Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
p
અશોક અને એના અભિલેખા
જે પ્રાણીઓના વધના સદંતર નિષેધ ન થઈ શકે તેમ હતા, તે પ્રાણીઓના વધની પર્વદિન પૂરતી મનાઈ ફરમાવી. એમાં હાથી માછલાં વગેરેનો સમાવેશ થતો.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિંસા પૂર્ણ વધુમાં જ રહેલી છે એવું નથી. પ્રાણીને ઈજા કરવામાં પણ હિંસા રહેલી છે. આખલા, બકરા, ઘેટાં, ડુક્કર વગેરે પ્રાણીઓને ખસી કરવામાં તેઓને ત્રાસ થતા હોય છે. અાકે પર્વદિનાએ એ પ્રાણીઓને ખસી કરવાની મનાઈ ફરમાવી. એવી રીતે ઘેાડાઓને અને બળદોને પદનાએ ડામ દેવાના પણ પ્રતિબંધ કર્યો. આ રીતે અશોકે પ્રાણીઓના વધ અને પ્રાણીઓને ઈજા કરવાની હિંસા સામે ઘણા પ્રતિબંધ ફરમાવ્યા.
હિંસા સામેના આ પ્રતિબંધામાં સ્પષ્ટત: ચંડતા અને નિષ્ઠુરતાના નિવારણ માટેના રચનાત્મક ઉપાય નજરે પડે છે.
દયાત્મક પ્રબંધો : દયાના સદ્ગુણથી પ્રેરાઈને અશોકે પરમાર્થ માટેના કેટલાક પ્રબંધ કર્યાં.
અગાઉના રાજાઓની જેમ રસ્તામાં વડનાં ઝડ રોપાવ્યાં, આંબાવાડીઓ રોપાવી, દર અર્ધા કોશે કૂવા ખોદાવ્યા અને આરામગૃહ બંધાવ્યાં.૩ આમાં મનુષ્ય ઉપરાંત પશુઓના પરમાર્થના ખ્યાલ રાખેલા છે. મનુષ્યો તથા પશુઓને ઉપયોગી ઔષધિઓ જયાં જયાં નહોતી ત્યાં ત્યાં મંગાવીને રોપાવવામાં આવી,૪
કલિંગ જીત્યા પછી ત્યાંના જંગલના લાકો સામે થતા ને હાનિ કરતા, તાય તે તેઓ તરફ બને તેટલી ક્ષાન્તિ દાખવતા. તેાસલી અને સમાપા નગરીઓના નગર-મહામાત્રાને સૂચના આપી કે ત્યાંના લોકોને કનડગત કરવામાં, કેદમાં પૂરવામાં કે દેહાંતદંડ દેવામાં તેઓ કડક ન રહે, ઈર્ષા અધીરાઈ કે પ્રમાદ ન રાખે તે ખંતુ તથા ધીરજથી વચલા માર્ગ ગ્રહણ કરે.પ
વળી ધર્મ-મહામાત્રાને પણ સૂચના આપી કે કેદખાનામાં પુરાયેલાઓ પૈકી જેમને ઘણાં સંતાન હોય જેમને કડનગત થતી હોય કે જેમને ઘડપણ આવ્યું હોય, તેમને નાણાંની મદદ આપે કે તેમને છોડી મૂકવાનું વિચારે. T
૧--૨. સ્તંભલેખ નં. ૫.
૩. શૈલેખ નં. ૨; સ્તંભલ્લેખ નં. ૭.
૪. શૈલલેખ નં. ૨.
૫. કલિંગના અલગ શૈલલેખ.
૬. શૈલલેખ નં. ૫.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020057 |
| Book Title | Ashok Ane Ena Abhilekh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hariprasad Gangadhar Shastri |
| Publisher | Gujarat University |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 206 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |