Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 468

તાય ]
તાય ન॰ [સં.] પાણી; જળ. ૦૪ ન૦ પાયલ્યું; કમળ. ૦૬(–ધર) પું; ન૦ વાદળ. ૦(નિ)ધિ પું॰ સમુદ્ર
તાર (ૉ) પું॰ [. તૌર ? કે તુ†ોહૈં = જુલમી હુકમ ઉપરથી ] મિજાજ; અહંકાર (૨) સ્ત્રી॰ [દ્દે. તરિયા] તર; મલાઈ તાર (તા) પું॰ તૂર; સાળના રોલર; તે ગોળ લાકડું જેની પર કપડું વણાય તેમ વીંટાય છે તારણ ન૦
|
|
[સં.] મુખ્ય દરવાજો; કમાનવાળા દરવાજો(૨)શેાભા માટે અંધાતા કાગળ, પાન વગેરેના હાર.[ારણે આવવું, તેારણે ચઢવું = વરનું પરણવા ચેારીની નજીક આવી પહોંચવું (૨) [લા.] કોઈ કામ તેની છેલ્લી કોટીએ આવી પહેાંચવું.] ૦ઘેાડા પું૦ વરતા ઘેાડો તેારણે આવે ત્યારે બારેટને અપાતા એક લાગેા. –ણી સ્રીમહાધમનીને ગળા નીચેના ગેાળ વળાંક લેતા ભાગ; ‘એએટિક આર્ચ’ [‘જૂના કરાર’ તેારત ન॰ [જુએ તારાત] યહૂદીઓનું ધર્મપુસ્તક, બાઇબલના તારાવાળા પું [જુએ તાર] લાવણી ગાનારા; તૂરાવાળે (૨) માથે તારાવાળે માણસ [રીસ; ઝાંઝ તારી (તા) વિ૦ તેરવાળું; મિજાજી (ર) સ્ક્રી॰ તેાર; મિાજ (૩) તારી સ્ત્રી॰ કંસારીના જેવું એક જીવડું(ર)પું જુએ તુરી; ઘેાડો તારીલું (તા), વે॰ તારી; મિજાજી
તારું વિ॰ [સર૰ હિં. તો, મેં. તોરો] તારું (૫.)
તારા પું॰ [મ. તુરંā] છેાગું; પાલવ; શિરપેચ (ર) પાઘડીનેા કસબ (૩) ફૂલના ગોટા – કલગી (૪)[ન્તુ તૂ] લાવણીને એક ભેદ તારા (તા) પું॰ જુએ તાર; મિજાજ; દમામ તારે બગલા પું॰ એક પક્ષી
તાલ પું॰; ન૦ [તં.] વર્ઝન (૨) વજન કરવાનું કાટલું (૨)[લા.] માપ; કિંમત; કદર (જેમ કે, તેાલ કરવેા, થયેા) (૪) ભારયેાજ; વક્કર; પ્રતિષ્ઠા (૫) અ૦ (૫.) તેણે; બરાબર. દાર વિ॰ વજ્રનદાર; ભારે, બિંદુ ન॰ વજનનું –ગુરુત્વનું મધ્યબિંદુ. માપ ન॰ તાલ અને માપ – જેખવાનું અને માપવાનું તે કે તેનું ધેારણ તાલકું (તા) ન॰ [જીએ તેલું (–લકું)] માથું તાલડી સ્ત્રી॰ [જીએ તેલું]રાંધવાનું માટીનું વાસણ (૨) સ્મશાનમાં લઈ જવાની દેવતાની હાંલી. “હું ન॰ નાનું માટીનું વાસણ; હાંક્યું (૨) ભિક્ષાપાત્ર
૪૨૩
તેાલન ન॰, “ના સ્ત્રી॰ [સં.]+તેાળવું તે (૨) તુલના; સરખામણી તાલ(-)વું સ૦ ક્રિ॰ [તં. તુરુ, મા. તોō] જુએ તાળવું તાલા(-ળા)ટ પું॰ [તાલવું' પરથી] તેાળનારા; તાળવાનું કામ કરનારા (૨) એક અટક [ને પ્રેરક તાલા(−ળા)વું અક્રિ॰, વું સક્રિ॰ ‘તાલ(-ળ)વું’નું કર્મણિ તાલુ ન॰ [વે. તોજ (સું. તુજ્)] દશ શેર વજન (૨) ઘીનું પાટૂરું તેલું,–લકું (ૉા) ન॰ [તં. તાલુñ] માથું તાલે અ॰ [તાલ’ ઉપરથી] સરખામણીમાં; તુલનામાં; ખરાખર તાલે પું॰ [તં. તોō] રૂપિયાભાર [જગ્યા તાશાખાનું ન॰ [ા. તોરાદ્ઘ + જ્ઞાનā] ભંડાર; સામાન મૂકવાની તેાષ પું॰ [સં.] સંતેાય. ૰વું સ૰ક્રિ॰ સંતાખવું. [−ષાવવું (પ્રેરક), —ષાણું (કર્મણિ).] [ખલેચી (૨) દફતર; બેસતાન તેસદાન ન॰ .[ા. તોરાવાન] દારૂગોળા રાખવાની સિપાઈની તાસ્તાન ન॰ [ા. તોરાદ્દ+વાન પરથી ? સર૦ મ. તોલવાન,
તોજ્ઞાન] કાઈ પણ મેટી –તેાર્લિંગ ચીજ કે ઘટના તાળવું સ૦ ક્રિ॰ [જીએ તેાલવું] જોખવું; વજન કરવું (૨) ઉપાડવું; ઊંચકવું (3) તુલના – વિચાર – કિંમત કરવી. [ફેરવી તેાળવું = ખેલીને ફરી જવું; ફેરવી વાળવું.]
[ત્રયી
તાળા પું॰ જુએ તુલા
|
[ોખવાનું મહેનતાણું તેાળાટ પું॰ જીએ તેાલાટ. –મણ ન॰, –મણી સ્રી॰ તેાળવા – તાળાવું અ॰ ક્રિ॰, “વું સ॰ ક્રિ॰ ‘તાળવું’નું કર્મણિ ને પ્રેરક તેાંતેર (લૅ।૦) વિ॰ [જુએ તે તેર] ‘૭૩’ તાફીક સ્ત્રી॰ [ત્ર.] ખળ; શક્તિ (૨) ખળબુદ્ધિ તૈરાત ન॰ [મિ તૌરત] જુએ તારત તાહીક સ્ત્રી॰ [ત્ર.] (ઈશ્વરનું) એકપણું [પતિએ તજેલી સ્ત્રી ત્યક્ત વિ॰ [i.]-તજાયેલું. “ક્તા વિ॰ સ્રી॰ તાયેલી (૨) સ્ત્રી૦ ત્યજવું સ૦ ક્રિ॰ [ä. ત્યન] તજવું; છેડવું; ત્યાગ કરવા. [ત્યાનું (કર્મણિ), “વું (પ્રેરક)]
ત્યમ અ॰ (૫.) જુએ તેમ; તે પ્રમાણે ત્યહાં અ૦ (૫.) જુએ ત્યાં
ત્યાગ પું॰ [É.] તજવાની ક્રિયા (૨) સંન્યાસ (૩) દાન (૪) લગ્નાદિ પ્રસંગે અપાતા ખારેટના લાગે; તાગ. ૦પ્રધાન વિ॰ ત્યાગ જેમાં પ્રધાન છે તેવું. મૂર્તિ સ્રી॰ ત્યાગની મૂર્તિરૂપ માણસ (૨) [લા.] હિંદુ વિધવા. વીર વિ॰ (૨) પું॰ ભારે ત્યાગી. વીરતા સ્ત્રી. જું સ॰ ક્રિ॰ જુએ ત્યજવું. શીલ વિ॰ દાનશીલ. —ગી વિ॰ ત્યાગ કરનારું (૨) પું॰ સંન્યાસી (૩) દાતા. (ત્યાગિની વિ॰ સ્ત્રી૰) ત્યાજ્ય વિ॰ [સં.] તજવા યોગ્ય કે તજી શકાય તેવું ત્યાર સ્ત્રી॰ તે સમય કે વખત. જેમ કે, ત્યાર કેડે, ૦પછી, ૦થી ત્યારે અ॰ [જીએ તે વારે] તે વખતે (૨) તે સ્થિતિમાં; તે। પછી ત્યાશી(–સી) વિ॰ [ત્રા. તેવાસી (સં. શ્રૃૌતિ)] ‘૮૩’ ત્યાં (') અ॰ તે ઠેકાણે (૨) તે સંજોગામાં. ॰કણે(ણિયે) અ॰ ત્યાં (ઉ. ગુજરાત). [ત્યાં તે = એટલામાં તે; એટલું થયું તેટલામાં તેા. ત્યાંથી = તે જગા કે પ્રસંગેથી; તેમાંથી. ત્યાં સુધી, લગી =તે સ્થાન, સમય કે સંજોગ સુધી.] ત્રગણું વિ॰ ત્રણ ગણું
|
ત્રકા પું॰ [સર॰ તરકચેા, ત્રસકેા (hl. તર્ફે = ખેડવું + રેહ્ ! ] (કા.) પ્રવાહીના ડાઘ પડે તેવા જોરથી ઊડેલે છાંટા ત્ર(−s) પું॰ + તટ
ત્રણ વિ॰ [તું. ત્રીળિ] ‘૩’. [−પાયાનું =ઠેકાણા વિનાનું, ગાંડું. “ટકાનું, બદામનું= તુચ્છ; લેખા વિનાનું.] ૦૫ગી સ્ત્રી॰ બે જણે પેાતાના એકેક પગ સાથે બાંધી દોડવાની રમત. શેક વિ॰ આશરે ત્રણ
[ત્રસત્રસતું ત્રપત વિ॰ [i. In] + (૫.) તૃપ્ત; તરપાયેલું પત્રપતું વિ॰ [જુએ ત્રપત; તેના દ્વિર્ભાવ ?] તરખેાળ; ટપકતું; ત્રપા સ્ક્રી॰ [સં.] લો; શરમ
|
ત્રાકવું અ॰ ક્રિ॰ (કા.) ચૂવું; ટપકવું
ત્રમઝટ, ત્રમઝીક અ॰ પુષ્કળ; ધોધમાર (વરસવું) (ર) સ્ક્રી॰ ઝડી શ્રમણું વિ॰ તમણું; ત્રગણું
ત્રય વિ[×.] ત્રણ (૨) ન॰ ત્રણને સમૂહ. યાનન પું [+ આનન] (સં.) ત્રણ મુખવાળા – દત્તાત્રેય. યી સ્ત્રી॰ [i.]