SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 236
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ मनुष्यवर्गः ६] मणिप्रभाव्याख्यासहितः । २०७ १ ग्लानग्लास्नू २ आमयावी विकृतो व्याधितोऽपटुः । आतुरोऽभ्यमितोऽभ्यान्तः ३ समौ पामनकच्छुरी॥५८ ॥ ४ दगुणो दद्ररोगी स्या५दर्शोरोगयुतोऽर्शसः । ६ वातकी घातरोगी स्यात् ७ सातिसारोऽतिसारकी ।। ५९ ॥ ८ स्युः क्लिन्नाक्षे'चुल्लुचिल्लपिल्लाः क्लिन्नेऽधिश चाप्यमी। ९ उन्मत्त उन्मादवति १० श्लेष्मलः श्लेष्मणः कफी ॥ ६०॥ १ ग्लानः, ग्लास्नुः (२ त्रि), 'रोगसे खिन्न' के २ नाम हैं॥ २ आमयावी ( आमयाविन् ), विकृतः, व्याधितः, अपटुः, आतुरः, अभ्यमितः, अभ्यान्तः (+ रोगी = रोगिन् । ७ त्रि), 'रोगी' के ७ नाम हैं ॥ ३ पामनः ( + पामरः), कच्छुरः (२ त्रि), 'गीली खुजलीवाले या खसरा रोगवाले' के २ नाम हैं। ... ४ बगुणः ( + द्रुणः, दर्गुणः, दगः ), दद्रुरोगी ( = दगुरोगिन् । + दगुरोगी = दद्भुरोगिन् । २ त्रि), 'दाद रोगवाले' के २ नाम हैं ॥ ५ भरोगयुतः (भा० दी०), अर्शसः (२ त्रि), 'बवासीर रोगवाले' के २ नाम हैं। ६ वातकी (+ वातकिन्), वातरोगी ( = वातरोगिन् । २ त्रि), 'वात रोगवाले' के २ नाम हैं। ७ सातिसारः, अतिसारकी ( = अतिमारकिन् । + प्रतीसारकी अती. साकिन् । २ त्रि), 'अतिसार रोपवाले' के २ नाम हैं । ८ क्लिनाक्षः ( महे), चुना, जिल्लः, पिल्लः, (४ त्रि), 'कोचरसे युक्त आँखवाले, ४ नाम हैं। प्रथम 'किलनाच' शब्दको 'छोड़कर शेष ३ नाम (चुखम् , चिल्लम् , पिल्लम् ; ३ न), 'कीचरसे युक्त आँख' के हैं। ('चुल्लः, चिल्लः, पिल्लः, ३ त्रि), 'आँस्त्रसे कीचर निकलनेवाले रोगविशेष' के भी ३ नाम हैं)॥ ९ उन्मत्तः, उन्मादवान् ( = उन्मादवत् । + उन्मादी = उन्मादिन् । २ त्रि), 'पागल, उन्मादके रोगी' के २ नाम हैं ॥ १० श्लेष्मलः, श्लेष्मणः, कफी (= कफिन् । ३ त्रि), 'कफवाले रोगी' के ३ नाम हैं । १. 'चुलः चक्षुरोगविशेषः, तद्योगाचुलं चक्षुः। चुलचक्षुष्वाचुल: पुरुषोऽपीत्यवधेयम् ॥ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org w
SR No.016095
Book TitleAmar Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorHargovind Shastri
PublisherChaukhamba Amarbharti Prakashan
Publication Year1968
Total Pages742
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary & Dictionary
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy