Page Text
________________
માંગર
૧૭૯૯
માંજ
માંગર(-) સી. સે. [૧ખૂલવી (ઉ.પ્ર.) સગાઈ થયેલ સ્ત્રી પ્રત્યચ.] (લા) સગપણ કરેલી કન્યા કન્યા કે છોકરાનું મરણ થવું
માંગણુ ન, એક હાથ લંબાઈની માછલીની એક જાત માંગ ! [ સં. માત્તપ્રા . માયં] ઉતરતા વર્ણની માંગું' વિ. [મરાઠી માંગ’–પછાડીનું, પાછળ (ન.મા.)] ગણાતી એ નામની જ્ઞાતિને પુરુષ. [લખાવવા (રૂ.પ્ર.) દયા માગતું, બિચારું, એશિયાળું વડનગરા નાગરમાં સારે અવસરે કાંસાની થાળીમાં માંગું ન. શેરડી પીલવાનો ચિચેડો ૨ાખવાને ખાડે હરિજન સી અને એનાં છોકરાં ચીતરવો]
માંગે-ઘેરી ન. એક જાતનું વહાણ (માછલાં પકડવામાં માંગડું વિ. જિઓ “માંગવું' + ગુ. ડું' કુ. ] ગરીબ, વપરાતું). (વહાણ.)
બેલથી ભીખ માગનારું. (૨) (લા.) લુચ્ચું. (૩) કાલું વેલું માંદું જ બધું.' માંગ-૫દી (માંડ્ય- શ્રી. જિઓ ભાંગ' + “પઠ્ઠી.'] સ્ત્રીના મારી જ માંગેરી.” સેંથાની બેઉ બાજની ઓળેલી લટ. [૦માં લાગ્યા રહેવું માંચ . [ મ રૂ નાં ધોકડાં ભરતી વેળા ખેાળ બાંધવા (૨૬) (રૂ.પ્ર.) વારંવાર માથાના વાળ ઓળ્યા કરવા] ચાર પડખે ચાર વળી ખસી બંધાતી ચાર આડીઓને માંગવાદી સમી. [જ “માંગ + “યાદી. ] જરૂરિયાતની માંચે. (૨) કેસની સંમાં ઘાલેલી પાયા વગરની માંચી. તપસીલ, “ઇડેન્ટ'
(૩) પાલના નીચેના ખૂણામાં બાંધેલું દોરડું. (વહાણ.) માં જ એ “માંજવું' + ગુ. “એ” ક. ] પતંગ ઉડાડવા (૪) પાલમાં હવા ભરાવા માટે ચાલતા વહાણનું મોટું માટે વપરાતે કાચની ભૂકી મેળવી બનાવેલી લુગદીવાળો ફેરવવું એ. (વહાણ) દર, કાચ પાયેલ દોરો. (૨) (લા.) નાણાં, સંપત્તિ (ન.મા.) માંચ (-ચ્ચ) સ્ત્રી. [સં. મચી] ઘાણીમાં પથ્થર મૂકવાની [પા (ઉ.પ્ર) દરને કાચની ભૂકીવાળીલુગદી ચડાવવી) માંચી કે ખાટલી. (૨) કરવાની કેમ માંગ-બાજી (માંગ્ય) સી. જિઓ “માંગ"+ “બાજી.] ગંજી- માંચડી સ્ત્રી, જિઓ “માંચડો' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાને
ફાની રમતમાંની પાનું માગવાના પ્રકારની એક રમત માંચડે. (૨) બળદનું મેદ્ર બંધ રાખવાની સીકલી માંગવાદી (માંગ્ય-) શ્રી. [જ એ “માંગ' + યાદી.'] જરૂ. માંચડે પું. [ ઓ માંચ' + ગુ. -ડ’ વાર્ષે ત. પ્ર] વધુ રિયાતનો તપસીલ, “ઈન્ડેન્ટ
માણસે બેસવા માટે પાટિયાંની બનાવેલી ઊંચી બેઠક, માંગર (૨) સ્ત્રી. કાઠીઓમાં ગાંડી'ના અર્થનો એક ગાળ મંચ. (૨) શિકાર ખેલવા જંગલમાં કરાતી ઊંચી બેઠક. માંગરી શ્રી. જિઓ “માંગ' દ્વારા.) સે, માંગ, (૨) ૫- (૩) ખેતરમાં નાના મંચ. () સોગઠાંની બાજુમાંનું ૨ણતા વરને એની સાસુ તરફથી ખભે ગાલે અને ઘૂંટણ કુલ. (૫) ગાડાની ધરી ઉપરનો કાંઠો પર કરવામાં આવતી મેસની ટીલી. (૩) (લા.) મશ્કરી માંચડ્યું -શ્ય) સ્ત્રી. જમીન અથવા માળ ઉપર ઈંટ ચના માંગરું વિ. સમઝવા છતાં ન સમઝવાનો દંભ કરનાર વગેરેથી કરેલી થાપ, કેબે માંગરે !. ઘડે. (વહાણ.)
માંચી રહી. જિઓ “માં”+ ગુ. “ઈ' અઢીપ્રત્યય.] નાને માંગળિયું, માંગરોળી વિ. [સં. મ-પુર)પ્રા. ૫- માંચા, નાની ચરસ ખાટલી (ઘંટીએ દળતાં બેસવાની).
જ> “માંગરોળ' (દક્ષિણ સૌરાષ્ટ્રનું એક પ્રાચીન નગર- (૨) ગાડામાં બેસવા ગોઠવાતી બેઠક. (૩) માટી કે રેતીમાંગરોળ-સોરઠ') + “ગુ. ઈયું -“ઈ' ત...] માંગરોળને વાળી જમીનમાં કુ ચણવા છેક તળે મુકાતી લાકડાની લગતું, માંગરોળનું
માંડણ. (૪) છાતીનું કર્યું. [૧ને માંકડ (રૂ.પ્ર.) ઘરમાં માંગલિ(-ળિ) (માલિક) વિ. સં.) મંગલમય, મંગળ- પડી રહેનાર નિક્રિય માણસ. (૨) પિચ માણસ. કારી. (૨) કલયાણકારી. (૩) શુભ
૦ માંડવી (ઉ.પ્ર.) પ્રસૂતિ કરાવવી]. માંગલી સી. પૂર અટકાવવા માટે કરવામાં આવતી એક માપું. સિં. મગ્ન પ્રા. નંગ-] ખાટલે. (૨) ઢોલિયા, પ્રકારની દીવાલ
પલંગ. (૩) માંચડે, માળો. (૪) સોગઠાબાજીમાંનું કુલ કે માંગલારી વિ. જિઓ “માંગરેળિયું'માં; માંગલોર'મલબાર- સાથિયા પડેલું ખાનું, (૫) ગાડાની ઘરી ઉપરનું માળખું કાંઠાનું એક નગર + ગુ. “ઈ' ત.ક.] માંગલેર બાજનું માંજણ (-શ્ય) સ્ત્રી. જિઓ “માંજવું' + ગુ. “અણ” કે પ્ર.] (વિલાયતી નળિયાં ત્યાંથી આવતાં તેથી)
વાસણ માંજવાની ઓરડી માંગલ્ય (માય) ન. [સ.) મંગળપણું. (૨) મંગળ કાર્ય માંજણ (-) સી. સમુદ્રકાંઠા નજીકની ખેડવાણ જમીન (૩) ઉત્સવને અવસર. (૪) કલયાણ. (૫) સૌભાગ્ય માંજર ૯૨) શ્રી. [સ. મશી] ફલોટ કે ફૂલછોડની માંગલ્યાધીશ (માયાધીશ) . [+સઅધીરામાંગલ્યના કુલવાળી પાતળી ડાળી કે સેર, લટર. (ર) મરઘાં કે કાચિંસ્વામી–મંગલસ્વરૂપ ભગવાન
ડાના માથા ઉપરની કલગી, (૩) જેડામાંની સખતળી. (૪) માંગવું એ માગવું. મગાવું (માનું)
ચંપલમાં સીવેલી સખતળી જે ભાગ, (૫) સમુદ્રકાંઠે મંગાવવું (માવવું) ., .,સક્રિ.
થતી એક ભાજી માંગ-વેલ' છું. એક પ્રકારને કાંટાવાળે વાંસ
માંજર-મુખું વિ. [સં. માર) પ્રા. નર+સં. મુa + ગુમાંગ-વેલ(-ય) જી. એ નામની એક વેલ
“G” ત...] બિલાડીના જેવા મોઢાનું માંગલિક (માળિકી એ “માંગલિક
માંજરી સી. જમીનને એક પ્રકાર માંગી સી. [ જુએ માંગવું' + ગુ. “યું' ભા.કૃ. * ગુ. “ઈ' માંજરું વિ. [સ, નર પ્રા . બંનરમ-] બિલાડીની આંખે
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |