SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 865
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (८०२) अष्टाङ्गहृदयेकनीनके बहिर्वम कठिनो ग्रन्थिरुन्नतः॥ ताम्रः पक्कोऽन्नपूयश्रुदलज्याध्मायते मुहुः ॥ २३ ॥ और कनीनकरोगमें वर्मके बाहिर कठिन और ऊंची ग्रंथि होजातीहै और तांबे सरीखी रुधिर और राधको झिरानेवालीहो और बारंबार आंशु पडतेहुये आध्मान होजावे ॥ २३ ॥ वान्तर्मासपिण्डाभः श्वयथुप्रंथितो रुजः ॥ सातैः स्यादर्बुदो दोषैर्विषमो बाह्यतश्चलः ॥ २४ ॥ और वर्मके भीतर मांसके समान पिंडकी आकृति हो सोजाहो ग्रथितहो पीडाहोऔर रुधिर सहित तीनों दोषोंकरके बाहिरसे चल और विषम अर्बुदरोगहै ॥ २४ ॥ चतुर्विंशतिरित्यते व्याधयो वर्त्मसंश्रयाः॥ ऐसे ये चौवीस २४ व्याधि वर्मके आश्रय होनेवाली हैं ॥ आद्योऽत्र भेषजैःसाध्यो द्वौ ततोऽर्शश्च वर्जयेत् ॥२५॥ पक्ष्मोपरोधो याप्यः स्याच्छेषाञ्छस्त्रेण साधयेत् ॥ इन्होंमें पहली व्याधि कृच्छ्रोन्मीलन नामवाली औषधोंसे साध्यहै और दो अर्शरोग वर्जितहैं और पक्ष्मोपरोधरोग याप्यहै बाकीके रोगोंको शस्त्रसे साधनकरै ॥ २५ ॥ कुट्टयेत्पक्ष्मसदनंछिन्द्यात्तेष्वपि चावि॒दम् ॥२६॥ भिन्द्यालगण कुम्भीकाविसोत्सङ्गानालजीः॥पोथकीश्यावसिकताश्लिष्टो क्लिष्टचतुष्टयम् ॥ सकर्दमं सबहलं विलिखत्सकुकूणकम्॥२७॥ तिन्होंमेंभी पक्ष्मसदनको सुईसे छेदै, और अर्बुदको वृद्धिपत्रादिकसे छेद नकरै ॥॥ २६ ॥ और लगण कुंभिका विष उत्संग अंजननामिका अलजीको व्रीहीमुखशस्त्रसे भेदनकर और पोथकी श्याव सिकता श्लिष्ट उक्लिष्ट ४ प्रकारके और कर्दम बहल कुकूणक इन ग्यारहरोगोंको विलेखितकर अर्थात् खुरचदे ॥ २७॥ इति बेरीनिवासिवैद्यपंडितरविदत्तशास्त्रिकृताऽष्टांगहृदयसंहिताभाषार्टीकायां उत्तरस्थाने अष्टमोऽध्यायः ॥ ८ ॥ नवमोऽध्यायः॥ अथातो वर्त्मरोगप्रतिषेधमध्यायं व्याख्यास्यामः। अब वर्मरोगप्रतिषेधनामक अध्यायका व्याख्यान करेंगे। कृच्छ्रोन्मीले पुराणाज्यं द्राक्षाकल्काम्बुसाधितम् ॥ ससितं योजयस्निग्धं नस्यधूमाञ्जनादि च ॥१॥ For Private and Personal Use Only
SR No.020074
Book TitleAshtangat Rudaya
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVagbhatta
PublisherKhemraj Krishnadas
Publication Year1829
Total Pages1117
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size30 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy