Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 825

યમદંડ
૧૮૬૦
યાયા
રેવતી કે રેહિણ, અને શનિવારે શતભિષા કે શ્રવણ યમુના- ન, બ.વ. [+જુએ “જી માનાર્થે. એ નક્ષત્ર આવતાં હોય ત્યારે આ અવજેગ કહેવાય છે. “યમુના(૨). રવિવારે મધા, સેમવારે વિશાખા, મંગળવારે આદ્ર, યયાતિ મું. [.] ઐલવંશના રાજા નહુષનો પુત્ર રાજા બુધવારે મલ, ગુરુવારે કૃત્તિકા, શુક્રવારે રેણિી , અને યયાતિ કે જે દેવયાની અને શર્મિષ્ઠાને પરણેલો (યદુ', શનિવારે હસ્ત નક્ષત્ર હોય ત્યારે પણ આ અવાજોગ “પુરૂ' વગેરેને પિતા.) (સંજ્ઞા) કહ્યો છે.) (જો)
સિજ યો યું. જુઓ “યુ-કાર.' યમદં -૭) પું. (સં.) યમરાજે પાપી જીવાત્માને કરેલી યરવડા-ચાક ન. [“યરવડા' પૂના પાસેનું ગામ + સં.] ગાંધીજીએ યમ-6 (-દષ્મ) સી. [સં.], ૦ થગ કું. [સ.] એ યરવડા જેલમાંથી વિકસાવેલો હાથ કાંતવાને રેટિયો, નામને એક અશુભ યોગ, (બીજને દિવસે અનુરાધા, પિટી-રેંટિયે ત્રીજે ત્રણ ઉત્તરામાંનું એક, પાંચમે મધા, સાતમે હસ્ત યવ છું. (સં.) ધઉંના જેવું એક ધાન્ય, જાવ. (૨) એક અને મલ, આઠમે રોહિણી, તેરસે ચિત્રા અને સ્વાતિ નાનું માપ. (૨) જવના આકારનું આંગળીના વેઢામનું નક્ષત્ર હોય ત્યારે આ અવગ.) (વે.)
એક ચિન
[(દવામાં વપરાય છે.) યમન્ત પું. [સં.] એ “ચમકિંકર.'
યવક્ષાર પું. [સં.] જવમાંથી નીકળતો એક પ્રકારને ક્ષાર, યમદેવ . [સં.] “થમ(૫).
[(સંજ્ઞા.) યવન છું. [સં. ગ્રીક “ચનાન.”] ગ્રીક દેશનો પ્રાચીન વતની. યમદ્વિતીયા જી. [સં.] કાર્જિક સુદિ બીજ, ભાઈબીજ. (સંજ્ઞા.). (૨) સર્વસામાન્ય પ્લેચ્છ જાતિને પુરુષ યમ-ધાર ન. [સં.] બને બાજુ ધારવાળું એક હથિયાર વવનાની સી. (સં.] ચવન-લિપિ યમન કું. [અર.] એ નામને એક પ્રાંત. (૨) (એ દેશની અવનિકા સમી. [સં.] ઓ “યવની.(૨) જાઓ “જવનિકા.” આયાત હાઈ) એ નામને કહયાણ રાગને એક પ્રકાર, યવની સ્ત્રી. સિં] યવન જાતિની સ્ત્રી. (૨) પ્લે સ્ત્રી ઇમન. (સંગીત.)
ય-વણું . [સં.] જાઓ “યકાર.” યમન-કલ્યાણું છું. [+ સં] જુએ “યમન(૨).'
યુવા જી. [૩] કાંજી, રાબ. (૨) ઓસામણ યમ-નિયમ પું, બ.વ. [સં] અષ્ટાંગ-પગનાં પહેલાં બે યવિ8 વિ. સિં] ઉંમરે ખુબ નાનું
અંગ એ ચમ અને શૌચ સંતેષ તપ સ્વાદયાય તથા યશ છું. સિં. થરા, ન.] જશ, કીર્તિ, પ્રતિષ્ઠા, આબરૂ, ઈશ્વર-પ્રણિધાન એ નિયમ
[ચમ-દંડ.) ખ્યાતિ, કેમ.”(૨) (લા.) સિદ્ધિ, જય. (૩) સાખ, અટ, યમ-પાશ ૬. સિ.] મૃત્યુના દેવયમરાજનો ફાંસલ (જીએ ક્રેડિટ,” [૦ કમા, ૦ ૫ામ, મળ,૦૯-લું) યમપુરી ખી. [સ.] યમરાજની કાલ્પનિક રાજધાની, (રૂ.પ્ર.) પ્રખ્યાત થવું. ૦ગા (ઉ.પ્ર.) પ્રશંસા કરવી). જમપુરી, સંયમની
યશશ્કર વિ. [સ.] યશ અપાવનારું યમપુરુષ . [સં] જાઓ “યમદૂત', “યમ-કિંકર.' યશકીર્તિ સી. સિં] જશની વિખ્યાતિ યમન્યાતના સી. [સં.] નરકમાં જીવને પિતાનાં પાનાં ફળ ભેગવતાં થતું કહેવાતું પારાવાર કષ્ટ
યશસ્વાન વિ. [સં. ઘરીસ્વાન, પૃ.] યશસ્વી કીર્તિવાળું યમરાજ પું. [સં.] જુઓ “યમ(૫).”
યશસિવતા પી. સિં.] જુઓ “ચશ.” ચમ-રાત્રિ-ત્રી) સી. સિં] મતરૂપી રાત
યશસ્વિની વિ, સ્ત્રી. [સં] જુઓ “યશસ્વતી.” યખલ ન. સિ.] જોડવું, બેલ, વિન’
યશવી વિ, [સં .] જએ “યશસ્વાન.” યમલગ કું. [સ.] એક અવગ. (બીજ રવિવાર અને યશકાય ! [સં. થરાદ્ + ક્રાથ] યશરૂડી શરીર મઘા નક્ષત્ર, સાતમ શનિવાર અને ચિત્રા નક્ષત્ર, તથા યશપ્રકાશક વિ. [સં. વરાત્ + બરા] જશ પ્રગટ કરનારું બારસ મંગળવાર અને ધનિષ્ઠા નક્ષત્ર-આ સંગ).(.) યશ પ્રાપ્તિ સ્ત્રી. [સં. પ્રાપ્તિજ “યશ-લાભ.' યમલાજન . બ.વ. [+સ મg] ભાગવત પુરાણ પ્રમાણે યશઃશરીર ન. [એ. ઘરાન્ + રાણી જ ચશકાય.” નારદના શાપથી નલકબર અને મણિગ્રીવ નામના બે યક્ષ યશશાલી વિ. સિં. રાત્ + શrણી, પું] જશનામી, જશ (આંજણાના જોડિયા ઝાડરૂપે વૃંદાવનમાં ઊગ્યા હતા અને મેળવે તેવું
[‘યશસ્વાન.” જેને શ્રીકૃષ્ણ બંધાયેલા ખાંડણિયા સાથે વરચેથી નીકળી યશાળું વિ. જિઓ “ય + ગુ. “આછું' ત પ્ર. જુઓ ઉદ્ધાર કર્યો હતો.)
યશ-ગાન, ચરો-ગીત ન. [સ, થરા + જાન ,જીત, સંધિથી] યમલોક છું. [સં] યમને લોક, નરક [૦માં પહોંચાડવું કીર્તિનું ગાણું (-ચાડવું), ૦ મોકલવું (રૂ.પ્ર) મારી નાખવું]
યશોદા મી. [સ. થરા+ ઢા, સંધિથી] ભાગવત પુરાણ યમ-સદન ન. [૪] યમરાજનું ઘર. (જઓ “યમ-લોક ') પ્રમાણે વ્રજભૂમિના નંદ આહીરની પત્ની અને કર્ણ- બલયમી સી. [સં.] ઋવેદમાં આવતા યમની નાની બહેન.(સં.) દેવની પાલક માતા, જશોદા. (સંજ્ઞા.) યમુના તી. [સં] હિમાલયનાં જન્મોત્તરી શિખરમાંથી યોધન ન. [સં. થરાણ + વન, સંધિથી] જરૂપી પૈસે. નીકળતી પવિત્ર નદી, કાલિંદી. (સંજ્ઞા.) (૨) પૌરાણિક (૨) વિ. યશ જ માત્ર જેને મન પૈસા છે તેવું માન્યતા પ્રમાણે શ્રીકૃષ્ણની અંતર્ગત પ્રિયાઓમાંની ચોથી યશોધરા , (સં. ઘરાન્ + થરા, સંધિથી] ભગવાન બુદ્ધની પ્રિયા. (સંજ્ઞા.)
પની. (સંજ્ઞા.)
*)