SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 223
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (२०४) भारत-भैषज्य रत्नाकर वचका क्वाथ शूल, स्तम्भ, मलावरोध नाशक और कसेरू, सिरवाली (शैवाल), अदरक, पुंडरीक, दीपन पाचन है। मुल्हैटी, कमलनाल, प्रन्थिपर्णी (या पीपलामूल) [६२६] कलिङ्गादि कषायः (२) | और घृत । इन चीजों को दूधमें पकाकर शहद (वृ. नि. र. ज्वराति.) डालकर पीने से पित्तज हृद्रोग का नाश होता है। कलिङ्गातिविषाशुंठी किराताम्बुयवासकम् । [६३०] कसेर्वादि क्वाथ: ज्वरातिसारसन्तापं नाशयेदविकल्पतः॥ (व. नि. र; यो. र; तृष्णा.) इन्द्रयव, अतीस, सोंठ, चिरायता, सुगन्धवाला कसेरुझंगाटकपद्मबीजबीसेक्षुसिद्धं ससित और जवासा । इनका क्वाथ पीने से ज्वरातिसार च वारि। नष्ट होता है। तृष्णां क्षतोत्थामपि पित्तजातां निहंति पीतं [६२७] कलिङ्गादिकषायः (३) ___ (वृ. नि. र. । ज्वरे) शिशिरी कृतं च ॥ कलिङ्गकटुकीमुस्ताभूनिम्बो ग्रन्थिनागरम् । कसेरु, सिंघाड़ा, कमलगट्टा, कमलनाल और राजकन्यादेवदारुः पिबेत्क्वाथं सकृष्णकम् ॥ | ईख । इनके क्वाथको ठंडा करके मिश्री मिलाकर जीर्णज्वरगदे नित्यं सामे चैव निरामये।। | पीनेसे क्षतज और पित्तज तृषा शान्त होती है। ज्वरांश्च विषमांश्चैव शीतं चातुर्थिक जयेत् ॥ [६३१] काकोदुम्बरिकास्वरसः इन्द्रजौ, कुटकी, नागरमोथा, चिरायता, पीप- (वृ. नि. र; यो. र; वृ. मा. । स्त्री. रो.) ला मूल, सोंठ, केविका (पुष्प विशेष), देवदारु । क्षौद्रयुक्तं फलरसं काकोदुम्बरजं पिबेत । और पीपल । इनका क्वाथ जीर्णज्वर, सामज्वर, असृग्दरविनाशाय सशर्करपयोऽत्र भुक् ॥ निरामज्वर, नित्य (दैनिक) ज्वर, विषमञ्चर, शीत कठूमर (गुलर भेद) के फलोंके रसको मिश्री और चातुर्थिक (चौथिया) चरका नाश करता है। युक्त दूध के साथ पीने से रक्तप्रदरका नाश होता है। [६२८] कलिङ्गादि क्वाथः (४) [६३२] काकोलीक्वाथः (१) (वृ.नि. र. ज्वरे) (वृ. नि. र. । बा. रो.) कलिङ्ग कटफलं लोधं पाठा कटकरोहिणी। काकोलीगजकृष्णा च लोध्रमेषां समांशतः। पक्वं सशर्कर पीतं पाचन पैत्तिके ज्वरे ॥ क्वाथो मध्वन्वितःपीतो बालातीसारहुन्मतः । इन्द्रजौ, कायफल, लोध, पाठा और कुटकी, काकोली, गजपीपल और लोध समान भाग इनका चीनी युक्त क्वाथ पित्तज्वर-पाचक है। लेकर क्वाथ करके उसमें शहद डालकर पिलानेसे [६२९] कसेरुकादिक्वाथ: | बालकोंका अतिसार नष्ट होता है। (ब. नि. र. । ह. रो.) [६३३] काकोल्यादिकषायः (२) कसेरुकाशैवलशृङ्गवेरप्रपौंडरीक मधुकं विसं च। (वृ. नि. र. ज्वरे) प्रन्थिश्च सर्पिः पयसा पचेत्तैः क्षौद्रान्वितं काकोलीबृहतीमुस्ताकुष्ठं दारुवृषामृता । पित्तहदामयभम् ॥ शुंठी क्वाथः सितायुक्तो हन्ति वातज्वरं परम् ।। For Private And Personal Use Only
SR No.020114
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1985
Total Pages700
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy