Page Text
________________
દસ(-)ની
ત. પ્ર.] (લા.) સ્ત્રીઓને અને બાળકાને હાથે બાંધવાનું કાચ સ્ફટિક સેના વગેરેના મણકાવાળું એક ઘરેણું દરસ(-શ)ની વિ. સં. વૅરીન, અર્વાં. તદ્ભવ દરશન’‘દરસન’+ગુ. ‘ઈ.' ત. પ્ર.] દેખાવ થતાં પૈસા મળે તેવી (હૂંડી)
દરસ-શ)વું સ. ક્રિ. [સં. દર્>ઢશું-અર્વા. તદભવ —હરસ,’–ના.ધા.] જોવું. દરસા(-શા)નું કર્મણિ, ક્રિ દરસા(-શા)વું છે., સ. ક્રિ. દરસા(શા)વવું, દરસા(-શા)વું જઆ ‘દરસવું’ માં. દસેહવું સ. ક્રિ. [વા, રકઝક કરીને આપવું. દરસેઢાનું કર્મણિ, ક્રિ. દરસેઢાવવું પ્રે., સ. ક્રિ દરસાઢાવવું, દરસેઢાનું જુએ ‘દરસેાડવું' માં, દરસેાળવું સ, ક્ર. ખાળવું, સળગાવવું. દરસાળાવું કર્મણિ, ૬. દરસાળાવવું છે., સ, ક્રિ.
દરસાળાવવું, દરસેાળાવું જએ ‘દરસેાળનું' માં. દર-સાત ક્રિ. વિ. [જએ દરૐ' + ‘સાલ હૈ'] દરવર્ષે, વર્ષોંવર્ષ, પ્રતિવર્ષ
દરહાવું . ક્રિ. ખળી જવું
દરહી શ્રી. એ નામની માલીની એક જાત દુરાઈ સી, એ નામની માછલીની એક જોત
૧૧૨૬
દર-હકીકત ક્રિ. વિ. [જએ ‘હકીકત;’ફા. ‘દર' અર્થ વિનાના,] હકીકત જોતાં, હકીકતે, ખરેખર, વસ્તુતઃ દર-હાલ ક્રિ. વિ. [જુએ ‘હાલ,વૈ’ ફા. ‘દર’ અર્થ વિનાના,] એકદમ, જલદી
>પ્રા. મોહંવિત્ર-] ‘લીવ્ઝ મૅન’ દરિયા-કાં। પું. [જુ આ ‘દરિયા' + ‘કાંઠે.'] સમુદ્રના કિનારા અને કિનારાના પ્રદેશ, ભ્રાસ્ટ,' કાસ્ટ-લૅન્ડ’ દરિયા-ખેર (-ડય) સ્ત્રી, [જએ ‘દરિયા’ + ‘ખેડ.’] સમુદ્રની મુસાફરી, સમુદ્ર-યાત્રા, ‘વાયે’
દરશ’દરિયા-ખેઢુ વિ., જુએ ‘દરિયે' + ‘ખેડવું’ + ગુ. ‘ઉ' કૃ.પ્ર.]
વહાણવટી, ખલાસી, ખારવા. (ર) દરિયાએની સુસાફરી કરનાર, સમુદ્ર-યાત્રી (વેપારી.) દરિયા-દિશ ન. [જએ ‘દરિયા’ + ‘લિ.’] સમુદ્ર જેવું વિશાળ હૃદય. (૨) વિ. વિશાળ હૃદયવાળું. (૩) ખૂબ ઉદાર દરિયાદિલી` વિ. [+], ‘'' ત.પ્ર.] જુએ ‘દરિયા-દિલ (૧).' [પ્રખળ ઉદારતા દરિયાદિલીનૈ શ્રી. [+]. ‘ઈ' ત.પ્ર.] મનની વિશાળતા, દરિયા-પરજ સ્ત્રી. [જુએ ‘દરિયા’+ સં. પ્રજ્ઞા, અર્વાં. તદ્ભવ] દરિયા-કાંઠે રહેનારી પ્રજા [સામેના કાંઠાના ભાગે દરિયાપાર ક્ર. વિ. [જુએ ‘દરિયા’ + સં. ] સમુદ્રના દરિયાપારનું વિ. [+ગુ. ‘નું’ છે. વિ.મા અનુગ] સમુદ્રપારના પ્રદેશને લગતું, ‘એવર-સીઝ' દરિયા-પાર પું,, ખ.વ. [જુએ ‘દરિયા' + પીર.’] સમુદ્રના દેવ અથવા સમુદ્રરૂપી દે. (૨) માખડાજી ગાહિલ. (સંજ્ઞા.) દરિયાક સ્ત્રી. [કા, દુર્ગાક્ત ] સારા-નરસાના તાલ, વિવેક દરિયાક઼ી સ્રી. [+ ગુ. ઈ’સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘દરિયાક’ (૨) તપાસ, તજવીજ
દરિયા-મહેલ (-મઃલ) પું. [જુએ ‘દરિયા' + મહેલ.'] નદી કે સમુદ્રને કાંઠે બાંધેલું મહાલય, સમુદ્ર-ગૃહ દરિયા-લાલ પું.‘[જ એ ‘દરિયેાં+લાલ, '](લા.)સમુદ્ર ખેડનાર, વહાણવટી, નાવિક, ખલાસી, (૨) સમુદ્રરૂપી ધ્રુવ (આદર અને વહાલથી)
દરિયાવ પું. [જુએ ‘દરિયે’ દ્વારા.] જુઆ ‘દરિયા.' (૨) વિ. દરિયાના જેવું વિશાળ, વિશાળ હૃદયનું, ઉદાર દરિયાવ-દિલ જુએ ‘દરિયા-દિલ,’ દરિયાવ-દિલી–૨ જુએ 'દરિયાદિલી. દરિયા-વાંક સ્ત્રી, [જુએ ‘રિયા' +‘વાંક.’] કેંડી. (વહાણ.) દરિયા-વેલ (ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘હરિયે’ + ‘વેલ.’] દરિયા-કાંઠે રેતીમાં થતા એક વેલા, આર-વેલ
૧૩૨,
Jain Education International_2010_04
દરા
[કિસમિસ દરાખ શ્રી. [સં. દ્રાક્ષન્ત, શથ પ્રા. ઢુવા દ્વારા.] દ્રાક્ષ, હું. લાકડામાં કાણું પાડવાનું સુથારાનું એક આાર. (૨) પેટી મેજ વગેરેનું ખાનું [ડીના એક રાગ) દરાજ શ્રી. [ફા. દજ્' ફાડ, ચીર] દાદર, ધાદર (ચામદરાજિયું વિ. [+ ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] દાદરના રોગવાળું ફરાર (-ડ) શ્રી. તરડ, કાટ, ચીરા દરાવ જુએ ‘દરાજ,
૧
દરિ,(-રી`) શ્રી. [સં] ગહવર, મેટી બખેાલ, ગુડ્ડા દરિદ્ર વિ. [સં.] નિર્ધન અને નિરુત્સાહી. (૨) કૃપણ, કરપી, લેભિયું. (૩) (લા.) આળસુ, સુસ્ત દરિદ્ર-તા સી. [સં.] દરિદ્રપણું દરિદ્ર-નારાયણ પું. [સં.] દરિદ્રોના રક્ષક પરમાત્મા. (૨) (લા.) દીન-હીન માણસ [દુઃખીઓના ખેલી દરિદ્ર-બંધુ (અન્ધુ) પું. [સં.] દુખિયાનું રક્ષણ કરનાર, દરિદ્રાલય ન., [સં. રૂદ્ર + માથ પું, ન. ] ગરીબોને પાળવા પાષવાનું મકાન, ગરીબ-ઘર [ગરીબી દરિદ્રાવસ્થા સ્ટ્રી. [સં. રિંદ્ર + મન-સ્થTM] ગરીબ હાલત, દરિદ્રી વિ. [સ, વૅરિંદ્ર + ગુ. ‘ઈ ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ ‘દરિદ્ર.’ દરિદ્રી-કરણ ન. [સં.] ગરીબ ન હોય તેવાઓને ગરીમ કરવાપણું દરિયાઈ વિ. [૬), દર્યાં; તેમ જ ‘દરિયા' + ગુ.' આઈ' ત.પ્ર.] દરિયાને લગતું, દરિયાનું, સમુદ્રને લગતું, ‘મેરિન.’ [॰તાર (રૂ.પ્ર.) ક્રેબલ-ગ્રામ'] દરિયા-આાંખી વિ., પું, [આ ‘દરિયા’+ સં. મવસ્તિ
દરિયા
દરિયા-સારંગ (સાર ) ભું. [સં.](લા.) (સમુદ્રમાં હરણ જેવા નાવિક) વહાણવટી, ખલાસી દરિયા. [ફા. દર્યાં] વિશાળ નદી. (૨) સમુદ્ર, સાગર. [-યા જેવડું (રૂ.પ્ર.) ખૂબ મેઢું અને ઉદાર. યામાં ડૂબકી મારવી (રૂ. પ્ર.) કાંઈ ન મળે એવી મહેનત કરવી, ૦ ઉલેચવા (૩.પ્ર.) અશકય કામ કરવું. • આળંગવા (-ળ વે) (૩. પ્ર.) ભારે સાહસ કામ કરવું. • કાઠે પરવા (રૂ.પ્ર.) બધા દરિયાએમાં ફરી વળવાની શક્તિ હાલી. ૦ ખેડા (રૂ. પ્ર.) સમુદ્રયાત્રા કર્યાં કરવી. ॰ રખાળવા, ॰ ડાળવા (૩.પ્ર) અર્થ વિનાની ભારે મહેનત કરવી. ૦ લાગવા (૩.પ્ર.) સમુદ્રના પ્રવાસને લઈ માંઢા પડવું, ૦ સેવવા (૩.પ્ર.) વેપાર-અર્થે સમુદ્ર-ચાન કરવું. મધદરિયે વહાણ (૩.પ્ર.) ઘણી દુઃખી હાલત. (ર) જીવન અને મરણ વચ્ચે
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |