण महंतो परिभवो CaupCa. अकित्ति (akka-kitti<arka-kirti) m. name of a Vidya- 98.16: 4 handled, fully used, controlled, JM. तह तिएण जंतं Lahara king (lit. having fame like the Sun), JM. तस्स सुप्पमा अर्कतं नेहनिम्भररसेण । जह पढभं चिय कुंडी भरिया एक्केग घाण VajLag. देवी। तेस पुत्ती अक्को व्च तेयजुओ अक्ककित्ती कुमारो VasuHi. 276.19%; 5363 5:covered, stepped on, JM. ता पुण्णवंतो हं जेण मम गेहे अज जोतिमाला रयणमाला विव आणीया अक्ककित्तिस्स VasuHi. 313.21; Apa. भमी महातबस्सिरिसिचलणेहि अवता JinadaAkhya II. 44.2. अक्ककित्ति थिउ उज्झहें दणु-दुग्गज्झहे रज्ज सई भुअबउ PaumCa.(S.) अक्कंत (t-kkanta) Desi. increased [ = आक्रान्त going beyond