________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૭૭ ) કલમ બાંધી નવું ઝાડ કરવું એમ કહેવાય છે. અંગ્રેજીમાં એ પ્રમાણે કલમ બાંધવાની ક્રિયાને “ઈનઆરકીંગ” એ સાચે શબ્દ છે, પણ હાલ પ્રચારમાં એને પણ “ગ્રાફટિંગ” કહે છે.
એ કલમ ચઢાવા માટે એક વર્ષ અગર બે વર્ષને રેપો અગર તેટલી જ ઉમરનું કલમથી કરેલ ઝાડ કુંડાંમાં વાવી તૈયાર કરવું. પછી એ કુંડામાંનો રેપ અગર કલમથી કરેલ ઝાડ જે ઝાડની કલમ એના ઉપર બાંધવી હસે તે ઝાડપાસે લઈ જઈ એ ડિગાળીની એક બાજુની છાલ લંબાઇમાં આશરે બે ઈંચ, તેની અંદરના સેજસાજ લાકડાના ભાગ સાથે છોલવી, અને તેજ મુજબ જે રે પાના ઉપર એ ડાળ બાંધવી હશે તેની એક બાજુની છાલ તેની અંદરના સેજસાજ લાકડાંના ભાગ સાથે છોલી એ ડિગાળીને અને પાને છોલેલ ભાગ એક ઉપર એક બેસતાં થાય તેમ કરી તે ઉપર એક પાતળું કપડું રાતી ચિકણી માટીમાં પલાળી તે લપેટવું અને તે ઉપર સુતળીના મજબુત બંધ લેવા, એટલે એ ડિગાળી અને રોપો એ બાંધેલ જગ્યે થોડા મહિનામાં એક જીવ થઈ જશે ત્યારે એ ડિગાળી તેના અસલના ઝાડથી કાપી લેવી. અને એ કુંડું તેના ઉપર બાંધેલ કલમ સાથે છાંયાવાળી જગ્યામાં, તે કલમ ઉપર નવી જોરથી ફુટ થાય ત્યાંસુધી, રાખવા અને એ પ્રમાણે નવી ફુટ થયા પછી એ રોપાનું માથું કાપી નાખવું. એના ઉપર બાંધેલ કલમને વિસ્તાર થાય તે સિવાય બીજી જગ્ય ફુટ થવા દેવી નહીં. એ કુંડમાને રોપિ માફક હવા જોઈ જમીનમાં જ્યાં જાથે વાવવો હોય ત્યાં ફેરવવો. એ ડિગાળીના વિસ્તાર ઉપર જે ફૂલ ફાલ આવશે તે એ ડિગાળી જે
For Private and Personal Use Only
