Page Text
________________
મા
.
માઁ (મ:) ન. [સ. મુલર્મા, મુ*> અપ. મુત્યુ > જ્ ગુ. મુંહું,'] સુખ, સુખ-હાર, મેાઢું. (ર) ચહેરા સમગ્ર. [॰ આડું કરવું (રૂ પ્ર.) સામે જોવાનું બંધ કરવું. આવવું. (૩.પ્ર.) મેઢામાં ચેાળિયા કે ચાંદાં પડવાં, ૦ઉંઘઢાવવું (રૂ.પ્ર.) ખેલે એમ કરવું. ઉઘાડવું (રૂ.પ્ર.) ખેલવું. (૨) અરજ કરવી. ૦ ઉપર કહેવું (-ઉપરચ કૅ:વું) (૬.પ્ર.) ચેાખું સંભળાવી દેવું- ૦ ઉપર દેવતા મૂકનાર (-ઉપરય-) (રૂ.પ્ર.) નજીકના સગૅ।. ૦ ઉપર દેવતા મૂકવા (-ઉપરચ-) (૩.પ્ર.) શબને અગ્નિદાહ કરવા, ૦ ઉપર મારવું (-ઉપરથ-) (રૂ.પ્ર.) મેઢામેઢ કહેલું. ઉપર શી ઢળવી (-ઉપરથ-) (રૂ.પ્ર.) શરમિંદા ખનનું. • ઊતરી જવું (૩.પ્ર.) શરમિંદુ થયું. એ કરવું (રૂ.પ્ર.) ગાખી નાખવું. એ ચ(-)વું (૩.પ્ર. ) યાદ આવી જવું.
.
એ ચા(-ઢા)વવું (૩.પ્ર.) કૅટાવવું, લાડકું કરવું. એ ચડી(-ઢી)ને રહેવું (રેવું) (રૂ.પ્ર.) ખાક વિના રહેવું. એ તાળું દેવું (કે મારવું) (રૂ.પ્ર.) મૌન સેવવું. (૨) ખેલતું બંધ કરવું. એ ભણી જવું (૩.પ્ર.) યાદ કરી મુખપાઠ કરવા. એ લાગવું (૩.પ્ર.) સ્વાદ આવવે, ભાવવું. કટાણું થવું (રૂ.પ્ર.) અરુચિ થવી, અણુગમે આવવે ♦ કરવું કરવું (૩.૫, } ડૅા કરવા. ૭ કરવું, ♦ કાઢવું, ૰ થવું (૧.પ્ર.) ગમડુ ફૂટવું. ॰ ગળ્યાં (કે મીઠાં) કરવાં (રૂ.પ્ર.) સગપણ કરવું, ૦ ચઢ(-)વું રીસ થવી. (૨) નાખુશ થવું. ॰ ચઢા(ઢા)વવું (૬.પ્ર.) રીસ કરવી, (૨) નાખુશી બતાવવી. ૦ ચળવળવું (રૂ.પ્ર.) ખેલવાની ઇચ્છા થવી. ૦ ચુકાવવું (૩.પ્ર.) મુલાકાત ટાળવી. છંટાવું (-છડાવું) (રૂ.પ્ર.) શરમ ભંગાવી. ૦ છાંટવું. ૦ ટાળવું(રૂ પ્ર.) ધિક્કાર બતાવવે, ॰ છુપાવવું, ॰ સંતાડવું (-સ-તાડવું)(રૂ પ્ર.) શરમિંદા બનવું. ॰ છૂટું (રૂ.પ્ર.)આવે તેમ ખેલનારું. (૨) એલકણું, જોવું કરું (રૂ.પ્ર.) એકનું એક સંતાન. ૦ ઢાંકવું (રૂ.પ્ર.) કાણ કરવી. • તાડવું, • તાડી લેવું (રૂ.પ્ર.) અપમાન કરવું. ૰ ધોઈ આવવું (રૂ.પ્ર.) ભેટ મેળવવા તત્પરતા બતાવવી. ૭ ધાઈ જવું (રૂ.પ્ર.) અવસર આવ્યે ખર્ચ ન કરવા. પાઈ પાછું જવું (રૂ.પ્ર.) ખાલી હાથે ફરવું. ન મૂકવું (૩.પ્ર.) સામાને વશ થવું. તું છઠ્ઠું (રૂ.પ્ર.) મુક્તપણે બેઠ્યા કરનારું. તું જતું (રૂ.પ્ર.) વચન ન પાળનાર. તું પાન (રૂ.પ્ર.) ઘણું વહાલું. નું માથું” (રૃ.પ્ર.) રુશવત લીધી હાય તે. નું સાચું (રૂ.પ્ર.) વચન પાળનાર ૦ને ચાકડું ન હેાવું (રૂ.પ્ર.) ગમે તેમ ખેલ્યા કરનારું. ના ટાળેા કરવા (રૂ.પ્ર.) સામું ન જોયું. ॰ પડી જવું (રૂ.પ્ર.) શરમિંદા બનવું, (૨) દિલગીર થવું. O પહેાળું કરવું (પૃ:j-) (રૂ.પ્ર) આશ્ચર્ય પામવું. (૨) આતુરતાથી રાહ જોવી. ૦ ફૅકઢાવવું (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સામાં ખેલવું. ॰ ફાટી જવું (È રહેવું) (રવું) (રૂ પ્ર.) નવાઈ પામવું. ૦ ક્ાઢવું (૩.પ્ર ) જુએ ‘માં પહેાળું કરવું.' (૨) બેટલનું. (૩) વધારે માગવું ૦ ફેરવવું (૩.પ્ર.) રિસાઈ જવું. (૨) પક્ષ બદલો. ૦ અ હું (૬.પ્ર.) સ્વાદ ગુમાવવે. ॰ ભગાડવું (રૂ પ્ર.) ગુસ્સે થવું. ♦ બંધ કરવું (-મધ-), ૦ આંધવું (રૂ.પ્ર.) રુશવત આપવી.
Jain Education International_2010_04
માં(માં)કાણ
૦ બાળવું (રૂ.પ્ર.) કાંઈ આપીને વિદાય કરવું. ૦ ભભડવું, ૦ ભભડાવવું (કું.પ્ર.) ખાવા ઇચ્છા હોવી. ॰ ભરવું (રૂ.પ્ર.) લાંચ આપવી. ૦ ભાંગવું (રૂ પ્ર.) વધુ શળાશ ખાવાથી ખાવાની રુચિ ન રહેવી. (ર) સામે ને સામે કડવાં વેણ કહેવાં. ૦ મરડવું (રૂ.પ્ર) અરુચિ મતાવવી, (ર) હિંસાઈ જવું. ૭ માથા વગરનું (કે વિનાનું) (રૂ.પ્ર.) કરઠેકાણું કે પ્રમાણ-પુરાવા વિનાનું માં અમી ન હોવું, માંથી અમી જતું રહેવું (રેવુ) (રૂ.પ્ર.) ખેરાકના સ્વાદ ગુમાવવા. માં આવે તેમ (રૂ.પ્ર.) કાંઈ પણ વિચાર કર્યાં વિના. માં આવ્યું. કળિચા ઝંટવાવા (કે પા જષા) (રૂ.×.) છતી ભાજી હારી જવી, કરી કમાણી ખેાઈ દેવી. માં આંગળાં ઘાલવાં (૩ પ્ર.) નવાઈ પામવું. (૨) સામાને પરાણે બાલાવવું. માં ખાસડું લેવું (રૂ.પ્ર.) તાબે થઈ જવું. માં જીભ ઘાલવી (રૂ.પ્ર.) મંગા થઈ જવું. માં ડૂચા દેવા (કે મારવા) (૩.પ્ર.) ખેાલતું બંધ કરવું.૦માં ડૂચા ભરવા (રૂ.પ્ર.) ખૂબ ખવું. માં યૂકવું (રૂ.પ્ર.) લેખવું નહિ, ગણકારવું નહિ. માં થૂંકે તેવું (રૂ પ્ર.) ભારે લુચ્ચું. માં ન માથું (૩.પ્ર.) મદથી છઠ્ઠીને ખેલવું. માં પાણી આવવું (રૂ.પ્ર.) ખાવાની ઇચ્છા થવી, માં. મગરવા (૪ ભરવા) (રૂ.પ્ર.) ખેલતું બંધ થવું. માં માખણ ન આગળવું (૩.પ્ર.) ૉન નિર્માય હોવું. માં માય તેવું (રૂ.પ્ર.) વિવેકમાં રહેનારું. માં મારીને લેવું (૩.પ્ર.) અળખીથી લઈ લેવું. • મુવવું (રૂ.પ્ર.) રડતાને ઘેલાસે આપવેા. ૦ ૦ મૂકવું (૩.પ્ર.) શરમ ન આવવી. ॰ સૂકીને (રૂ.પ્ર.) શરમ છેાડીને. (ર) મુક્ત કંઠે, માટે અવાજે. ૰ રાખવું (રૂ.પ્ર.) સામાનું માન રાખવું. ૰ લેવાવું (રૂ પ્ર.) શરમિંદા બનવું. (૨) માંઢા પડી જવું. વકાસવું (રૂ.પ્ર.) નિરાશ થયું. ૦ વકાસી બેસવું (-બૅસવું) (રૂ.પ્ર.) આતુરતાથી રાહ જોવી. ૦ વકાસીને રહેવું (-ર:વું) (રૂ.પ્ર.) લાચારી અનુભવવી, ૦ વટાળવું (૬.પ્ર.) જેમ બને તેમ એલું ખાવું. વા રાખવું (રૂ.પ્ર.) એલું ખાયું. (૨) એછું ખેલવું. વાળવું (રૂ.પ્ર.) કાણુ કરવી. ૦ સંભાળીને ખેલવું (-સમ્ભાળીને-) (રૂ.પ્ર.) સામા માણસના ખ્યાલ કરી વિચાર વ્યક્ત કરવા. ૦ સીવવું, ૰ સીવી રાખવું (રૂ.પ્ર ) મૌન રહેવું, ૰ હલાવવું (૩.પ્ર.) ચાવવું. (ર) ખેાલવું. ઊજળું (કે ગળ્યું) માં (-મૅ1:) (રૂ.પ્ર.) માનપૂર્વક છુટકારે. ઊચું માં કરવું (કે રાખવું) (-મૅ :-) (રૂ.પ્ર.) આબરૂ-પ્રતિષ્ઠા જાળવવાં, લેાહિયાળ (કે લેાહીભર્યું) માં (-માં:) (રૂ.પ્ર.) નજીકના સગાનું મરણ. કાળું માં કેરલું (મૅના:-) (રૂ.પ્ર.) નામોશીથી માં સંતાડવું, રાજ ઊઠીને માં તેવું (-મૅ:-) (રૂ. પ્ર.) રાજના ચાલુ સંબંધ] મોં-કબૂલી (માં:-) સ્ત્રી, [+જુએ ‘કલનું’ + ગુ. ‘ચું’ ભ કૃ. + ‘ઈ' પ્રત્યય.] મોઢાની કબૂલાત, ‘પેરાલ’ (વિ.ક.) માં-કલી (માંઃકલી) સ્ત્રી. [જુઓ ‘મે’દ્વારા,] ગાય કે "ના નાના ખચ્ચાનું મોઢું. (ર) ઘેાડાની આંખ અને નસમ્રારા વચ્ચેના ભાગ. (૩) ન. મોઢુ (-મે)-ક્રાણુ (માંઃકાણ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘મે' + ‘કાણ, ']
૧૮૫૩
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |