Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 850

રસ-એકથ
૧૮૮૫
મા આવવી. (ર) ગમવું. ॰ ઉતારવા (રૂ.પ્ર.) માર મારવા. ૰ ઊતરવા (રૂ.પ્ર.) આસક્તિ ઓછી થવી. (ર) હાથ-પગધ્રાં સાજા આવવા, ૦ કાઢવા, ॰ કાઢી લેવા (રૂ.પ્ર.) કુળ વગેરે નિચેાવી લેવાં. (ર) તત્ત્વ જાણી લેવું. ૦ ચઢ(-ઢ)વા (૩.પ્ર.) આનંદ આવવા. (૨) લાગણી વધવી. (૩) તંતે ભરાયું. ૰ ચાખવા (રૂ.પ્ર.) સ્વાદ અનુભવવે. • જામવે। (રૂ.પ્ર.) પ્રવાહીનું જામી જવું, (૨) મન આવવી. (૩) આનંદના અનુભવ થવૅા, (૪) કાચર્સની જમાવટ થશે. ફ ધરાવવા, > હેવા (રૂ.પ્ર.) સ્વાર્થ હેાવા. (૨) રુચિ હોવી, ના ઘટડા પીલા (રૂ.પ્ર.) ખૂબ આનંદ લેવા. છ્તાં ક્રૂડાં . છથકી જવાં (૩.પ્ર.) આનંદની અવધિ થઈ જવી. ૦ પીયા (રૂ.પ્ર.) આસ્વાદ લેવે, ૭ માણવા (રૂ.પ્ર.) ભાગવયું. (૨) આનંદ આવવા. મૂકવા (રૂ.પ્ર.) રેચક તત્ત્વ ઉમેરવું, ૦ લેવા (૬×) આનંદ અનુભવવા. (ર) ઉપભેગ કરવા. -સે ચઢ(૮)વું (કે ભરાવું) (રૂ.પ્ર.) ચડસે ચડવું, મમતે ચડવું, ચડે ભરાવું, જોસ વધવે]
.
d
રસ-એકય ન. [સં., સંધિવિના] રુચિ-પસંદગીની એક પતા રસ-કથા સ્રી. [સં] રસિક વાર્તા, આનંદ આપનારી વાત રસ-કપૂર ન. [+જ ‘કપૂર.'] પારો અને કપૂર મેળવીને બનાવાતી એક રાસાર્યાણક ચીજ (પારાના ક્ષાર). (૨) સફેદ રંગની એક ધાતુ [શિરાભૂષણ રસ-લગી સ્ત્રી. [+ જૂએ ‘કલગી.] રસના રૂપમાં રહેલું રસ-૪(-ક્રિ)લ્લેલ પું. [+ જએ ‘ક(-ક્રિ)લેાલ.'] કાયની રસિકતાને લઈ મળતે આનંદ
રસક(-)વું સ.ક્રિ. [સં. રસ, ના.ધા.] પ્રવાહી રૂપે એલળવું, રસળવું, તરખેોળ થયું. રસકાવવું પ્રે.,સ.કિ. રસસ પું. [+એ ‘કસ.'] તત્ત્વ. (૨) રસાળતા, ફળદ્રુપતા, (૩) (લા.) લાલ રસકાવવું જ ‘રસકનું’માં. રસઢાવું જએ ‘રસકનું.’
રસકાય્ ન. [સં.] રસિક કવિતા
રસ-કિલ્લે‚ જએ ‘રસ-કલ્લેાલ.’
રસ-કુલ્યા સ્ત્રી. [સ.] પેટના પેાલાણમાંની હૃદયની નીચે આવેલી એક ૧૫ થી ૧૮ ઇંચ લાંબી દીધે નળી, થારેસિસ ડક્ટ [ક્રામ-ક્રીડા રસ-કૈલિ, લી સ્ત્રી. [સં.] પ્રિયા પ્રિયતમના વિહાર, રસ-કેવિ વિ., પું. [સં.] કાવ્યરસનું જ્ઞાન ધરાવનાર. (તા.હ.) રસ-કૌતુક ન. [સં.] કાવ્યના રસને જાણવાના કોડ કે કુતૂહલ રસકૌતુકી વિ. [સં.હું.] કાવ્યના રસને જાણવાના કાઢ કે કુતૂહલવાળું
રસ-ઝરણ
રસ-ગીતિકા સ્ત્રી. [સં.] સંગીતની ખાવીસ શ્રતિએ માંહેની એક શ્રુતિ. (સંગીત.)
રસગુણ પું. [ભં.] સ્વાદના છ રસેાનું તે તે લક્ષણ, રસ-ધર્મ રસ-ગુલાલ પું. [+≈એ ગુલાલ.'] •(લા.) ગુલાબ-જળ
નાખી બનાવેલી એક મીઠાઈ
રસ-ક્રિયા સ્રી. [સં,] ધન પદાર્થને પ્રવાહી બનાવવાનું કાર્ય રસ-ક્ષતિ શ્રી. [સં.] કાન્યના રસની જમાવટમાં થતી ખામી, રસના ભંગ [રસની જમાવટ રસ-ખિલાવટ (-ટચ) સ્રી. [+ જુએ ‘ખિલાવટ.'] કાવ્યરસ-ખેલ પુ. [સં.] આનંદ ઉપાવનારી ક્રીડા કે રમત રસ-ગાન, રસ-ગીત ન. [સં.] કાવ્યના રસને જાળવી રાખનારું સંગીત
Jain Education International_2010_04
રસ-ગુલ્લું, ન., લેા પું. [+જએ ગુહ્યું.'] દૂધના માવામાંથી બનાવેલી ચાસણીના રસમાં બેાળેલી એક મીઠાઈ, ગુલામ-જાંબુ. (ર) (લા,) ગાળ-મટાળ માણસ રસ-ગૂંથણ ન., "ણી સ્ત્રી. [+જએ ‘ગૂંથણ,ણી.'] કાવ્યગત રસેને કાવ્યમાં વણી લેવાની યથા-સ્થાન પ્રયાજી લેવાની ક્રિયા
રસ-ગાર્ડ (થ) સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘રસ-ગેાકિ.’ રસ-ગેલા પું. જુએ ‘રસગુલ્લું.’ રસ-ગાષ્ઠિ, વ્હી સ્ત્રી. [સં.] ભાતીગર આપે તેવી વાતચીત
આનંદ આવે કે [સમઝવે એ સ માણવા એ
રસ-મહષ્ણુ ન. [સં.] કાવ્યÀા તે તે રસ-ગ્રંથિ (-ગ્રન્થિ) સ્ત્રી. [સં.,પું.] ડાક બગલ અને સાથળના મૂળમાંની ચણાઠી જેવી એક ગાંઠ, લિમ્ફેટિક ગ્લૅન્ડ’ રસ-ગ્રાહક વિ. [સં.], રસ-ગ્રાહી વિ. [સં.,પું.] રસ-ગ્રહણ કરવાની શક્તિ ધરાવનારું, રસિક રસ-ઘટક હું. [સં] શરીરમાં રસ બનાવનાર તે તે પિંડ રસ-ધન વિ. [સં.] કાચ-ગત રસ કે રસેાથી ચિક્કાર ભરેલું, (૨) ઘણું સ્વાદિષ્ઠ હોય તેવું. (૩) (લા.) પરમાત્મ-તત્ત્વ રમ-ઘેલછા શ્રી. [+ જએ ઘેલા.'] આનંદના એક પ્રકારના ઉન્માદ
રસ-ઘેલડું (-વૅલડું) વિ. [જ રસ-ધેલું’+‘' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], રસ-ધેલું (-ઘણું) વિ. [+જુએ ‘ઘેલું.’] કાવ્ય-ગત રસના આસ્વાદમાં લીન થઈ ગયેલું, રસિક રસ-ચૂંદડી સ્ત્રી. [+ જુએ ‘ચંદડી.’] (લા.) આસ્વાદ લેવારૂપ શક્તિ. (ના.૬.)
રસ-ચેર પું. [સં.] ફુલના પરાગ ચારી લઈ જનાર ભ્રમર રસ-ટા સ્રી. [ä, F-‰ટ] રસ બતાવવાની ચતુરાઈ રસ-છેલ (-થ) સ્ત્રી. [ + જએ ‘છેલ.'], રસ-છેાળ (-ળ્ય)
શ્રી. [ + જુએ ‘કેળ.') કાવ્ય-ગત રસનેા ચોક્કસ પ્રકારના ઊભરા
રસ-જ વિ. [સં.] દહીં વગેરેમાં જમતા (જીવ-પ્રકાર, આચા) સ-જમાવટ (ટય) સ્ત્રી. [+≈આ ‘જમાવટ.'] કાન્ય નાટય વગેરેમાં તે તે રસને મૂર્ત કરવાની ક્રિયા રસ-ોગણુ (-ણ્ય) શ્રી. [ + જુએ ‘જોગણ.'] બધું ક્રેડી રસના કે રસાને આસ્વાદ લેવા નીકળેલી સ્ત્રી, રસ-વેલી સ્ત્રી. (ના.૬.) [પડેલે પુરુષ, રસિક જન રસ-બેગી પું. [ + જૂએ ‘જોગી.'] રસ માણવા નીકળી રસજ્ઞ વિ. [સં.] રસ-તત્ત્વને જાણનાર, કાવ્યના રસનું મર્મજ્ઞ, રસભેગી, સહૃદય [(ન.લ.) રસજ્ઞતા શ્રી., ત્ત્વ ન. [સં.] રસજ્ઞ હાવાપણું, ‘ઇસ્ટ' રસ-જ્ઞાન ન. [સં.] રસની કે કાવ્ય-રસની સમગ્ર રસ-જ્ઞાની વિ. [સં.,પું.] રસ-જ્ઞાન ધરાવનાર રસ-ઝરણું ન. [+ જુએ ‘ઝરણું.'] કાવ્ય-ગત રસને ચાયા
આવતા પ્રવાહ