Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 503

ધજાગરા ]
વાવટા ઊડતા કરવા (ર) કુંતેહના ડંકા કરવા (૩) કૂંજેત કરવું. -આંધવી = ધજા ચડાવવી (૨) કીર્તિ ફેલાવવી (૩) છાની વાત ફેલાવવી – જાહેરાત કરવી.] ગરે પું॰ ધજા પકડનારા (૨) ધાને દંડ. ૦પતાકા સ્ત્રી- ધજા અને પતાકા
ધટી(—દી) શ્રી॰ [i.] લંગોટી
ધડ ન૦ [કે.] માથા વિનાનું શરીર (૨)[લા.] મૂળ પાયેા (૩) અ૦ [૧૦] (કાંઈ પડવાના રવ) ધડાક. [–દઈને, દેતુંકને = ઝટ. -માથું=સમજ પડે એવા કંઈ આધાર કે પાયા.] ધડક સ્ત્રી॰ [રવ૦; સર૦ હિઁ.,મ.] હૃદયના કંપ (૨) બીક (૩) અ૦ (ર૧૦). [—પેસવી, પેસી જવી, લાગવી = બીવું; બીકને વશ થવું.] ૦ણુ .૨૦ બીકણ. ૦ધક અ [વ૦] [થવું ધડકવું ક્રિ॰ [જુએ ધડક; સર૦ હૈ.ધવ] ધબકવું; ધડક ધડક ધઢકાર (–રા) પું૦ ધડ અવાજ; ધબકારા (૨) હૃદયની ધડક ધકાવવું સક્રિ॰ ધડકવું નું પ્રેરક
૪૫૮
ધરકી સ્ત્રી॰ ધાબળી (૨) નાનું આસન
ધધીબ અ॰ [૧૦] ઓચિંતું
ધડધડ અ॰ [રવ૦] ધારા પડે કે લાકડી ઇ॰ ઉપરાઉપરી ને જોરથી પડે તેના અવાજ. ૰વું અક્રિ॰ ધડધડ થવું (૨) એકદમ તૂટી પડવું. -ફાટ પું॰ ધડધડ અવાજ (ર) અ॰ ઝપાટાભેર. –ઢાવવું સ॰ ક્રિ॰ ‘ધડધડવું’નું પ્રેરક; ધધડાવવું
ધરગઢ, ધડબડ અ૦ (ર૧૦) (ઢાડવાને અવાજ) ધઢણું વિ॰ (કા.) ધિંગું
ધાંધાં અ॰ [૧૦] ધડધડ
ધડંધડા સ્ત્રી॰ મારામારી. ૦૩ પું૦ ૦ ૧૦ ધડધડ થતા ધડાકા ધડાકા પું॰ [રવ॰] મોટો અવાજ; ભડાકા (૨) સાંભળનાર ચેાંકે એવી નવી વિચિત્ર વાત કે બનાવ(૩) કાળનેા ઝપાટા.[–મારવેશ = ઝપાટાબંધ પતવવું; ઝેટપટ કરી નાંખવું.] “કાબંધ અ॰ ધડાકા સાથે (ર) સપાટામાં; એકદમ. -કાભડાકા પું॰ અ૦ ૧૦ ધડાકા અને ભડાકા [સુચવતો અવાજ.—ડી સ્રીધડંધડા (૨)ધમાલ ધડાધડ અ [વ૦; સર૰f.,મ.]‘તડાતડ, ઉપરાછાપરી,ઝપાટામાં ધડાપીટ સ્ક્રી॰ [ધડ (ર૦)+પીટવું](કા.) જેરથી છાતી ફુટવી તે ધડાબંધી વિ॰ [ધડો + બાંધવું] (કા.) વ્યવસ્થિત ઘડિંગ અ॰[૧૦]ઢોલ પર ઢાંડિયા પડવાનો અવાજ થાય તેમ; ઘડીમ ધડી સ્ત્રી॰ [સં. ધટ = ત્રાજવું; તેાલ ઉપરથી; સર॰ હિં, મ.] ધડો; સંતેાલે (૨) અડસટ્ટા (૩) એક તાલ કે વજન
ધડીકા પું॰ [ધડ પરથી] દંડો; ધો. [વડીકા લેવા = ઝઘડવું.] ધડીમ, ધડીસ અ૦ [૧૦]ધડધડ. બ્લે પું॰ ધડાપીટ. [~લેવા =ધડાપીટ કરવી; ધડધડ કુંટવું.]
ધડુકાવું અક્રિ॰, “વવું સ॰ ક્રિ॰ ધડૂકવું’નું ભાવે તે પ્રેરક ધડુસાનું અક્રિ॰, “વવું સક્રિ ‘ધડૂસવું'નું કર્મણિ ને પ્રેરક ધડૂકવું અક્રિ॰ [વે. ઘુડુ; ર૧૦] ગાજવું (૨) ઘાંટા કાઢવા સ, ડ્રેસ અ॰ [૧૦]
ધડૂસવું સીક્રે॰ ધડસ ધડસ મારવું; ધાકાવવું; ઠોકવું ધડેડવું અક્રિ॰ ધડધડવું; ધડ ધડ કરતું થવું – વરસવું [ધડધડાવવું ધડેડાટ પું૦ ઘડેડવું તે; ધડધડાટ. “વવું સક્રિ॰ ‘ધડેડવું’નું પ્રેરક; ધડા પું॰ [સં. ધટ ઉપરથી] ત્રાજવાનું સમતે લપણું ન હોવું તે (૨) તેનું સમતે લપણું લાવવા મુકાતા ભાર(૩)બેધ (૪)નિયમ; ઠેકાણું;
[ધનગર
ધારણ.[ધડે બેસવું = પડી ભાંગવું; પાયમાલ થવું; તૂટી પડવું. ધડે રહેવું = ઠેકાણે કે મર્યાદામાં રહેવું. ધડો કરવા= ત્રાજવાનાં પદ્માં સમતાલ રહે તેમ કરવું (૨)ગણના કે અન્ન કરવી,લેખવું. જોવા = પલ્લાં સમતાલ છે કે કેમ તે જોવું, –રહેવા=નિયમ, માપ, ઠેકાણું, મર્યાદા કે ધારણ સચવાવું – હોવું. “લેવેશ = દાખલા કે બાધ લેવા, અનુસરવું. –હવે = ત્રાજવાનાં પદ્માં સમતાલ ન હોવાં(૨) કાંઈ ધેારણ કે નિયમ હોવા.]
ધણુ સ્રી [સં. ધન્ય, પ્રા. ધા કે ફે. ધનિબા પરથી ? કે સર૦ ધેણ, હિં. ધન] (ભારેવાઈ ) સ્ત્રી (૨) ૧૦ [સં. ધન, પ્રા. ધળ ? સર॰ હિં. ધન] (ગાયાનું) ટોળું. ૦ખત પું॰ ધણમાં રાખેલા આખલે ધણુ, ધણ અ॰ [૧૦] પેલી વસ્તુના અવાજ. ૦ણવું અ૦ ક્રિ॰ [સર॰ સં. ધન્] જુએ ધણધણવું ૧,૨. ૦ધણનું અક્રિ ધણધણ થવું (૨) કંપવું (૩) જોશમાં બળવું. ૰ધણાટ પું ધણધણ એવેા અવાજ.૦ધણાટી સ્રી ધણધણવું તે. ધણાવવું સક્રિ ‘ધણધણવું’નું પ્રેરક
ધણિયાણી સ્ત્રી [‘ધણી' ઉપરથી; સર૦ રૂ. ળિયા] વહુ (૨) માલિક સ્ત્રી, “તું વે॰ માલિકવાળું (૩) માલકીનું. –જું, –મું ન॰ ધણીપણું. “મે પું॰ દૂબળાને ધણી કે માલિક શ્રેણી પું॰ [ä. ધનિમ્, પ્રા. f(૦૬); સર૦ મ.] માલિક (૨) પતિ (૩) વિ॰ માલિક. જેમ કે, આવું કાઈ ધણી નથી. [કર=નાતરું કરવું. -ને ગમ્યું તે ઢાંકણીમાં = ધણીને ગમ્યું તે ખરું. વગરનાં કે વિનાનાં ઢાર= નધણિયાતી અવ્યવસ્થિત દશા, અરાક, અંધેર.] ૦ોગ વિ॰, જોગી વિ॰ સ્ત્રી॰ વેચાણ લેનારને જ મળે એવી (હુંડી). ૦Àારી પું [+ રી(સં.)] માલિક (૨)રક્ષક. ૦પણું(–તું,–દું)ન॰. ૦૨ણી પું॰ [+રણી (ઢિર્ભાવ) કે ઋણી] કુલ માલિક. વ્ખું વિ॰ ધણી તરકનું; ધણીના હેતવાળું (૨) ધણીના વખાવાળું –વિનાનું () ધણેણવું અક્રિ॰ [૧૦] જુએ ધણધણવું ધણેણાટ પું, –ટી, ધણેણી સ્ક્રી॰ (કા.) જીએ ધણધણાટી ધણેણાવવું સક્રિ॰ ‘ધણેણવું’નું પ્રેરક
શ્વેત અ॰ [રવ॰; સર॰ fã.] તુચ્છકારદર્શક-ધુતકારવાના ઉદ્ગાર શ્વેતવું અક્રિ॰ નુ ધૃતવું. [ધતાવું (ભાવે), “વવું (પ્રેરક).] ધતાવવું સ૦ક્રિ॰ ‘ધતવું’, ‘ધાતવું’નું પ્રેરક ધતિંગ ન॰ તોફાન (૨) ઢાંગ; ખાલી ધામધૂમ ધતૂરા પું॰ [સં., પ્રા. ધતુ] એક વનસ્પતિ; ધંતૂ ધત્તા પું॰ [સર॰ હિં.] એક છંદ (પિંગળ) ધધક(-ખ,—ગ)નું વે॰ ધગધગતું
ધધડાવવું સક્રિ॰ [વ૦] ધડધડાવવું; ખૂબ ઠપકો આપવા ધધણવું અક્રિ॰ [રવ॰]જીએ ધણધણવું. ધધણાવવું સક્રિ (પ્રેરક).]
ધધૂડો પું॰ [રવ૦] ધડધડ પડતા – મોટા – જબરા દડા ધધુ ન, —ધા પું૦ + અક્ષર; ધકાર
ધન અ॰ [તું. ધન્ય, પ્રા. ધન્ત] ધન્ય (૫.). ઘડી કે દહાડા= શુભ અવસર. ધન અ૦ (૫.) ધન્ય ધન્ય
ધન ન॰ [É.]દાલત; પૈસા (૨)સમૃદ્ધિ. જેમ કે, પશુધન, વિદ્યાધન (3) એક રાશિનું નામ (૪) વિ૦ (ગ. અને પ. વિ.) વત્તા બતાવતું; ‘પૅાવિ’.૦ગર પું॰ [સર॰મ.] એ નામની ભરવાડની