Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બૌદ્ધ ધર્મનો પ્રભાવ દીધો છે. “મજિઝમનિકાય'માં “રાહુલવાદ' નામે ત્રણ સુત્ત છે, તેથી અહીં અશોકે તેનું વિશિષ્ટ લક્ષણ દર્શાવ્યું છે. આ લક્ષણ તે ત્રણ પૈકીના “અમ્બલર્દિક રાહુલવાદ-સુરને લાગુ પડે છે.
આ ધર્મસૂત્રોનું ભિક્ષુઓ તથા ભિક્ષુણીઓ તેમ જ ઉપાસકો તથા ઉપાસિકાઓ ખાસ શ્રવણ તથા ચિંતન કરે એવી ઇરછા અશોક વ્યકત કરે છે. શ્રી. દે. રા. ભાંડારકર નોંધે છે તેમ આ ધર્મસૂત્રો વિશેષત: વ્યાવહારિક આચારધર્મને લગતાં છે. | બુદ્ધ, ધર્મ અને સંઘ તરફ તરફના ભકિતભાવના નિર્દેશથી અશોક બદ્ધ ધર્મ તરફ અંગત અનુરાગ ધરાવતો એ નિર્વિવાદ કરે છે.
રૂપ અને વિહારોનું નિર્માણ- ભગવાન બુદ્ધના પરિનિર્વાણ પછી તેમનાં પવિત્ર અસ્થિ આઠ જણ વચ્ચે વહેંચવામાં આવ્યાં હતાં ને તેની ઉપર આઠ પ્રદેશમાં સ્તૂપ બંધાયા હતા. કહે છે કે અશોકે આ સ્તૂપો ખેલાવીને એમાંનાં પવિત્ર અસ્થિઓની વધારે મોટા પાયા પર ફાળવણી કરી ને એના પર દેશભરમાં બધા મળીને ૮૪,૦૦૦ તૂપ બંધાવરાવ્યા. દરેક ચૈત્ય પાસે વિહાર પણ બંધાવવામાં આવેલો. પાટલિપુત્રમાં અશોકે પોતાના નામનો અશકારામ’ બંધાવ્યો. એ આરામ(વાડી)માં પણ ખૂપરૂપી ચૈત્ય હતું. ૮૪,૦૦૦ વિહારોને લગતી અનુશ્રુતિમાં સ્પષ્ટત: અતિશયોકિત રહેલી છે. પરંતુ એ પરથી અશોકે અનેક વિહાર બંધાવ્યા હોવાનું સૂચિત થાય છે."
અશોકે કનકમુનિ બુદ્ધને સ્તૂપ બમણો મોટો કરાવ્યો એ નિઃશંક છે. સાંચી અને ભરડુતના મૂળ ઈંટેરી તૂપ અશોકના સમયમાં બંધાયા લાગે છે. સાંચીના મહાતૂપનાં ખંડેરોમાં એ મૂળ સ્તૂપ જોઈ શકાય એમ છે, જ્યારે ભરડુતના ખૂપના અવશેષ હાલ કલકત્તાના મ્યુઝિયમમાં રહેલા છે. પાટલિપુત્ર(પટના)માં “આરામ” બંધાવ્યો એ હકીકત પણ સૂચક ગણાય. યુઆન વાંગની ‘સિયુ-કી'માં આવી અનેક બુદ્ધ-પ્રતિમાઓ નોંધાઈ છે; અને ભારતના અનેક પ્રાચીન સ્તૂપની બાબતમાં એ અશોકે બંધાવ્યા હોવાનું જણાયું છે.'
બૌદ્ધ ધર્મને પ્રસાર– બૌદ્ધ ધર્મને અશોક જેવા સમ્રાટનું પ્રોત્સાહન મળતાં તેના સામ્રાજયમાં તે ધર્મને સવિશેષ પ્રસાર થાય એ સ્વાભાવિક છે. પોતાને જે ધર્મની
9. Barua, op. cit., Part II, p. 36. 2. Bhandarkar, Asoka, pp. 91. ff. 3. Mookerji, As'oka, pp. 80 f. ૪. Ibid., p. 82, n. 2. ૫-૬. યુઆન શ્વાંગ ૮૦થી વધુ સ્તૂપોંધે છે (Ibid, p. 82, p. 1)
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020057 |
| Book Title | Ashok Ane Ena Abhilekh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hariprasad Gangadhar Shastri |
| Publisher | Gujarat University |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 206 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |