________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
पञ्चमी भागः
प्रकरणम् ]
(७५७५) शर्करादिलेह: ( वृ. नि. र. । विषा. ) शर्करा चूर्ण संयुक्तं चूर्ण ताप्यसुवर्णयोः । लेहः शमयत्युग्रं नानायोगकृतं विषम् ॥
खांड, स्वर्णमाक्षिक भस्म और स्वर्ण भस्म समान भाग ले कर सबको एकत्र मिला कर सेवन करनेसे उग्र कृत्रिम विष नष्ट होता है ।
(७५७६) शर्करामण्डूरम् (१) ( र. का. घे. । शूला. ) विधिवच्छुद्धमण्डूर चूर्ण प्रस्थसमन्वितम् । द्विप्रस्थं शर्करायाश्च षट्पलानि घृतात्तथा ॥ वर्याश्च स्वरसार्धं तु धात्रीरसतुलार्धकम् । एकीकृत्य पचेदेतद्यावत्तत्तन्तुली भवेत् ॥ त्रिफलायाः पृथक्चूर्ण कुडवं तत्र निक्षिपेत् । व्योषं त्रिलवणं कुष्ठं तुम्बुरूणि च दीप्यकम् ॥ द्विजीरकविडङ्गानि चातुर्जातकमेव च । एषां चूर्णीकृतानां च भागं पलमितं पृथक् ॥ पलान्यष्टौ शिवाचूर्णात्कुडवं च यवाग्रजात् । पल पलं कणामूलं चव्यचित्रकमूलतः ॥ तार्य शीते माक्षीका ततस्त्रिपलसम्मितम् । खादेदग्निवलापेक्षी भोजनादौ विचक्षणः ॥ शूलं सर्वोद्भवं पक्तिशूलं हन्ति विशेषतः ||
यथाविधि शुद्ध मण्डूर १ सेर, खांड २ सेर, घी ६० तोले, शतावरका रस ६ | सेर और आमलेका रस ६। सेर ले कर सबको एकत्र मिलाकर पकायें और पाक तैयार होने पर उसमें निम्नलिखित प्रक्षेप मिला दें
११७
प्रक्षेप द्रव्य - हर्र, बहेड़ा, आमला २०२० तोला, सोंठ, मिर्च, पीपल, सेंधानमक, काला नमक, बिड नमक, कूठ, तुम्बरु, अजवायन, सफेद जीरा, काला जीरा, बायबिडंग, दालचीनी, तेजपात, इलायची और नागकेसर; प्रत्येकका चूर्ण ५-५ तोले; भुईआमलेका चूर्ण ४० तोले, जवाखार २० तोले तथा पीपलामूल, चव और चित्रकमूलका चूर्ण ५-५ तोले ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रक्षेप मिलानेके पश्चात् जब औषध ठण्डी हो जाय तो उसमें ३० तोले शहद मिला कर सुरक्षित रक्खें ।
इसे भोजन आदिमें सेवन करनेसे समस्त प्रकारके शूलोंका और विशेषतः पक्तिशूलका नाश होता है ।
शर्करामण्डरम् (२)
( र. र. र. का. घे. । शूला. )
प्र. सं. ७५७७ ""
देखिये ।
For Private And Personal Use Only
शर्करा लौहम् (१)
19
(७५७७) शर्करा लोहम् (१) (शर्करामण्डूरम् )
;
;
( भै. र. र. र. र. का. घे. । शूला. ) शतावरीरसप्रस्थे प्रस्थे च सुरभीजले । अजायाः पयसः प्रस्थे प्रस्थे धात्रीरसस्य च ॥ लौहमलपलान्यष्टौ शर्करापलषोडश । दरवाज्यकुडवं तत्र शनैर्मृद्वग्निना पचेत् ॥ सिद्धे शीते घनीभूते द्रव्याणीमानि दापयेत् । froङ्गत्रिफलाव्योपयमानी गजपिप्पली ॥