Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 695

મતા૧
૧૭૩૦
મત્સર-બુદ્ધિ
મતારે છે. (સં. મહત્તા-> મા. મહત્ત-1 ખાધેલ મતિયું વિ. [સ. મe + ગુ. ‘ઇયું’ ત, પ્ર.] જુએ “મતામહી.' પીધેલ વૃદ્ધ માણસ
મતિયા S. [જ “મતિયું.'] એ નામનો ગુજરાતને એક મતારો છું. [ફા. મતાર] નાળચાવાળી ઝારી, કરવો પંથ, પિરાણા-પંથ (સંજ્ઞા.) [‘ સી' (બ.ક.ઠા.) મતથા વિ. સં. મત + અથT j.1 જ એ મતાભિલાષી.” મતિ-લીલા સ્ત્રી. સિ.] કપનાનું લાલિત્ય, કહપનાને ખેલ, મતાલે . [સં. મત્ત દ્વારા] આળસની અસર, (૨) તાવની મતિ-વર વિ. [સ.] ઉત્તમ બુદ્ધિવાળું અસર. (૩) બહુ ગરમીને કારણે માટીનાં વાસણોનું તુટી મતિ-વંત (-વત) વિ. [સં. મમિત, ગુ. માં વિકપ મા. જવું એ. (૪) માટીના કલાડામાં પડેલું ઝીણું કાણું
યંત] એ “મતિ-મંત.” મતાવલંબન (લખન) ન. [સં. મહાવ-જાવન] અમુક મતિ-વિભ્રમ છું. સિં] જાઓ “મતિ-ભ્રમ.' મત ધરાવવાની સ્થિતિ
મતિ-હીણ વિ. [સં. + હીન>પ્રા. લીન પ્રા. તત્સમ), -ન મતાવલંબી (-લબી) હિ. [સં. મત + અવાણી, .] મતને વિ. સં.] બુદ્ધિહીન, મુર્ખ
[સાધન, ટાટણ વળગી રહેનારું. (૨) અમુક પંથ કે સંપ્રદાયને વળગી મતી સ્ત્રી. સાળ ઉપર કાપડની કિનારીને ખેંચી રાખનારું રહેનારું
મતીરું ને. [હિ. મતીરા] ચીભડું, (૨) ધિસોડું, તરિયું મતાંતર (મતાન્તર) ન. [સં. મત + અa] બીજે મત, મત- મહીલા ન. પરભણની મીટીને કુવાના મેટ સાથે સતાણ ભેદ. (૨) બીજે ધર્મ-સંપ્રદાય કે પંથ
રાખનારું દોરડું. (વહાણ.) મતાંતર-ક્ષમતા (મતાન્તર) સ્ત્રી. સિં] અન્ય મત સંપ્રદાયને મતીલું વિ. સં. મત + ગુ. “ઈલું' ત...] એ “ભતાગ્રહી.” સાંખી લે , “સ્પિરિટ ઓફ ટેલરેશન’
મતું ન. સિં. મમ -નો વિકાસ] દસ્તાવેજ લખી આપ્રમતાંતર-ક્ષમા (માતર) સ્ત્રી. [સં.] અન્ય મત-સંપ્રદાયને વાની સહી. [૦ મારવું (રૂ.પ્ર.) લખાણમાં સહી કરવી] સાંખી લેવાની ક્રિયા, “ટલરેશન' (ન.ય.)
મતે ન. [8. મત + da] અભિમાની એકરૂપતા મતાંતરતિતિક્ષા (મતાન્તર-) સ્ત્રી. [સં.] જ મતાંતર- મતૌદાર્થ ન. [સં. મત + મૌઢાર્થ] મતની ઉદારતા, ઉદારતા ક્ષમતા,’ ‘ટેલરેશન' (બ.ક.ઠા.) [ખ્યાલ આપતું. ભરેલો અભિપ્રાય મતાંતર-દર્શક (મતાન્તર-) વિ. [સં] અન્ય મત કે પંથને મકુણ પં. (સં.) માંકડ, માકણ મતાંતર સહન (મતાન્તર-) ન. [સં.) બીજાના અભિપ્રાયને મત વિ. [સં.] મદથી ભરેલું, કેફ કરેલો હોય તેવું. (૨) ખમી ખાવાની ક્રિયા, ‘ટોલરેશન'
ગાંડું, ઘેલું. (૩) (લા.) અભિમાન, ગર્વીલું મતાંતર-સહિષ્ણુ (મતાન્તર-) વિ. [સં.] અન્ય મત કે મન-ગમંદ (-ગયબ્દ) ૫. સિં. મત્ત-કેન્દ્ર પ્રા. મત્ત-જયંત્ર, સંપ્રદાયને સાંખી લેનારું, સમભાવી
પ્રા. તત્સમ એ નામનો એક સમવૃત્ત ગણમેળ છંદ, (પિં.) મતાંતર-સહિષ્ણુતા સ્ત્રી. [.] જુએ “મતાંતર-ક્ષમતા.’ મત્ત-ચંદ્ર (-ચડ) વિ. [] અતિ-પ્રચંદ્ર મતાંતિ વિ. [સ. મe +મનિત કોઈ એક મત કે પંથને મત્તતા સ્ત્રી. [સં.] મત હોવાપણું પક્ષપાત ધરાવનારું
મત્ત-મયૂર પં. [સં.] એક સમવૃત્ત અક્ષરમેળ છંદ. () મતાં (માધ) વિ. [સં. મત + અN] પોતાના મત કે મન-વારણ ન. [સં.] જેમાં પંક્તિ સામસામે આવતી હોય પંથનું સખત આગ્રહી, “ ડેમૅટિક'
તેવા માતેલા હાથી આકારેલા હોય તેવી વંડા એટલા મતાંધતા (મતાધ-) સ્ત્રી. સિં.] મતાંધપણું, ‘ડેમેટિઝમ' વગેરેની ઊભણીની મોરાની દીવાલ, મતવારણું. (૨) મતિ સ્ત્રી. [સ.] બુદ્ધિ. (૨) મનનું વલણ. [૦ કરવી (રૂ. કક્ષાસન, કઠોડે પ્ર.) વિચાર કર. ૦ બગઢવી (ઉ.પ્ર.) કુબુદ્ધિ સૂઝવી, મતવારણ સ્ત્રી, સિં.] રંગમંચના ઓટલાની આગળની
સૂઝવી (રૂ.પ્ર.) વિચાર આવ, સૂઝ પડવી]. નીચેની માતેલા હાથીઓનો સમૂહ સામસામે આવતા મતિ-ગતિ સ્ત્રી. સિં] બુદ્ધિ ચાલવી એ
આકારેલ હોય તેવી મેરાની દીવાલ. (નાટ.) મતિ-દૌર્બલ્ય ન. [સં.] સૂઝ ન પડવી એ
મા-કી છું. [સં.) એક સમવૃત્ત અક્ષરમેળ છંદ. (વિ) મતિ-ધીર વિ. [સં.] ધીરજવાળી બુદ્ધિ ધરાવનાર મનું ઓ “મતું.' મતિ-ભેદ પું. [સં.] વિચારને તફાવત
માં ન. ચાકરીના બદલામાં અપાતી જમીન મતિ-બ્રમ વું. સં.] ગાંડપણ, ઉન્માદ, ચિત્ત-ભ્રમ. (૨) મ૫ર રાયણ વિ. [સં.] મારામાં દિલ ચોટાડવું હોય તેવું ઓછી સમઝ. (૩) ભલી જવું એ
મપરાયણતા અજી. [સં] મારામાં પરાયણ હોવાપણું મતિ-બ્રશ (-બ્રશ) પું. સં.] બુદ્ધિનો સર્વથા અભાવ, સૂઝ અપ્રસાદ મું. [સં.] મારી કૃપા ન પડવી એ
માન, બુદ્ધિમાન, ડાર્યું મત્વર્થક વિ. [સં. મ0 + અર્થે] “મ' “વત’ પ્રત્યવાળું, મતિ-સંત (મત વિ.સં. મતિ-મત>પ્રા. મત] મતિ- એ અર્થ ધરાવતું (પ્રત્યય વગેરે). (વ્યા.) મતિ-મંદતા (-ભન્દતા) સી. સિં.] બુદ્ધિની ખામી, એછી મસાર ૫. [સં.] પારકાની ચડતી સહન ન કરવાપણું,
અદેખાપણું, અદેખાઈ મતિ-માન ળિ. [સે. મતિ-મન, મું.] જએ “મતિ-મંત.” મત્સર-ગ્રસ્ત વિ. [૪] મત્સરદેષથી ભરેલું, મત્સરી મતિ-માંદ્ય (માધ) ન. [સં.] જુએ “મતિ-મંદતા.” મત્સર-બુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] મત્સરદષથી ભરેલો વિચાર, મતિમૂઢ વિ. [] મૂઢ મતિવાળું, બેવકુફ
દ્રષ-બુદ્ધિ
તે
,