Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 605

પ્રત્યાવર્તન ]
૫૬૦
[ પ્રધાત્મક
પ્રત્યાવર્તન ન [સં.] પાછું વળવું તે; રિવર્ઝન”
પ્રદેશ પું[ä.] દેશ; મુલક; ભૂમિ (૨) મેટા દેશને એક ભાગ પ્રત્યાવતી વિ૦ [૩] પાછું વળતું (૨) પાછું મૂળ જગા પર પ્રાંત (૩) સ્થાન; જગા કે તેનો વિસ્તાર
આવતું (જેમ કે, નેકરીમાં); “રિવર્ઝનર’ [૨વું તે | પ્રદેશિની સ્ત્રી [સં.] અંગૂઠાની જોડેની આંગળી પ્રત્યાવલોક ૫૦ [i] સિહાયકન; પછીથી બધું જોવું વિચા- | પ્રદોષ j[સં] સંધ્યાકાળ (૨) તેરશ કરવાનું શિવનું વ્રત. [-કરો પ્રત્યાગ કું. [.] આવેગ સામે આવેગ; પ્રતિક્રિયા રૂપને = પ્રદેવનું વ્રત કરવું, તેરશે એક વાર ઋજે જ જમવું.] આવેગ
પ્રદ્યુમ્ન પં. [i.] (સં.) કૃષ્ણને પુત્ર; કામદેવને અવતાર પ્રત્યાસન્ન વિ. [સં.] પાસેનું; નજીકનું
પ્રધાન વિ. [4.] મુખ્ય (૨) પં. વછર; કારભારી; મિનિસ્ટર’, પ્રત્યાહાર છું. [સં.] અષ્ટાંગયોગનું એક અંગ-વિષયમાત્રમાંથી ૦ખંઠ ૫૦ મુખ્ય ખંડ–ઓરડો; દીવાનખાનું. ૦૫દ(–), ઈદ્રિને પાછી હઠાવી એક જગાએ સ્થિર કરવી તે
૦વટું ન પ્રધાનને હેદો; વજીરાઈ. ૦મંઠલ(-) ૧૦ રાજ્યના પ્રત્યુત અo [i] કિવા; બીજી રીતે (૨) નીકર; નહિ તો (૩) | પ્રધાનનું મંડળ, બધા પ્રધાનોનો સમૂહ. કવિવર્ત પુત્ર પ્રધાન કે ઊલટી રીતે
કારભારી બદલ કે પલટવો તે. શાહી સ્ત્રી પ્રધાનમંડળ - પ્રત્યુત્તર ૫૦ [] સામે જવાબ; જવાબને જવાબ
કૅબિનેટ દ્વારા ચાલતી રાજ્યપદ્ધતિ છે તેવી રીતે પ્રત્યુત્પન્ન વિ૦ [4] યોગ્ય સમયે તરત જ ઉત્પન્ન થયેલું. ૦મતિ | પ્રર્વસ ન૦ [i.] નાશ; ઉર છે. છેક વેવ પ્રવંસ કરનાર
સ્ત્રી, તરત-હાજરજવાબી બુદ્ધિ (૨) વિ૦ તેવું (માણસ) પ્રનાલિકા, પ્રનાલી સ્ત્રી, કિં.] પ્રણાલિકા પ્રત્યુદાહરણ ન. [૩] સામેનું -વિરુદ્ધનું ઉદાહરણ
પ્રપત્તિ સ્ત્રી [સં.] શરણ લેવું તે; પ્રધાન ગ ૫ ઈશ્વર પ્રત્યુપકાર ! [] ઉપકારના બદલામાં સામે ઉપકાર પ્રણિધાન દ્વારા સધાતે – ભાગ પ્રત્યુપાય ૫૦ [.] વળ ઉપાય
પ્રપન્ન વિ. [સં.] શરણાગત; પ્રપત્તિવાળું, –ન્નાભા વિ૦ (૨) પ્રત્યે અ૦ પ્રતિ; તરફ
j૦ [+ આત્મા] પ્રપન્ન આત્માવાળું; ભક્ત; ખુદાપરસ્ત પ્રત્યેક વિ૦ .દરેક
પ્રપંચ પું[સં.] વિસ્તાર (૨) માયાને વિસ્તાર; સંસાર (૩) પ્રથમ વિ. [સં.] પહેલું (૨) અ. શરૂઆતમાં (૩) પહેલેથી; અગા- સાંસારેિક માયા (૪) છળકપટ. [-+ચ = તરકીબ કરવી; છટકું ઉથી. [-ગ્રાસે મક્ષિકા = શરૂમાં જ વિશ્ન નડવું તે.] વતઃ અ૦ ગોઠવવું. -રમ = દગો કરે; છળકપટ કરવું.] ૦વાદ ૫૦ મળમાં, શરૂઆતમાં. છતા સ્ત્રી, તત્વ નવ પહેલાપણું, “પ્રા- | મટિરિયલિઝમ-ચી વિ. પ્રપંચથી ભરેલું પ્રપંચ કરે એ કપટી રિટી. દર્શની વિ૦૫હેલું –શરૂ શરૂનું જોયેલું કે જેવાતું; “પ્રાઈમા- | પ્રપ સ્ત્રી [સં.] પરબ. ૦દાન નવ પ્રપ રૂપે દાન; પરબ માંડી કેશી.” –મા વિ. સ્ત્રી પહેલી (વિભક્તિ). -ભાવસ્થા સ્ત્રી | પાણી પીવાનું દાનકર્મ કરવું તે [+અવસ્થા] પ્રાથમિક, પહેલી અવસ્થા. --ભાવૃત્તિ સ્ત્રી, પ્રપાઠક પૃ૦ [સં.] (વેદનું) પ્રકરણ; અધ્યાય ગ્રંથને ભાગ [+આવૃત્તિ] પહેલી આવૃત્તિ. -માશ્રમ પું[+માશ્રમ] | પ્રપાત . [] ધોધ (૨) ભસકે બ્રહ્મચર્યાશ્રમ
પ્રપાદાન ન૦ [4.] જુઓ ‘પ્રપામાં પ્રથા સ્ત્રી [ā] ધારે; વહીવટ (૨) રીત. [–પડવી = ધારો કે | પ્રપિતા પુત્ર [.] દાદે; વડવા
[દાદી રીત ચાલુ થવી.] ૦૪૦ વિ૦ પ્રથામાં જડ થયેલું; રૂઢિચુસ્ત. પ્રપિતામહ [i] બાપને દાદ; પરદાદે. –હી સ્ત્રી બાપની
બુદ્ધિ સ્ત્રી પ્રથા પ્રમાણે વિચારતી – ચીલે ચીલે ચાલતી બુદ્ધ | પ્રપુત્ર પું[4] દીકરાનો દીકરો; પૌત્ર (૨) પ્રથા વિશેની સમજબુદ્ધિ કે વિચાર
પ્રવ ૫૦ [i.] પૌત્રને પુત્ર. –ત્રી સ્ત્રી, પૌત્રની પુત્રી પ્રથિત વિ. [ā] પ્રખ્યાત (૨) દર્શાવેલું; કહેલું; જાહેર કરેલું | પ્રફુલલિત વિ[સં.] ખીલેલું (૨)આનંદ પામેલું. (લિપ્રથીનાથ ૫૦ [જુએ પૃથ્વીનાથી રાજા [ ઉદા૦ ફળપ્રદ’ | તોતા સ્ત્રી૦. પ્રફુલવું અક્રિ. પ્રફુલ થવું -પ્રદ વિ. [ā] “આપનાર' એ અર્થમાં સમાસમાં નામને છેડે. પ્રબલ(ળ) વિ૦ [સં.] બળવાન (૨) અત્યંત (૩) ન૦ ભારે પ્રદક્ષિણ સ્ત્રી. [સં.] કઈ પણ વસ્તુ કે વ્યક્તિને જમણી બાજુ બલ. લા(–ળા) વિ. સ્ત્રી, રાખીને તેની આસપાસ ફરવું તે. [–કરવી, ફરવો]
પ્રબંધ ! [] ઇતિહાસ અને દંતક્યાથી મિશ્રિત લેખ (ઉદા. પ્રદત્ત વિ. [4] અપાયેલું; પ્રદાન થયેલું
ભેજપ્રબંધ) (૨) ચિત્રકાવ્ય (ઉદા. છત્રપ્રબંધ, સમુદ્રપ્રબંધ) (૩) પ્રદર ૫૦; ન [4] સ્ત્રીઓને એક રેગ
ગોઠવણ; બંદે બસ્ત. ૦૦ વિ૦ (૨) ૫૦ પ્રબંધ કરનારું; વ્યવપ્રદર્શક વિ૦ [.] બતાવનારું. -ન નવ નિરૂપણ (૨) હુન્નર, સ્થાપક. ૦૧ ન૦ રચના; ગોઠવણ. સમિતિ સ્ત્રી વ્યવસ્થા વિદ્યા, કળા વગેરેનાં દાને જાહેરમાં જોવા મૂકવાની યોજના કરનારી સમિતિ પ્રદર્શિત વિ. [સં.] બતાવેલું
પ્રબુદ્ધ વિ૦ [.] જાગેલું (૨) જ્ઞાની; સમજુ પ્રદાતા છું[.] આપનાર; દાતા. --ન ન આપવું તે પ્રબોધ પં. [.] જાગૃતિ (૨) જ્ઞાન (૩) ઉપદેશ. ૦૫ વિ૦ પ્રદાયક વિ. [સં.] (સમાસને છેડે) આપનાર. ઉદા. બુદ્ધિપ્રદાયક પ્રબોધ કરનારું. ૦કાલ(–ળ) પં. સવાર; જાગવાને સમય. વન પ્રદિગ્ધ વિ. [i] ખરડાયેલું
ન ઉપદેશ પ્રવચન. ૦૧–ધિ)ની સ્ત્રી દેવઊઠી એકાદશી પ્રદીપ પં. [ā] દીવો. ૦૫ વિ૦ ઉત્તેજિત કરનાર (૨) સળ- | પ્રબોધવું સક્રિ. [. પ્રવું] બેલાયું; હાંક મારવી (૨) બોધ
ગાવનાર. વન ન સળગવું તે. - વિ૦ સળગેલું (૨) ઉત્તેજિત આપ; ઉપદેશ કે જ્ઞાન આપવું પ્રદુષ્ટ ન. [સં.] ઘણું દુષ્ટ
પ્રબેધાત્મક વિ૦ [ā] પ્રબોધવા; પ્રબંધક