Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कंगाली में आटा०
૪૩૫
कै हंसा मोती
ઠરે. સામી વ્યક્તિ પાસે આત્મીયતાની અપેક્ષા વાહ વ , વાહ વ રોડા; માનુષતિ નવા હોય તો એનો બાહ્ય શિષ્ટાચાર એ અપેક્ષા નહીં નોરાજા વિક્રમની રાણી ભાનુમતી જાદુવિદ્યાની સંતોષી શકે, સિવાય કે એ શિષ્ટાચારને અનુરૂપ જાણકાર હતી. “ભાનુમતીનો પટારો' શબ્દ તેથી વર્તન પણ એ દાખવે.
પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. ભાનુમતી જાદુથી ક્યાંકની ઈટ VIની રેં મા ના લોટ વધુ પલળી ગયો ને ક્યાંકનું રોડું લઈ જાતજાતની વસ્તુઓનો પરિવાર હોય તો એનામાં સૂકો લોટ ઉમેરવામાં આવે છે. (‘કુનબા' એટલે “કુટુંબ-પરિવાર') પ્રત્યક્ષ કરતી. પરંતુ જે કંગાળ છે એની પાસે બીજો લોટ જ ચતુર વ્યક્તિ અહીંતહીં ગમે ત્યાંથી વસ્તુ એકત્ર નથી હોતો તેથી તેને માથે હાથ દઈ નિરાશ કરી પોતાનું કાર્ય સિદ્ધ કરી લે છે. થઈને જ રહી જવું પડે છે.
દિ વો હી વાર-વાર નહીં તો લાકડાનું એ નવા પર, મી ડ્ડિી નાવ પર કદી હાલું વારંવાર ચૂલે ચઢાવી (ખીચડી કે એવું હોડી ગાડી ઉપર તો કદી ગાડી હોડી ઉપર. સડક અન્ન) પકાવી નથી શકતી. જે હાલું લાકડાનું પસાર કરવી હોય ત્યારે હોડીને ગાડીમાં ચઢાવાય બનાવેલું હોય એ ચૂલાના અગ્નિથી જાતે જ છે, પરંતુ નદી પાર કરવી હોય તો ગાડીને સળગી જાય એટલે બીજી વાર એ હોય જ નહિ હોડીમાં ચઢાવાય છે. જીવનમાં પણ એવું છે : ને અન્ન પકાવાય નહિ.
ક્યારેક અમુક રીતે ને ક્યારેક એનાથી ઊલટી વધુ મેં વા જ નહીં હોત ? કાબુલમાં શું ગધેડાં રીતે રહેવાનું આવે છે.
ન હોય ? ઘેર ઘેર માટીના ચૂલા હોય છે. માના રામ રાની તંદુરસ્તી બે પ્રકારની - વત્નાક્ષર ભેંસ વરવાજેણે અક્ષરજ્ઞાન જ નથી હોય છે : તનની ને મનની. તન સ્વસ્થ રાખવા લીધું અને કાળા અક્ષરની બનાવટ અને ભેંસના ભોજનની માત્રા પર સંયમ રાખવો અને મનની ચિત્રમાં કશો તફાવત નહિ લાગવાનો. સ્વસ્થતા માટે મન પર સંયમ રાખવો- ઉશ્કેરાટના વા વર્ષ નવ પિલુલ્લાનાપાક સુકાઈ ગયા પછી પ્રસંગે ગમ ખાઈ જવી ને શાંત રહેવું.
વરસાદના પડવાનો શો અર્થ ? कमान से निकला तीर और मुंह से निकली बात काशी बसके क्या हुआ जब घर औरंगाबाद। વાપસ નહીં તો કમાનમાંથી છૂટેલું તીર અને કાશીમાં રહીને શું જો ઘર ઔરંગાબાદમાં હોય!
મોંમાંથી નીકળેલી વાત પાછાં નથી જતાં. સારી જગ્યામાં રહીનેય મન બીજે ભટકે તો એનો વહીન તી રે, સૈન રે યા ભૂવા પો શો અર્થ ? કમનસીબ વ્યક્તિ જે કાર્ય હાથ પર લે એ શિસી વ પર ન શોરૂં તારે કોઈનું ઘર બળે ને બગડીને રહે ખેતી કરવા જાય તો કાં બળદ મરે કોઈ તાપે. કોઈને ઘેર ઉપાધિ હોય ને બીજો એને ને કાં દુકાળ પડે. બળદ ભરેમાં વ્યક્તિગત ગેરલાભ ઉઠાવે. નુકસાન થયાનું કહેવાયું છે તો દુકાળ પડે'માં લિસી બિરે પર તરા પાન વિ'નો અર્થ થાય સારા સમાજની હાનિની વાત કરાઈ છે. અર્થાત્ વિત્ત અથવા સામર્થ્ય' અને “સત્તા'નો અર્થ થાય કાં એની વ્યક્તિગત હાનિ થાય અથવા એ જે તપ્ત અથવા ગરમ'. પોતાનાં રૂપગુણ, ધનબળ, સમાજનું અંગ છે એ સમાજ આપત્તિમાં મુકાય. સત્તા વગેરેને કારણે વ્યક્તિમાં ગુમાન પેદા થાય # તે થોથી બધે પર નહીં હૈતા કહેવાથી છે. પોતાનામાં સામર્થ્ય ન હોવા છતાં અન્યના ધોબી ગધેડા પર નથી બેસતો, ઊલટો એ તો ખભે બેસી એ નાચવા લાગે છે. આ બે કહીએ એથી અવળું જ આચરણ કરે. વ્યક્તિનું સ્થિતિઓમાંની પહેલી તો બધાંમાં પ્રકટ થાય છે પણ એવું છે : એ મનનું ધાર્યું જ કરે છે; બીજો પણ બીજી સ્થિતિ વેળા આ કહેવત વપરાય છે. કહે એથી એ એ કામ નથી કરતો-એથી વિરુદ્ધ
hd wી મિટ્ટી ઈ મેં હી ના જાતી હૈ કવો જ કરે છે.
ખોદતાં જે માટી નીકળે છે એ કૂવામાં જ ઉપયોગમાં યોહાના મોગ, જૂન? ક્યાં રાજા ભોજ આવી જાય છે. વસ્તુ જે રીતે આવે એ રીતે જ ને ક્યાં ગાંગો તેલી ? સરખાં ગુણ ને આદત હોય એનો ઉપયોગ થઈ જતો હોય છે. એમની વચ્ચે જ મૈત્રી થાય. ભોજ રાજા ગાદીધણી જ હંસા મોતી , # ભૂલ્લા મર ગાથા હંસની નેવિદ્વાન હતો જ્યારે ગાંગો ઘાણી ચલાવતો અભણ પ્રકૃતિ છે કે ચારો તો મોતીનો જ ચરવો અને એ તેલી હતો, તેથી ગમે તેટલી ઓળખાણ કે ન મળે તો ભૂખથી મરવું પડે તો મરવું પણ જાણપહેચાન થાય તોય બંને મિત્ર ન બની શકે.
સ્વીકારવું.
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020093 |
| Book Title | Bada Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ratilal S Nayak, Bholabhai Patel |
| Publisher | Akshara Prakashan |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 610 |
| Language | Hindi, Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 11 MB |