SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 284
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तैलप करणम् ] पञ्चमो भागः २६९ - यह तेल गृध्रसी, ऊरुग्रह, अर्श और समस्त मिलित ४ सेर ले कर ३२ सेर पानीमें पकायें और वातज रोगोंको नष्ट करता है। ८ सेर रहने पर छान लें । (८००२) सैन्धवाद्यं तैलम् (४) (वृहत्) । अरण्डी या तिलके २ सेर तेल में यह काथ और कल्क मिला कर मन्दाग्नि पर पकावें । जब ( वृ. मा. ; च. द. ; वृ. नि. र. । वृदय ; पानी जल जाय तो तेलको छान लें। धन्य. ; ग. नि. । वृदय. ३५ ; व. से. ।। ब्रना. ; र. र. । बन्न वृद्धच. ; यो. यह तेल वर्म, उदावर्त, गुल्म, अर्थ, प्लीहा, र. । वृनय.) प्रमेह, वातरक्त, आनाह, अश्मरी और कफवातज सैन्धवं मदन कुष्ठं शताहां निचुलं वनाम् । रोगोंको नष्ट करता है। हीयेरं मधुकं भाङ्गी देवदारं सनागरम् ।। इसे अनुवासन बस्ति द्वारा प्रयुक्त करना कटफलं पोकर मेदां२ चविक चित्रकं सठीम् । चाहिये। विडङ्गातिविषे श्यामां रेणुकां नीलिनी स्थिराम्॥ (८००३) सैन्धवाद्यं तेलम् (५) बिल्वाजमोदाराना च दन्ती कृष्णा च तैः समे (मे. र. : व. से. : भा. प्र. म. खं. २ । नाडीव्रणा.) साध्यमेरण्ड तैलं तैलं वा कफवातनुत् ॥ वर्मोदावर्तगुल्माःप्लीहमे हायमास्तात् । सैन्धवार्कमरिचज्वलनाख्यैआनाहमश्मरों चैव हरेत्तदनुवासनात् ॥ मार्कवेण रजनीद्वयसिद्धम् । कल्क-सेंधा नमक, मैनफल, कूट, सोया, तैलमेतदचिरेण निहन्याद् हिजल वृक्षके फल, बच ( पाठान्तरके अनुसार दूरगामपि कफानिलनाडीम् ॥ खरैटी ), मुगन्धवाला, मुलैटी, भरंगी, देवदारु, सेंधा नमक, आककी जड़, काली मिर्च, सांट, कायफल, पोखरमूल, मेदा ( पाठान्तरके चीतामूल, भंगरा, हन्दी और दारुहल्दी । इनके अनुसार हल्दी), चव, चीतामूल, कचूर, बायबि- काथ और कल्कसे सरसेांका तेल सिद्ध करें। डंग, अतीस, काली निसोत, रेणुका, नीलका __ यह तेल दूर तक पहुंचे हुवे कफ वातज पंचांग, शालपर्णी, बेलकी छाल, अजमोद, रास्ना, नाडीवण (नासूर ) को भी शीघ्रही नष्ट कर दन्तीमूल और पीपल, सबका समान भाग मिलित | देता है। चूर्ण २० तोले । ( कल्कार्थ-सब चीजें समान-भाग मिलित क्वाथ ---उपरोक्त ओपधियां समान भाग २० तोले । काथार्थ- सब चीजें समान भाग १ बलामिति पाठान्तरम्. मिलित ४ सेर; पाकार्थ जल-३२ सेर । २ भद्रामिति पाठान्तरम्. शेष काथ ८ सेर । सरसेका तेल २ सेर ।) For Private And Personal Use Only
SR No.020118
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 05
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1985
Total Pages633
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy