Page Text
________________
ત્રિશુલખાન
૨૩૭
વછાવર
ત્રિશુલખાન ભારતવષય તીર્થ.
તજી દીધું. એમનું અન્ન પણ રંધાય નહિ. ઈવાકુત્રિશંગ મેરુના પરિસ્તરણ પર્વતમાંને એક પર્વત. ઓ પુરેહિતને શરણે ગયા અને તેમની પ્રાર્થના ત્રિસામાં ભારતવષય નદી.
વડે પુરોહિત શાન્ત થતાં અગ્નિએ પિતાનાં કામ ત્રિસ્તના અશોકવનમાં સીતાને સાચવવા રાખેલી કરવા માંડયાં. ભાષ્યકાર સાયણે સાત્યાયણ બ્રાહ્મણને રાક્ષસીઓમાંની એક
આધારે આ વાત વૈદિકમાત્ર ઉપર ટીકા કરતાં ત્રિોત ત્રિપથગા શબ્દ જુઓ.
કહી છે. ત્રિદુષ ચુમાળીશ અક્ષરોને છંદ વિશેષ. બ્રહ્મદેવના વ્યક્ષ હિરણ્યકશિપુની રાજસભાને દૈત્યવિશેષ.
માંસમાંથી ઉત્પન્ન થયું હતું. | ભાગ-૩-૧૨-૪પ ત્યક્ષી અશોકવનમાંની એક રાક્ષસી. ત્રતા આહવનીય દક્ષિણાગ્નિ અને ગાહપત્ય અગ્નિના ત્વષ્ટા પ્રિયવ્રત વંશના ઋષભદેવ કુળના ભૌવન સમુચ્ચયેનું નામ.
- રાજાને દૂષણને પેટે થયેલ પુત્ર. એને વિરેચના વિતાયુગ ચાર યુગમાં બીજો યુગ તેમજ તેને મૂર્તિ નામની સ્ત્રીને પેટે વિરજ નામે પુત્ર થયો હતો.
મા દેવ. દેવોની ગણનાના ત્રણ હજાર અને મેં ત્વષ્ટા (૨) એક આદિત્ય. (દ્વાદશ આદિત્ય શબ્દ વરસ સુધી એ ચાલે છે. એટલે ત્રેતાયુગમાં માણસો- જુઓ.) માસમાં સૂર્ય ચાલુ મન્વેતરમાં એ પ્રતિ નાં ૧૨,૯૬,૦૦૦ વર્ષ થાય છે. એના આઘંત સંધિ આશ્વિન મંડળને અધિપતિ થાય છે. (૩. ઇન્ અને સંધ્યાકાળ ઉમેરતાં એ યુગ દેવનાં ૬૦૦ શબ્દ જુઓ.) વર્ષને છે. તે મત્સ્ય અ૦ ૧૫.
ત્વષ્ટા (૩) એ નામને એક પ્રજાપતિ હતા. રચના ૌપુર ત્રિપુરીને રાજ. એને સહદેવે જ હતા.
નામની દૈત્યભગિની એની સ્ત્રી હતી. એ સ્ત્રીથી ભાર૦ સભા અ૦ ૩ર.
એને નિવેશ અને વિશ્વરૂપ નામે બે પુત્રો થયા ત્રિશંકવ ત્રિશંકુના પુત્ર હરિશ્ચન્દ્રનું બીજું નામ.
હતા. તેમાંથી વિશ્વરૂપને ઈદે માર્યો, તેથી ઇદ્રની ગાયન ત્રગડાની અંકસંજ્ઞાવાળા વસિષ્ટ કુળને
સાથે એને વૈમનસ્ય હતું. એ જ કારણને લઈને એક ઋષિ.
પુરંદર ઈન્દ્રને મારવા એણે વૃત્રાસુરને નિર્માણ ચુંબક એક રુદ્ર,
કર્યો હતે. ચુંબક (૨) જેને ત્રણ અંબક- નયન છે એવા મહાદેવ વઝા (૪) ચાલુ મવંતરમાં વિશ્વકર્મા નામે ચુંબક (૩) ક્ષેત્રવિશેષ. એ જનસ્થાનની પાસે દેવને શિલ્પી. એણે પિતાની ત્વાષ્ટ્રી નામે કન્યા આવ્યું છે. નાસિકની પાસે આવેલું ચુંબક જવાં વિવરવાનું આદિત્યને આપી હતી. એ કન્યાનું તિલિંગ યંબકેશ્વર છે તે જ.
બીજું નામ સંજ્ઞા હતું. વિવસ્વાનનું તેજ સંજ્ઞાથી ઋણ ઈવાકુ વંશના ત્રિવૃશનને પુત્ર. એકદા સહન ન થતું હોવાથી એને છોલી કાઢી એનું એ રથમાં બેસી જતા હતા. એને પુરોહિત રથ તેજ આછું કર્યું હતું. આ ત્વષ્ટાએ જ દધીચિ હાંકતો હતો. એક બ્રાહ્મણને છોકરા રથમાં ઋષિનાં હાડકાંનું ઇજને વજ બનાવી આપ્યું હતું. કચરાઈને મરી ગયે. આથી માટી ભાંજગડ ઊઠી કે ભાગ ૬ ૪૦ અ૦ ૯ એ હત્યાને જવાબદાર કોણ? આ પ્રશ્ન ઈક્ષવાકુ વઝા (૫) એ નામને એક અસુર / મત્સ્ય અ૦ એના પંચને પૂછતાં તેમણે પુરોહિતને હત્યા ૧૩૭. આ ત્વષ્ટાનાં નામોમાં પુરાણમાં જબરે કરનાર ઠેરવ્યું. પછી પુરોહિતે પિતાના તપોબળે ગટાળા છે. પૂર્વાપર ઠીક વિચાર કરીને અહીં એ છોકરાને છત કર્યો. ઈવાકુએ આ ન્યાય સંગતવાર દાખલ કર્યો છે. પક્ષાપક્ષીથી કર્યો ગણુને પુરહિત બહુ ગુસ્સે થયે. ત્વષ્ટાધર બગડાની સત્તાવાળા શુક્રના ચાર પુત્રોમાંઆથી ઈવાકુઓના ઘરમાં અગ્નિએ પિતાનું કર્તવ્ય ને એક.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016088 |
| Book Title | Pauranik Kathakosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dahyabhai P Derasari |
| Publisher | Granthlok Ahmedabad |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 362 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 22 MB |