Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 366

છ#ડિયા ]
ખવરાવવી; છેતરવું. -ખાવી = થાપાટ ખાવી (૨) ફસાવું; છેતરાવું. –દેવી=જુ છક્કડ આપવી. –મારવી, લગાવવી = લપડ લગાવવી (૨) નુકસાનમાં ઉતારવું (૩) છેતરવું; થાપ આપવી (૪) સ્પર્ધામાં ચડી જવું.] [ માસ
|
છઢિયા પું॰ [સં. ટ્ક; પ્રા. TM પરથી] છ આંગળીવાળા છક્કલ સ્ક્રી॰ સેગટાં રમવાની એક રીત
છક્કો પું॰ [સં. વ; પ્રા. ] છ ચિહ્નવાળું ગંજીફાનું પત્તું (૨) છ દાણાવાળા પાસે (૩) ક્રિકેટમાં છ રન મળે એવા ફટકા. [છક્કા છૂટી જવા= નાઉમેદ થઈ જવું; નરમ પડી જવું; હિંમત હારી જવું; (પાંચ જ્ઞાનેંદ્રિય ને મન એ છ ઉપરથી.)] ૦પંજો પું॰ સટ્ટાના ખેલ કે ગંજીફાની એક રમત (૨) જુગાર (૩) [લા.] દાવપેચ; દગલબાજી. [ક્કે પંજે દોઢસા = પારકે પૈસે પરમાનંદ. છક્કો પંજો ખેલવા કે રમવા = જુગાર – સટ્ટો રમવા. –રમી જવે = દાવપેચ કરી જવા; દગલબાજી કરી જવી.] છખૂણ, —ણિયું વિ॰ છ ખુણા કે બાજુવાળું (ષટ્કોણ) છગ પું॰ [i.] બકરા; છાગ
૩૨૧
[(પુરુષનું)
છગઢગ વિ॰ [‘ડગવું' ઉપરથી] સગડગ; અસ્થિર; ઢચુપચુ છગડા પું॰ [તું. ઘટ, પ્રા. (૦૧)] છતા આંકડો છગન પું॰ [સર॰ હિં. =પ્યારું નાનું બાળક] (સં.) એક નામ છગલ પું॰ [સં.] છગ; બકરા (૨) ન॰ બૂરું વસ્ત્ર છગાર સ્ત્રી॰ ટોચ; મથાળું
છગેલું સ્ત્રી છગાર; ટોચ (ચ.)
ચાક (ચા) અ॰ છડેચેાક; ખુલ્લી રીતે; જાહેરમાં છયેાર પું॰ [સર॰ મેં. વોર્ = બઢકેલવાળું; હલકટ; સં. વિર પરથી ?] જાણીતા ચાર
છઈ સ્ત્રી॰ વાવેતર થાય તેવી દરિયાકાંઠાની જમીન છ(૦૩)છણવું અક્રિ[૧૦] છઋણ અવાજ કરવા (૨) ગણગણવું (૩) ઊકળવું (પાણી) (૪) [લા.] ગુસ્સે થવું છ(!)છણાટ પું॰ ખણખણાટ (૨) મિજાજ; ગુસ્સા છછરું વિ॰ [જુઓ છીછરું] ઊંડું નહિ તેવું છઠ્ઠું(-૭)દર(-) ન॰ [સં. છછુંવર; ૢ ઇચ્છું] ઉંદરના જેવું એક પ્રાણી (૨) એક જાતનું દારૂખાનું (૩) વિ॰ [લા.] અડેપલાંખાર; તોફાની. [−છેડવું =ગપ મારવી; ડિંગ હાંકવી. –જેવુંઅડપલાંખાર. –પકડવું, ગળવું = ના અધવચ મુકાય કે ના પૂરું કરાય, તેવી સ્થિતિમાં આવવું. (સાપે છછુંદર ગળ્યા જેવી સ્થિતિ).] –રી સ્રી॰ છછુંદરની માદા. [~નાં છયે સરખાં = કાઈમાં કશે। ફરક નહીં.]
છછેકાઈ સ્ત્રી સુધડતા; ચાખ્ખાઈ
છછોરું વિ॰ છેાકરવાદ; બાળક બુદ્ધિનું; નાદાન. –રાઈ, –રી સ્ત્રી॰ છો પું॰ [‘છ’ ઉપરથી] છકાર; છ અક્ષર છજાવટી સ્રી॰ [‘છતું’ઉપરથી] છજા ઉપરનું નાનું છાપરું; વાછંટિયું છાવવું સ॰ ક્રિ॰ ‘છાજવું'નું પ્રેરક(૨) છાં કાઢી ઘરને શોભાવવું (૩) [‘છાજ’ ૧ ઉપરથી] છાપરું બનાવવું; છાજ નંખાવવું છનું ન॰ [ત્રા. ઈબ્ન = છાજવું; શેાલવું, કે તે. ઇગ્નિમાં= છછરી છાબડી ઉપરથી] ઝરૂખા
છટ અ॰ [રવ૦] ધુત્કારસૂચક ઉદ્ગાર; છીટ છટ સ્રી [સર॰ છીટ = સૂગ; છટારો = દુર્ગંધ; ટ (ધુત્કાર)
જો-૨૧
[છડા
ઉપરથી ] (ક.) ગંધ.૦કારવું સ॰ક્રિ॰ છટ કહેવું; ધુત્કારવું. કારાવવું સક્રિ॰ (પ્રેરક). કારાવું અક્રિ॰ (કર્મણિ) છટકણું વિ॰ છટકી જાય એવું [ યુક્તિ કે કરામત છટકબારી સ્ત્રી, – ન૦ જેમાંથી છટકી જવાય એવી ખારી, છટકવું અ૦ ક્રિ॰ [સર॰ fä. ટના; ત્રા. છુટ્ટ, સં. છુટ = છૂટવું ઉપરથી ?] એકદમ છૂટવું – ખસવું (૨) [લા.] નાસી જવું; સટકવું. [ટકાવવું સ૦ ક્રિ॰ (પ્રેરક), છટકાવું અ॰ ક્રિ॰ (ભાવે)] છંટકારવું, છૂટકારાવવું, છટકારાયું જુએ ‘છટ’ સ્ત્રીમાં છટકિયું ન॰ [‘છડકવું' = છાંટવું. ઉપરથી] ઠંડક માટે રાખવામાં આવતા ભીના રૂમાલ (૨) ઉંદર પકડવાનું પાંજરું
|
છટકું ન॰ [‘ટકવું' ઉપરથી] દાવપેચ; જાળ. [−માંઢવું = જાળ ગોઠવવી; ફસાવવા કાવતરું રચવું.] [ન્ચમેન્ટ' છટણી સ્ત્રી॰ [જીએ છાંટવું; સર૦ Ēિ. ğટના] કાપક્ષ; ‘રિટ્રેછટા સ્ક્રી॰ [ä.] શોભા; કીતે (૨) રીત; ખૂબી (૩) જુએ અર્ચા ટાટ અ [વ૦] છટ છટ કરીને છટાદાર વિ॰ [છટા + દાર] છંટાવાળું છટારા પું॰ [જીએ ‘છંટ’ સ્ત્રી૦] દુર્ગંધ ટાંક (૦) ૧૦ [છ+ટાંક (સં. ૩)] નવટાંક ટિયું ન॰ ખન્નુાંનું પાન (સાદડી ઇંના ખપમાં લેવાય છે) ટેલ વિ॰ [સર॰ મેં.; 'છટકવું' પરથી ] છકેલ; વંઠેલ છઠ (d,) સ્ત્રી॰ [જી છઠ્ઠી] પખવાડિયાની છઠ્ઠી તિથિ (૨) પું૦ [સં. વઇ, પ્રા. ઇટ્ટ] એકસાથે છ ટંક ન ખાવાનું વ્રત (જૈન). —ઠિયાત પું૦ છઠનું વ્રત કરનારા (૨) [લા.] તેને અપાતું જમણ (જૈન.) નડિયાતી સ્ત્રી૦ છઠ્યનું વ્રત કરનાર સ્ત્રી (જૈન) છડિયું ન॰ [‘છઠ્ઠી’ ઉપરથી] છઠ્ઠીને દિવસે બાળકને ઓઢાડવામાં આવતું લૂગડું
છઠ્ઠી સ્ત્રી [સં. પછી, ત્રા. છઠ્ઠી] બાળકના જન્મ પછીના છઠ્ઠો દિવસ (૨) તે દિવસે કરવામાં આવતી ક્રિયા (૩) [લા.] દેવ; વિધાતા (૪) છ તિથિ. [છઠ્ઠીના લેખ = વિધાતાના લેખ; ભાવિ; નિર્માણ, છઠ્ઠીનું ઊખડેલું-જન્મથી જ ઉદ્ધૃત ને વંડેલું. છઠ્ઠીનું ધાવણુ આકાવવું, કાઢવું, કાઢી નાખવું = ખૂબ ઊલટી થવી (૨) મરણતાલ માર મારવે.]
હું વિ॰ [સં. વઇ, કા. છટ્ઠ] ક્રમમાં પાંચ પછીનું છઃ પું॰ [સર॰ હિં.] લાંબો ખરુ (૨) ભાલાને। દાંડા (૩) વાંસ (૪) [‘છડવું’, ‘છાંડવું’ ઉપરથી ] ઝાડની છાલ (૫) [] તાણ; પ્રવાહનું જોર (કા.)
છર (ડ,) સ્ત્રી॰ [‘છડવું’ પરથી] છડવું તે છદ્રકવું સ૦ ક્રિ॰ [હિં. છડના] છાંટવું. [ઢકાવવું સ॰ ક્રિ (પ્રેરક), કાવું અ॰ ક્રિ॰ (કર્મણિ).]
છઢવું સ॰ ક્રિ॰ [દ્દે, ઇથિ = છડેલું; ખાંડેલું] ખાંડીને છેડાં જુદાં કરવાં (૨) [લા.] મારવું; ઠોકવું (૩) [ત્રા. જ્જુ, સં. ] છાડવું; છાંડવું (૪) છેતરી કે ચારી લેવું. [છડી નાખવું = મારવું; ઠોકવું (૨) ખૂબ પૈસા (છેતરીને) લેવા. છથાનું છઢામણુ = મહેનતને ખલેા. છડી લેવું = છેતરીને કે બળજબરીથી કઢાવી લેવું.] [થાપા મારવા,] છઢા પું॰ ખ૦ ૧૦ (કંકુના) થાપા મારવા તે. [ઢા દેવા=કંકુના ઢા પું॰ ખ૦ ૧૦ [સર॰ પ્રા. છઙ =પરંપરા, મેં. = અઠ્ઠોડો;