Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 971

વચડાવવું, વચડાવું
૨૦૦૬
વણું, વતરડવું. વચઢાવું કર્મણિ., ક્રિ. વચઢાવવું પ્રે., ચાશિયું. વિ.
સ.કિ.
ચઢાવવું, ચડાવું જ ‘વડનું’માં વચન ન. [સં.] કથન, ઉક્તિ, બેલ, વેણ. (૨) કૅાલ. (૩) સંખ્યાના ભાવ ઃ-એક-વચન દ્વિ-વચન બહુ-વચન અનેકવચન. (ચા.) [॰ આપવું (૩.પ્ર.) લતના વિશ્વાસ આપવા. ૦ કાઢવું (.પ્ર.) ખરાબ શબ્દ કહેવા. ॰ તેાઢવું, ॰ ઓળવું (-ળવું) (રૂ.પ્ર.) વચનના ભંગ કરવેશ, એક્યું કરી જવું. ॰ પાળવું (રૂ.પ્ર.) ખેલ્યા પ્રમાણે કરી બતાવવું. ૦ મારવું (રૂ.પ્ર.) કડવા ખાલ કહેવા, ॰ લેવું (૬.પ્ર.) પ્રતિજ્ઞા કે કબુલાત કરાવવી]
ક્રિયાત
જુઓ વચ-વચ' + ગુ. ઇયું' ત.પ્ર.], વચવી વિ. [+ ગુ. ઈ ' ત.પ્ર.] વારંવાર ખેલ ખેલ કર્યાં કરતારું
વચનથી
વચલું સ.ક્રિ. [ર્સ, વર્, તત્સમ] કહેલું, ખેલવું (પદ્યમાં) વચમા ક્રિ.વિ. [સં. વવત્ + સં. મત્રી.વિ, એ.વ.,પ્ર.] [વચવી શ્રી વસ્થિની વિ., શ્રી. [સં.] સારાં વચન બેલનારી સ્ત્રી, વચસ્વી વિ. [સં.,પું.] જએ ‘વચનબદ્ધ.' વચળકવું.ક્રિ. [જુએ ‘વચળવું.] પકડમાંથી છટકવું. વચળકાવું ભાવે, ક્રિ. વચળકાવવું કે.,સ.ક્રિ. વાળકાવવું, વચળકાવું એ ‘વચળનું’માં.
વચન-પાલન ન. [સં.] બેલ્લું પાળી બતાવવું એ, કલા વળમારૂં અ.ક્રિ. (દૂધનું) બગડી જવું કે ફ્રાટ જવું પ્રમાણે કરી બતાવવું એ વચળવું અ.ક્રિ. [સં. વિશ્વ. અર્હ. તદ્દ્ભવ] વિચલિત થવું, ખસકી પડવું. (૨) બગડી જવું. (૩) (લા.) મગજ ખસી જવું, ગાંડા થઈ જયું. (૩) મદથી છકી જવું. વચળાવું ભાવે, ક્રિ. વળાવવું કે.,સ.ક્રિ ચળવવું, વચળાવું જએ ‘વચળવું'માં. [વચાછું વાળ ન. [જુએ ‘વચ્ચે' દ્વારા.] પદાર્થના મધ્ય ભાગ, ચાળવું સ.ક્રિ ખંજવાળવું, વલરવું, વચઢવું. વચાળાવું કર્મણિ., ક્રિ, ચાળાવવું કે.,સ.ક્રિ. વચાળાવવું, વચાળાવું જએ ‘વાળવું'માં વચાણું ન., -ળા પું. [જએ ‘વાળ’ + ગુ, '' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ ‘વચાળ,’ વચેટ જુએ ‘વચટ.’
ન કરનાર
વચન-બદ્ધ વિ. [સં.] બેઠ્યા પ્રમાણે કરવા બંધાયેલું વચન-બાણુ ન. [સં.,પું.] (લા.) કડવા શબ્દ વચન-ભંગ (-ભ) પું. [×.] કખલ કર્યાં પ્રમાણે કરવું નહિ એ, વચન ઉથામનું એ. (ર) વિ. કબુલાત આપ્યા પ્રમાણે [[સં.] જુએ ‘વચન-ભંગ.’ વચન-ભંગી (-ભફંગû) વિ. [સં.,પું.], વચન-ભ્રષ્ટ વિ. વચન-વિષાદ પું. [સં.] વાણીની ચર્ચા, એટલાચાલી વચન-શલ્ય ન. [સં.] જએ ‘વચન-બાણ.' વચનાત્ ક્રિ.વિ. [સં.,પા.વિ., એ..] વચનને લઈ, વચન પ્રમાણે (દસ્તાવેજમાં લખાય છે.) રચનાતીત વિ. [+ સં. મૌ] જ્યાં ખેલવાનું કહેવાનું-વર્ણન કરવાનું ન રહ્યું હેાય તેવું ઉચ, અવર્ણનીય વચનામૃત ન. [+ સં. અમૃત્ત] મીઠાં અને હિતકર મધુર વચન વચનિકા સ્ત્રી. [સં.] ઉક્તિ, ઉદાહરણ, અવતરણ. (૨) ટીકા-ટિપ્પણી સત્યવાદી વચની વિ. [સં.,પું.] વચન પાળનાર. (૨) (લા.) પ્રામાણિક, વચનીય વિ. [સં.] નિંદા થવા પાત્ર, નિંદ્ય, ગહણીચ વચનીયતા ી. [સં.] નિંદા, ગીલા, લેાકાપવાદ લચ-ઢ (-ટય) સી. [જુએ ‘વચÖ' + ‘બીટ '] બે ખાજ કણી અને વચ્ચે નાના ગોળવાળા ઘાટ. (શિપ.) લચમાં ક્રિ.વિ. [જુએ ‘વચ્ચે' + ગુ. ‘માં' સા.વિ.,પ્ર.] વચ્ચે, અંદરના ભાગમાં, મધ્ય ભાગે ચરા પું. જઆ ‘વચ્ચે.'
વચ્ચે ક્રિ.વિ., નાયા. સં યક્ષ્મ-> પ્રા, વિત્ત્ત + ગુ. ‘એ’ સા.વિ.,પ્ર] કાઈ એ પદાર્થં સ્થાન કે સમયના મધ્ય ગાળે (૨) અંદર, માંહે. (૩) દરમ્યાન, (૪) પરસ્પર, અન્યન્ય. [॰ આવવું, ૰ પહેલું (૩.પ્ર.) દરમ્યાનગીરી કરવી. (૨) નડેલું. ૦ ન⟨-નાં)ખવું (રૂ.પ્ર.) વિઘ્ન કરવું. ૰ રાખવું (રૂ.પ્ર.) મધ્યસ્થી તરીકે નીમવું. સૂડી વચ્ચે સેાપારી (૨.પ્ર.) ઘણી જ સુરકુલ દશા]
વચ્છ(-૭, ‰‰) પું.,ન. [સં. વર્લ્સ>પ્રા. વ, પ્રા. તત્સમ] વારડું (નર કે માદા). (ર) બાળક, છેકડું [કંદ ૧૭(-છ,- છ)-નાગ પું. [સં. વસ-નમ દ્વારા.] એક ઝેરી વ(-૭૭)લ વિ. સં. વH > પ્રા. વૃદ્ઘ, પ્રા. તત્સમ] પ્રિય, વહાલું ૧૭ જુએ વચ્છ.’
વરચઢવું સ.ક્રિ. જુએ ‘વચડવું.’ વચરઢાવવું કર્મણિ, ક્રિ. વચરતાવવું કે., સ. ક્રિ
વરતાવવું, વચરાવું જુએ ‘વચરડવું’માં. વચરમાવવું જ ‘વચરમાનું’માં.
.
લઇ-નાગ જુએ વચ્છનાગ,’ ચિંચળતા, અસ્થિરતા વલા પું. [‘છ વ’ (રવા.) + ગુ. ‘આર્ટ' ત.પ્ર.] વછિયાં ન., ખ.વ. [જુએ વાટ'નું ૧-૧’એંગ + ગુ. ‘ઇયું' ત.× ] ચિત્તની અશાંતિ, ચંચળતા, અસ્થિરતા,
વવછાટ
ચરમવું અક્રિ. વચળવું, કથળવું. (૨) કરમાવું, ચીમળાયું. વચરમાવવું પ્રે., સક્રિ
વચલું વિ. [અપ. વિટ્ટમ-] (ત્રણમાંનું) વચ્ચેનું, મનું, મધ્યમ, ‘ઇન્ટર-મીજિયેટ.’ ‘ઇન્ટર-મૌર્ડિયરી,’ ઇન્ટર-લૅથુિ-વાણ, ટી,’ ‘મોડલ.’ (૨) જએ ‘વચગાળા-નું.’ [-લેા વાંધા (૩.પ્ર.) વચ્ચેના વર્ગ, વચàા પ્રકાર. (૩) ઉળિયાત, મધ્યમ વર્ગ] [આર્ટ' ત.પ્ર.] ખખડાટ લ-લય (વચ્ચે-વચ્ચ) સ્ત્રી, [રવા,], ચાટ, પું. [+ 3, Jain Education International_2010_04
વળ્યે હું. વિરહ, વિયેગ
[રહેવાનું સ્થાન -હ્યું ન. [સં. અવથાન--> પ્રા. વgાળમન, વટાળઅ-] યિાત પું., ન. માલ ખરીદવા કે વેચવા આવેલો કે જતે વેપારીના પ્રતિનિધિ. (ર) માલ ખરીદવા આવનાર. (૩) થાડા દિવસ માટે કાઈ સ્થાને આવી રહેલા માણસ વળિયાતી વિ. [ + ગુ, ‘’ ત.પ્ર.] વયિાતને લગતું