Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 843

રણ-સ્તંભ
૧૮૭૮
રતીરસ-ભીનું
રણ-સ્તંભ (-સ્તમ્ભ) ૫. [.] બે સેના વચ્ચે યુદ્ધના રતલિયો . [+ગુ. “ધયું' ત.પ્ર.] રતલના વજનનું તોલું
પ્રતીક તરીકે ઊભું કરવામાં આવતે થાંભલે, રણથંભ. રતલી વિ. [+ગુ. “ઈ' ત...] એક રતલના વજનનું (૨) વિજય થયા પછી સ્મારક-તંભ, વિજય-તંભ, રતવલ (-ક્ય) સ્ત્રી. [સં. વર-વણી> પ્રા. રતવઠ્ઠી] એ કીર્તિ-સ્તંભ
નામનો એક છેડ રણ-સ્થલ(ળ) ન. [સં.] જુએ “રણ-ક્ષેત્ર.'
રત-વા' છું. [સં. વત્ત-વાd-> પ્રા. દત્તવામ-] ચામડીમાં ૨ણ-હાક સ્ત્રી. [સં. + એ “હાક.'] યુદ્ધ કરવા નીકળી આવતો એક પ્રકારને વિધાતક વાત રેગ (લેહીપડફાર, યુદ્ધનું આહ્વાન
વિકારને આ રોગ છે.) રણુગણ (૨ણા ણ) ન. [સં. 1ળ + મળ] ઓ “રણ-ક્ષેત્ર.' રતવાર પું. ઘઉંના પાકને થતો એક રોગ રણિત વિ. [સં.] રણકાર કરી ઊઠેલું. (૨) ન. રણકાર, રતવા યું. છેડાને અનુકળ એવું એક ઘાસ રણકે
રતવેલિયે ૫. [જએ “રતવલ.”] નદીમાં થતો એક છોડ રણિયું વિ. [જ “રણ' + ગુ. “ઇયું” ત...] સણું, કરછ, રતાશ (-ચ) સ્ત્રી. જિઓ “રાતું' + ગુ. “આશ' ત...] કરજદાર, દેવાદાર, દેણદાર. (૨) આભારી, ઉપકૃત
રાતા રંગની ઝાંઈ, લાલાશ રણ વિ. [સં. *ળી, મું.] જએ “રણિયું.” (૨) (લા) રતાળુ ન. [સં. ૨a + માસુ = >પ્રા. રામ-] એશિયાળું
રાતા રંગના કંદની એક જાત (જંગલી). (૨) [સો.] રણ સ્ત્રી. કણી, નાને કહ્યું
સક્કરિયું (રાતું અને સફેદ બે જાત) રણી-ધણી વિ. જિઓ ધણી, -દ્વિર્ભાવ.] જઓ ધણી-રણી.' રતાં જણ, રતાંજ(૬)લી(-ળી) રાીિ. [સં. રવી-ન, ન. રણું-ધણું, નવું ફ્રિ.વિ. વેરણ-છેરણ, વેર-વિખેર, આમતેમ, દ્વારા ચંદનની એક રાતી જાત જ્યાંત્યાં, જેમતેમ
રતાંધ (૨તાધ) વિ. [સં. ૨fa>પ્રા. ર>િગુ. “રત' + રણેચ્છ, ૦૪ વિ. [સં.૨ + છું,૦] યુદ્ધ કરવા વિચારતું, સં. અબ્ધ જ “તાંધળું.' લડાઈ કરવા ઇરછતું
[તાલાવેલી રતાંધતા હરતા-ધ-તા) સ્ત્રી. [+સં. તા ત...] રતાંધળાપણું ર સાહ . [સ. રણ + ૩ યુદ્ધ માટેની આનંદપૂર્વકની રતાંધળું વિ. [સં. રાત્રિ + jષ =ાર્થ>પ્રા. 7પ + રણેધમ પં. [સં. ખ+ ૩] યુદ્ધની પ્રવૃત્તિ
અપ. ૪ ત.ક. રસંધમ-] દિવસે જોઈ શકતું છતાં રાત રણેન્સર વિ. સં. જળ + ૩] યુદ્ધ કરતાં પોતાને પડતાં આંધળું થઈ જતું, રતાંધા ખ્યાલ ન રહ્યો હોય તેવું, રણઘેલું
રતિ શ્રી. સિં] રમવાની ક્રિયા. (૨) પ્રીતિ, પ્રેમ. (૩) ર મત-તા શ્રી. [સ.], રણેન્માદ ૫. [+ સં. મઢ આસક્તિ, (૪) મૈથુન, સંગ. (૫) શૃંગાર રસનો સ્થાયી
રણ-ઘેલું હોવાપણું [ન. મેથુન-ક્રિયા, સંગ ભાવ. (કાવ્ય.). (૬) (લા.) નર, તેજ, (૭) શક્તિ, રત વિ. [સ.] મગ્ન, લીન, પરાયણ. (૨) આસકત. (૩) બળ. (૮) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે કામદેવની પત્ની. રત' (ત્ય) સી. [સં. 1] ઋતુ, મેસમ
(સંજ્ઞા) [ ચમકલી (રૂ.પ્ર.) આબાદ થવું] રતન ન. [સં. રન, અર્વા. તદ્ભવ] રત્ન. (૨) આંખની રતિ-કર વિ. [સં.] પ્રેમ ઉપજાવનારું. (૨) આનંદ-પ્રદ કીકી. [૦ પાકવું (રૂ.પ્ર.) રતન જેવું કિમતી નીવડવું. (૨) રતિ-કર્મ નં. [સ.] મૈથુન, સંગ (ટાક્ષમાં બદમાશ નીવડવું].
રતિકલા(-ળા) સી. [સં] સ્ત્રી સાથે પ્રેમ કરવાની હિકમત રતનકાષ્ઠ ન. [+ સં.] એ નામનો એક છેડ
રતિકલા-કૌશલ-લ્ય) ન. સ્ત્રિી.] સ્ત્રીની સાથે પ્રગતિ કરવારતન-જાઉ વિ. [+જુઓ “જડાઉ.'] જેમાં હીરાનાં નંગ ની હિકમતમાંની પાવરધાઈ
[તિ. (સંગીત) જડવામાં આવ્યાં હોય તેવું, ૨ત્નજડિત
રતિકા સ્ત્રી. સિં.] સંગીતની બાવીસ કૃતિઓમાંની સાતમી રતન-ગ (-ચ્ચ) સ્ત્રી. જિઓ રતન' દ્વાર.] એ નામની રતિ કાર્ય ન. [સં.જુએ “રતિ-કર્મ.' વસંતઋતુમાં થતી એક વનસ્પતિ
રતિ-કાંત (-કાત) ૫. સિં.] કામદેવ રતન-mત (ત્ય) સ્ત્રી. [સં. ૨-sોરિન ન.] એક પ્રકારના રતિ-કેલિ(-લી), રતિક્રીડા સ્ત્રી. સિં.] મેથુન, સંભેગ હીરે. (૨) એ નામની એક વનસ્પતિ
રતિ-ચિત્ર ન. સિં.] સંભેગની ઇરછાનું દશ્ય, એરેટિક રતનબરાસ . [+ જ બરાસ.] એ નામનો એક છોડ રતિ-નાથ છું. સં. એ “રતિ-કાંત.' રતન-માળા સ્ત્રી. [+ સું. મા] હીરાને હાર [દરિયે રતિ-નાયક વિ.પં. સિં.] ભેગની ક્રિયાનું પુરુષ પાત્ર, રતનાગર છું. [સં. ર૪ મા =રતનાWR] સાગર, સમુદ્ર, એરેટિક' (મ.ઢ.) રતાળુ વિ. [+ગુ. “આળું' ત.પ્ર.] હીરા જડેલું કે રતિ-પતિ મું. (સં.1 જ એ “રતિકાંત.” હીરાવાળું. (૨) (લા) ચમકતું, ચળકતું
રતિ-પ્રીતા વિ. સ્ત્રી. [સં.] પુરુષ-સંબંધથી પ્રસન્ન થયેલી રત-બાવળિયે મું. જિઓ “બાવળિય' દ્વારા.] એ નામની સ્ત્રી (પ્રોઢા નાચિકાને એક ભેદ.) (કાવ્ય) એક વનસ્પતિ
રતિભાગ છે. [સં.] એ “રતિ-કેલિ.” રત-ભંગ -ભs) દાંતની વધઘટવાળો છેડે
રતિ-મંદિર (મદિર) ન. [સં.] શયનગૃહ રતલ પું. [અર. ૨૯ ] આશરે ૩૮ રૂપિયાભાર વજનનું રતિ-રસ છે. [સં.1 રતિ-કીડાને આસ્વાદ તોલ-માપ, “પાઉન્ડ' (બ્રિટિશ પદ્ધતિનું એક તેલ માપ) રતિરસ-ભીનું વિ. [+ાએ “ભીનું.”] કામ-કીડામાં તરબોળ