________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१४
अनेकान्तवादप्रवेशः
ततश्चैवं न सर्वथा सत्त्वमसत्त्वपारेहारेण व्यवस्थितम्, न चासत्वं सत्वपरिहारेण ॥
न चानयोरविशेष एव भिन्ननिमित्तत्वात् ; तथा हि" स्वद्रव्यादिरूपेण सत्, परद्रव्यादिरूपेण चासद् ; " इत्युकम् । ततश्च तद् यत एव सत् अत एवासद्, परद्रव्यादिरूपत्वे सति स्वद्रव्यादिरूपेण सत्वाद्; तथा यत एवासत् अत एव सद्, स्वद्रव्यादिरूपसत्त्वे सति परद्रव्यादिरूपेणासत्त्वात् ।
अत एव चैकत्र सदसत्वयोर्विरोधो न संभवति, भिन्ननिमित्तत्त्वाद् धर्मिभावात् । एतच्चोत्तरत्र प्रपञ्चयिष्यामः । अनुभवसिद्धत्वाश्च; तथाहि स्वपररूपाव्यावृत्तव्यावृत्तरूपमेव
तद्वस्तु अनुभूयते ॥
पदाशङ्का, - 'स्वरूपाव्यावृत्तिरेव पररूपव्यावृत्तिः' इति । एषाप्ययुक्ता, विहितोत्तरत्वात् ॥
यस्मादेवं तस्मात् समुत्सारित पक्षपातयविद्भिर्युक्तियुक्तत्वात् सदसद्रूपं वस्त्वङ्गीकर्तव्यम् । आह च
यस्मात्सत्त्वमसच्चं च न विरुद्धं मिथो द्वयम् । वस्त्वेकं सदसद्रूपं ननु तत् किं न युज्यते ? ॥ १ ॥
४.
१. तदनात्मकत्वेन । २. भावात्मकत्वेन । ३. भावात्मकत्वेन स्वद्रव्यादयः सत्त्वकल्पनानिमित्तम्, परद्रव्यावयासत्वकल्पनाया: । ५. अनुभवे च तद्बोधाद्यनेकरूपतायामिव को विरोध: ? । ६. वस्तुतः स्वरूपाव्यावृत्तिः पररूपव्या वृत्तिश्च द्वेऽप्यनुभूयेते, इत्युभयात्मकं वस्तु, इति आचार्येण स्थापिते पर आशङ्कते - स्यादाशङ्केति । ७. एकरूपा । ८०. न स्वरूपसत्वमेव पररूपात्त्वम्' इत्यादिना भिन्ननिमित्तत्वेनानथोरेकत्वाभावात्; तत्त्वतोऽन्यरूपाभावमन्तरेणान्यथावृत्त्या (त्य) सिद्धेः । ९. शबलरूपतया ।
For Private And Personal Use Only
