Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 761

મારુ
માહિત
મારુ સ્રી. [સં. માતુ દ્વારા] માતા, મા માવરું ન. ભડકું
મારા શ્રી., ખ.વ. [જુએ ‘માવર,’} ડીએ માવલું વિ. સં. મહા> પ્રા. મંત્ર+ચુ, ‘વલું' ત પ્ર.] મા ઉપર હેત રાખી એને જ જોનારું, માવડિયું માવલા (મઃવલે) પું. [જજુએ ‘માવ’+ગુ,‘શું’ સ્વાર્થ ત પ્ર.] એ ‘ભાવ.’(પદ્યમાં.)
કાવ, અચાલા. (૪) મહિને પ્રસિદ્ધ થતું સામયિક, ‘મન્થલી.’ (૫) ક્રિ. વિ. દર મહિને ‘પર મેન્સન’ માસિ(શિ)યાઈ વિ. {જ ‘માસીરે’+ગુ. ‘ઇયું’+‘આઈ'ત.પ્ર.] માસીને લગતું, માસીનું, મસિયાઈ ['માસીસા,' માસિયા પું. સં. માf8-> પ્રા. માપ્તિમ-] જુએ માસી(શી) સ્ત્રી, સં. માતુ-સ્વસૃક્ષા> પ્રા. નfત્તમા]
(લા.) કસદાર અને સાત્ત્વિક
માવા-દાર વિ. જુઓ ‘માવા’+ફા, પ્રત્યય ] માવાવાળું. (૨) [(૨) કંઠી. (પુષ્ટિ.) માયા-પ્રસાદ પું [+સ.] (લા) માવાની-પેંડાની પ્રસાદી વસ્તુ, માવાલ જુએ ‘મા-વલું,’
માસી
માવિત્ર, માવીતર જઆ ‘માવતર.’
માની નાની કે મેટી બહેન માસી(-શી)-જી ન . બ. વ. [+≈એ ‘જી' માનાર્થે.] (માનાર્થે) માસો, (૨) પતિને પત્નીની અને પત્નીને પતિની માસી માસી(-શી)-બા ન., બ. વ. [+જુએ આ’] (માના) [(૨).' માસી(-શી)સાસુ શ્રી. [જએ ‘સાસુ.’] જ આ ‘માસીજીમાસીસેા (માસીસે) પું. [સં, માસિ-5-> પ્રા. માસિમ સત્ર-] હિંદુઓમાં મૃતાત્માની પાછળ દર મહિને મરણ-તિથિએ કરવામાં આવતું શ્રાદ્ધ અને બ્રહ્મભાજન, મસીસા, માસિયા માસૂમ વિ. [અર.] નિર્દેષ, અભેર, ભેાળું (ઉંમરે નાનું ખાળક કે બાળકી)
માથું અ. ક્રિ. ['. માઁ, પ્રા. માઁ ‘સમાયુ’ અર્થ છે જ.] સમાયુ, સમાવેશ થઈ રહેવા, સમાસ થયે, સામવું. મવાવું ભાવે, ક્રિ. મા(-રા)વવું કે., સ. ક્રિ. (‘માવ.’ માયા' (માવે!) પું. [સં ; માપવ≥ પ્રા. માર્વેમ−] જ માવા પું. દૂધને ઉકાળીને કરેલા ધટ્ટ પદાર્થ (જેના પેંડા વગેરે ખને છે ) (૨) કાઈ પણ પદાર્થના નકામે ભાગ ગળાઈ માસે પું. [સ. મા-> પ્ર. માસમ; સર૦ ફા, માશ] જતાં રહેતા સત્ત્વવાળે લાં કે ભાગ. (૩) ફળને ઘટ્ટ ગર જ એ ‘માત્ર (૨).’ [માસીના પતિ માવા પું. છાપરાનું એક લાકડું, માલવાળા માસાર પું. [જુએ ‘માસી,’ ઊલટી પ્રક્રિયાથી ‘એ’ ત.પ્ર.] માશ-હલ્લાહ માશા-અહલ્લાહ, કે. પ્ર. [અર. મારા-અકલાલૢ ] માસેાજી, ॰ સસરા પું. [+જએ ‘છ' માનાર્થે પતિને અલ્લાહની સ્તુતિવિષયક એક ઉદ્ગાર માશિયાઈ જુએ માસિયાઈ -‘મસિચાઈ.’ મારી જુએ ‘માસી,’ મારી જી જુએ ‘માસી-જી.’ મી-ખા જુએ. માસીક્ખા,’ માશી-સાસુ જ ‘માસી-સાસુ.’ માશીશા જએ ‘માસીસે! '
પત્નીના અને પત્નીને પતિના માસા
ret
માશૂક શ્રી. [અર. મણૂક] પ્રિયા, પ્રિયતમા, વહાલી સ્રી, પ્યારી સ્ક્ર. (૨) (સ્કીમત પ્રમાણે ભાવે) પરમાત્મા, અલ્લાહ. (સી.) [(લા.) સૌંદર્ય
શ્રી શ્રી, [+ગુ.' ત,પ્ર] ચાહવાની સ્થિતિ. (૨) માષ, કપું. [સં.] અડદ નામના કઠોળ. (૨) માસેા’ નામનું જનું મેાતી-હીરા-સેાનું વગેરે જોખવાનું એક વજન માધાન્ન ન. [ä. અન] જએ ‘માષ().' માસ પું. [સં.] વર્ષના બારમા ભાગના એકમ, મહિના માસ-કાવ્ય ન. [સં.] બારમાસોના એક સાહિત્ય-પ્રકાર. ($104.) [(જ્યે।.) માસ-કુલ(-ળ) ન. [સં] મહિના મહિનાના તે તે ફળાદેશ, માસર પું, આસામણ, એસાણ (ચેાખા દાળ વગેરેના પાણીનું) [લેવામાં આવે છે તે, મãા પ્રાસલા હું. [અર. મસલ્ ] સેાનું ધડવા આપતાં એને નમતા માસ-વૃદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] સૌર વર્ષ સાથે ચાંદ્ર વર્ષના મેળ થાય એ માટે અંદાજે અઢી વર્ષે સૂર્યસંક્રાંતિ વિનાના માસ વધારાના ઉમેરાય એ સ્થિતિ. (જ્યે।.) [‘માસા-જી.’ માસાજી પું. બ. વ. [જુએ ‘માસે '+0' ‘માનાર્થે.] જુએ માસિક વિ. [સં.] માસને લગતું, મહિનાનું. (ર) ન. દર મહિને કરાતું શ્રાદ્ધ, માૌસે।. (૩) રજસ્વલા થવું એ, અટ
Jain Education International_2010_04
માસાવાસ-વ્રત ન. [સં. માસ+Sq-વાસ-ત્ર6] આસે સુર્દિ અગિયારસથી ક્રાન્તિક સુદિ અગિયારસ સુધી એક માસનું ઉપવાસ કરવાનું નીમ
માસેા-માસ ક્રિ. વિ. [સં. માસ–હિર્ભાવ) દર મહિને માસે-સસરા પું. જુએ ‘માસેર' + ‘સસરા.'] જુએ
‘માસોજી સસરા.’
માસ્કન. [સં] બનાવટી મેહું(જે પહેરવામાં આવે છે). (૨) ચહેરા ઢાંકવાનું સાધન ચિાજના માસ્ટર-પ્લાન પું. [અં.] વિશાળ યેજનાની રૂપરેખા, બૃહદ્ ખાતર પું. [ર્મ, માસ્ટર્] શિક્ષક, મહેતાજી (૨) રેલવે ખસ આખેટ ટપાલ વગેરેનું કામકાજ કરના કન્ડક્ટર વગેરે અને તે તેનું સંબંધન
માસ્તર-ગીરી શ્રી. [žા, પ્રત્યય] માસ્તરના ધંધા માતરી' વિ. [+ ગુ, ‘ઈં’ત. પ્ર.] માસ્તરને લગતું માસ્તરીૐ . [+ ઈ’ત. પ્ર.] માસ્તરનું કામ હું ધંધા માતરું ન. [+ ગુ. ‘' ત.પ્ર.] માસ્તરના ધંધા (કટાક્ષમાં) માહ (માઃ) પું. [સં. માવ≥ પ્રા. મદ્દ, પ્રા. તત્સમ ] જ
‘માઘ.’
માહરૂ વિ. [ફા.] ચંદ્રના જેવા મુખવાળું, ચંદ્રમુખું માહવારી વિ. કા. ‘માહ' + ગુ, ‘વારી.'] મહિના મહિનાનું, મહિનાવાર થયેલું કે કરેલું
માહાત્મિક વિ. [સં.] મહાત્માને લગતું, મહાત્માનું માહાત્મ્ય ન. [સં.] મહત્તા, મહિમા, (૨) દેવ-દેવીના ખાસ પ્રભાવ, (૩) દેવ-દેવીએ તેમ ધર્મગ્રંથાની મહત્તાને બતાવતા તે તે ગ્રંથ
માહિત ૧. [અર. માહિય્યત્] જાણમાં આવી ગયેલું,