________________
॥ जयन्तु वीतरागाः ॥
प्रस्तावना जेसलमेरनो परिचय
__ जेसलमेरना प्राचीन ज्ञानभंडारोनो परिचय मेळव्या पहेलां मापणे सामान्य रीते जेसलमेरनु प्रादेशिक निरीक्षण करी लईए ए उचित छे. जेसलमेर ए, राजपुतानानी वायव्य सरहदे, पाकिस्ताननी सरहदनी लगोलग आवेला एक नाना देशीराज्यनुं पाटनगर हतुं. आजे आ राज्यने हिंदी संघमा मेळवी देवामां आव्युं छे.
पहेलां गुजरातथी जेसलमेर जवा इच्छनारे रेलमार्गे भारवाड जंक्शनथी जोधपुर थई पोकरण पहोची त्यांथी मोटर मारफत जेसलमेर जg पडतुं. हवे पोकरणथी रेलमार्गे ज जेसलमेर पहोंची शकाय छे, रेल्वे थई जवाने कारणे एक समये अति अगवडभरी गणाती यात्रा आजे सुगम बनी गई छे.
कुदरती वातावरणनी अनेकविध प्रतिकूळताओ छतां मा नगर पोतानी समृद्धिथी प्राचीन युगमां केटलं झळहळतुं हतुं अने अना आंगणे केवु महत्वनुं कळा, शिल्प-स्थापत्य अने साहित्य- सर्जन थयुं हतुं एनी साक्षी अहींनां संख्याबंध जैन-जैनेतर मंदिरो, जैन ज्ञानभंडारो भने जैन पटवाओनी भव्य कळापूर्ण हवेलीओ तेमज तेमां रहेली अनेक प्रकारनी साधनसामग्री पूरे छे. रणवगडा जेवा विकट अने वेरान दीसता आ प्रदेशमा एक काळे केवा कळाविदो अने कळाघरो जीवता जागता हता ए आजे विद्यमान अहींनी प्राचीन कळाकृतिमओ भने अनेकविध अवशेषो उपरथी आपणे कल्पी शकीए छीए.
आ नगरनी प्रासपास आजे पण नानां मोटां संख्याबंध तळावो छे. वरसाद नो सातआठ इंच जेटलो वरसे तो आ प्रदेशनी प्रजा माटे पाणीनी बे-त्रण वरस सुधी नीरांत थई जाय छे, परंतु कुदरतनी बलिहारी मानो के गमे ते कारणे, आ प्रदेशमा मेघराजानी अटली महेर पण नियमित रीते थती नथी. एटले अहींनी प्रजा माटे 'पाणीनी तंगी' ए सामान्य वस्तु गणाती हेती.
अहोंनी भूमि मोटे भागे पत्थरोया होवाने लीधे सामान्य रीते खेतीवाडी माटे उपयोगी नथी. छता अमुक जमीन एवा पण छ, जेमां चाल अमुक अनाज उगाडवामां आवे छे. शाक-भावी वगेरे आ प्रदेशमां ऊगतां नथी; ऊगी न ज शके तेवू तो नथी लागतुं, पण प्रजाना स्वभावमा पा
१. भाम हने जेसलमेरमां पाणीमा नळ थवाथी पाणीनी सगवड थई छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
