Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 827

વીરશૈવ ]
ન૦ એક છંદ (નર્મદકૃત.). ૦શૈવ પું જુએ લિંગાયત. શ્રી સ્ત્રી શ્રવીરની કીર્તિ અથવા તેજ. સંવત પું૦ મહાવીર સ્વામીના નિર્વાણથી ગણાતા સંવત. ૦સાજ પું॰ શૂરવીરનેા પેાશાક અથવા સામગ્રી, હાક સ્ત્રી॰ યુદ્ધપ્રસંગે યેદ્ધાની ભયંકર ચીસ વીરજ ન૦ + વી [માટે ખોદેલા ખાડા વીરા પું॰ [ફે. વિમર્] નદી કે તળાવના સૂકા ભાગમાં પાણી વીરણ(૰વાળા) પું॰ [i.] જીએ વિરણ
વીર- ૦તા, ૨, ૦ધર્મ, ૦પત્ની, ૦પસલી, પૂજા, પાત, ૰પ્રભુ, ભદ્ર, ભૂમિ, માતા, ૦૨સ વૃત્ત, શૈવ, શ્રી, સંવત, સાજ, હાક જુએ ‘વીર’માં
વીરા શ્રી॰ [ä.] એક સુગંધી પદાર્થ
વીરાધિવાર વિ॰ (૨) પું॰[સં.] વીરામાં શ્રેષ્ઠ; વીરતમ (પુરુષ) વીરાસન ન॰ [ä.] (યાગનું) એક આસન વીરાંગના સ્રી॰ [ä.] વીર – બહાદુર સ્ત્રી વીરી સ્રી॰ [જીએ વીરે] બહેન વીરુધ(-ધા) સ્ક્રી॰ [É.] એક વેલ વીરા પું॰ [સં. વીર] ભાઈ
વીરાક્તિ શ્રી [સં.] વીરતા ભરેલી – વીરને છાજે એવી ઉક્તિ વીરેંચિત વિ॰ [સં.] વીરને ચિત – છાજે એવું વીર્ય ન॰ [સં.] શુક્ર; ધાતુ (ર) વીરતા; બળ; પરાક્રમ. ૦રક્ષા સ્ક્રી॰ વી ચળતું સાચવવું તે. ૦પાત પું॰ વીર્યસ્રાવ. ૰વંત, ૰વાન વિ॰ પરાક્રમી; બળવાન. ૦સંગ્રહ, સંચય પું૦ વીર્યના સંગ્રહ; વીર્યરક્ષા. ૦-સ્ખલન ન॰, સ્ત્રાવ પું॰ વીર્ય ઝરી જવું – ખરવું તે. હીન વિ॰ નામર્દ; નિબંળ
વીલ ન॰ [. વિલ] વસિયતનામું (−કરવું) વીલ(–લિયું) ન॰ અડધા રૂપિયા (સંકેતની ભાષામાં) વીલ સ્ત્રી॰[જી વીળ] ભરતી (૨) ન॰ [] એક પક્ષી. -લાં ન॰ ખ૦૧૦ વીલ પક્ષીએ (ટાળામાં જ ફરવાથી અ૦૧૦માં ખેલાય છે) વાલિયું
ન॰ જુએ ‘વીલ’માં
(સં.
વીલું (વી') વિ॰ [પ્રા. વિરુ (સં. શ્રીs)=શરમાવું પરથી ? કે સર૦ મ. વિલ્હા∞ (સં. વિશ્ર્વ∞)] શરમિંદું; ભેાંઠું (૨)[ા. વિ વિદ્)] રઝળતું; છૂછ્યું. [−પઢવું=શરમિંદું થયું (૨) સાથવિનાનું થયું.—મૂકવું = સાથ વિનાનું –રખડતું રાખવું. –માં કરવું=શરમ, કલંક કે ખેદથી માં ઊતરી જવું,] વીશ(–સ),-શા—શી–(સી) સ્ત્રી॰ જીએ વીસ’માં વીશી સ્ત્રી॰ [સર॰ મેં. વિશી] પૈસા આપવાથી તૈયાર રસેાઈ મળે તે જગા (૨) જીએ વીસી. [-જમવી=કાઈને ત્યાં વીશીની જેમ ખર્ચ આપીને જમવું.] વાળા પું॰ વીશીના માલિક વીસ વિ॰ [ત્રા. વીસ (નં. વિરાતિ)] ‘૨૦’; વીશ. [–વસા = સે ટકા; સંપૂર્ણ (૨) ધણુંખરું.] નખી,હેરી સ્રી સ્ત્રી; પત્ની. -સાપુંખ૦૧૦ (શ્રીમાળી, ખડાયતા, લાડ, ઇ૦) વાણિયાએ ની એક નાત (૨)વીસના આંક, તેના ગઢિયા. –સી સ્ત્રી વીશી; વીસના સમૂહ (૨) વણાટમાં તાણાના તારની એક ગણતરી. [વીસી માણસ = પ્રમાણિક માણસ.વીસી બાવીસી = સુખદુઃખ; ચડતીપડતીના સમય. પાણી વીસી=અપ્રમાણિક.] વીસનગરા પુંઅ૦૧૦ નાગરની એક જાત
[ વઢવું
વીસમવું અક્રિ॰ [ત્રા. વિસમ (સં. વિ + શ્રમ)] ઠંડું થવું; વિશમવું (ગરમી, જુસ્સા, થાક, ઉભરણ વગેરે). [વીસમાવું (ભાવે).] વીસરભાળું વિ॰ [વીસરવું + ભેળું] વિસરાળ; ભુલકણું વીસરવું સ૰ક્રિ॰ [ા.વીસર (સં. વિ + Ç)] ભૂલી જવું.[વીસરાણું અક્રિ॰ (‘વીસરવું’, ‘વિસરાવું'નું કર્મણિ)]
વીસ વિ॰ [સં. વિજ્ઞ] (માંસની) ગંધવાળું. −રાટ પું॰ તેવી ગંધ વીસા, વાસી જુએ ‘વીસ’માં
વાળ સ્ક્રી॰ [F.,રૂ. વીલ્હી (સં. વેજા)] ભરતી વીંખવું સ૰ક્રિ॰ [પ્રા. વિવિવવ (સં. વિ+ક્ષિપ્] જીએ પીંખવું. [રેંખાવું અક્રિ॰ (કમણ), -વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] વીંચવું સક્રિ॰ [હૈ. વિશ્વ = પાસે આવવું](કા.) મીંચવું.[વીંચાવું અક્રિ॰ (કર્મણ), -વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] વીંછિયા પું॰ [‘વીંછી’ ઉપરથી] એક ઘરેણું
વીંછી(-હ્યુ) પું॰ [ત્રા. વિશ્ચિમ, વિષ્ણુમ (સં. વૃશ્ર્વિ)] એક ઝેરી જંતુ; વીંછી. (–ન્નુ)ડા પું॰ વીંછી (૨) વૃશ્ચિક રાશિ વીંધ્રુવા પુંખ॰૧૦ નુ વીષુવા [એક સુતારી એજાર ભીંજ(-ઝ,-ધ)ણું ન॰ [સર૦ મ. વિજ્ઞળ, વિધÄ, જુઓ વીંઝવું] વીંજણેા પું॰ [જીએ વીજણા] પંખે વીંઝણું ન૦ નુ વીંજણું
વીંઝવું સક્રિ॰ [પ્રા. વીષ્નમાળ (સં. વીનવ્); સર૦ મ. વિનળ] હવામાં જોરથી ઘુમાવવું (૨) [ત્રા. વિષ્ણુ (સં. થમ્) વેધ કરવે] + વીંધવું. [વીંઝાવું અક્રિ॰ (કર્મણ), –વું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] વીંઝવીંઝા, વીંઝાવીંઝ સ્રી॰ વારંવાર કે સામસામે વીંઝવું તે વીંટણ ન૦ વીંટવું તે
વીંટણિયા પું [વીંટવું પરથી] દારાની ગરગડી વીંટલી સ્ત્રી॰ [‘વીંટી’ ઉપરથી] સ્ત્રીઓનું નાકનું એક ઘરેણું વીંટલે પું [કે. વિટહિમા] જુએ વાટો (૨) જીએ વીંટલી વીંટવું સક્રિ॰ [ત્રા. વિટ્ (સં. વેવ્] લપેટવું. [વીંટાવું અફ્રિ (કર્મણ), -વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).]
૭૮૨
વીંટાળવું સક્રિ॰ [જીએ વીંટવું] લપેટવું; ગેાળ વીંટવું. [વીંટાળાવું (કર્મણિ), –વવું (પ્રેરક).] વીંટાળા પું॰ વીટા
વીંટી શ્રી॰ [ટું. વિટિયા] આંગળી ઉપર પહેરવાનું એક ઘરેણું. [–કાઢવી, –ઘાલવી, –પહેરવા] [વીંટા વીંટા પું॰ [જીએ વીંટવું] વીંટાળેલે ગેાળ આકાર (૨)પથારીને વાઢાર પુ॰ [જીએ વીંઢારવું]વીંઢારવું પડે તે; અગવડ; બાજો; વેઠ વીંઢારવું સક્રિ॰ [ત્રા. વીઢ (સં. પીઠ)] પાલવવું (૨) અગવડ વેઠીને સાથે રાખવું. [ીંઢારાવું, –વવું તેનું કર્માણ અને પ્રેરક.] વીંધ ન॰ [‘વીંધવું’ ઉપરથી] વેહ; કાણું; નાકું. ૰ણુહાર વિ વીંધનાર. ૰ણી સ્ત્રી॰ છિદ્ર પાડવાનું એજાર. કહ્યું ન જીએ વીંજણું [ભેકવું વીંધવું સ૰ક્રિ॰ [ત્રા. વિષ (સં. થમ્)] વીંધ પાડવું (૨) કાચનું; વધારા પું॰ વીંધનારા (મેાતી કે કાન) વીંધાવું અક્રિ॰, વવું સક્રિ૦ ‘વીંધવું’તું કર્મણિ ને પ્રેરક વુડાવું અક્રિ॰, વવું સક્રિ॰ વ્ઝનું’નું કર્મણિ ને પ્રેરક વુઢાવું અક્રિ॰, “વવું સક્રિ॰ ‘વૃઢવું’નું ભાવે ને પ્રેરક વૂડવું સક્રિ॰ [ત્રા. ઘુટ્ટુ (સં. વૃE)] (પ.) વરસવું યૂવું અક્રિ॰ [મા. વુદ્ઘ (સં. વૃધ્) વધવું] + જવું