Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 684

મગજતરી
૧૯
મમ(ચ)-મચ્છ
(૨) ગાંડપણ આવવું. કેહવું (રૂ.પ્ર.) માથાકુટ કરવી, મગદળ ખાવાનો શોખ ધરાવતું [મગદળ ફેરવનારું માનસિક શ્રમ લેવો, બહેર મારી જવું (-બેર-) (રૂ મગદળિયું વિ. જિઓ “મગદળ + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] પ્ર.) વિચાર-શુન્ય થઈ જવું. •૦ ભમી જવું (રૂ.પ્ર.) બુદ્ધિ મગદળિયું ન. જિઓ “મગદળ' + ગુ. ઈયું' સ્વાર્થે ત. સ્થિર ન રહેવી. ૦માં આવવું, ૦માં ઊતરવું, ૦માં પ્ર.] જુઓ “મગદળ.'' [તાકાત, (૨) ગઈ, પહોંચ ઠસવું, ૦માં બેસવું (-બેસવું) (રૂ.પ્ર.) સમઝાવું. ૦માંથી મગદૂર સ્ત્રી, [અર.], -ની સ્ત્રી. [+ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.) શક્તિ , ખસવું (રૂ.પ્ર.) ભુલાઈ જવું, વિસ્મૃતિ થવી. ૦માં પવન મગધ છું. [સં.) પૂર્વ ભારતમાં બિહારને પ્રાચીન પ્રદેશ. ભરા (રૂ.પ્ર.) મગરૂર બનવું. (૨) ઝધડવું. ૦માં રાઈ (સંજ્ઞા.)
[થવું (રૂ.પ્ર.) મશગૂલ થઈ રહેવું હેવી (ર.અ.) ભારે ગર્વીલા બની રહેવું].
મગન: વિ. [સં. મન, અર્વા. તદભવ) એ “મગ્ન.”[ ૦ મગજતરી વિ, સી. જિઓ મગજ' + “તરવું+ગુ. “ઉ” મગન* . [સં. મા દ્વારા] કોઈ પણ બે પદાર્થ કે સ્થાન
પ્ર. + ગુ. ઈ સ્ત્રી પ્રત્યય.] મગજને તર કરે તેવી (બદામ વચ્ચેની જગ્યા, “પેસેજ,' એટી પ્લેસ વગેરે)
મગન-રેટિયો (-૨ ટિ) . [ મગન' વ્યક્તિવાચક નામ + મગજ-તંતુ (તનું) . જિઓ મગજ + સં.] જ્ઞાનતંતુ રેટિયો.'] એ નામને એક રેટ (કોઈ “મગન' નામના મગજ પું. જિઓ “મગજ' “મગજ.[(બ.ક.ઠા.) ઉદ્યોગપતિએ વપરાશમાં મુકેલ) મગજ-ફલક ન. જિઓ “મગજ + સં.] મગજરૂપી પાટિયું. મગફળી અ. જિઓ મગ " + ફળ” + ગ. “ઈ' સ્વાર્થે મગજમારી સ. એ મગજ + મારવું' + ગુ. ‘ઈ’ કુ. ત.પ્ર.] જુએ “ભેયશિંગ ગ્રાઉન્ડનટ.’ પ્ર.] (લા.) વિચાર કે વિવાદ કરવાની આકરી મહેનત, મગ-બાફણ ન., બ.વ. જિઓ “ભગ + બાફવું+ગુ. માથાઝીંક, લમણાઝીંક
આ કુપ્ર.] (લા) ઈધણું, બળતણ, સર પણ મગજ-સેજે . જિઓ “મગજ + “જો.] મગજના મગ-બ્રાહ્મણ પુ. [+જુઓ “મગ +.] જો “મ. તંતુઓમાં થતો સોનાનો રોગ
મગ-ભાર વિ. જિઓ “મગ+ સં.] એક મગના વજનનું ભજિયું વિ, ન. જિઓ “મગજ + ગુ. ઇયું” ત.ક.] મગભગ માછલું ન. જિઓ મગ"_દ્વિર્ભાવ + “માલું.'
મગજ-શક્તિને પોષણ આપે તેવું (વસાણું વગેરે) (લા) સંખેડા તરફ રમાતી એક રમત મગજી સ્ત્રી. [. મગ] કપડામાં કરવામાં આવતી ઝીણી મગ-મઠી સ્ત્રી એ નામનું એક ખેતરાઉ અનાજ સીવેલી કેર, સંજાબ
મગ-માટલી સી. જિઓ “મગ’–‘માટલું+ગુ. “ઈ' સ્ત્રીમરજી-ર વિ. નિફા. પ્રત્યય મગજી લગાવેલી હોય તેવું પ્રત્યય (લા.) એ નામની એક ચકભિલું પ્રકારની રમત મગટ પું. વેડાની એક જાત,
મગ-એટલું ન. એ “માં”+ “માટલું.] પરણી ઊતરેલી મગઠી, ડી સી. મગફળીની એક ઝીણી જાત
પુત્રીને વિદાય વખતે અપાતું મગ-ચેખા ભરેલું ધાતુનું કે મગ-ડી* સ્ત્રી. જિઓ “મગ' + ગુ. “હું' વાર્થે ત... + “ઈ' માટીનું માંગલિક વાસણ (હિંદુઓમાં) સતીપ્રત્યય.] મગની એક નાની જાત
મગ-માટી સ્ત્રી, જિએ “મગ" + માટી.] નાગપુરના બરાડ મગ પુ. ગુલબાસનું બી, ગલનું બી
પ્રદેશની એક પ્રકારની મગિયા માટી–પીળચટા રંગની મગડેલી સ્ત્રી. મહુડાનાં બી, ડોળી
મગમાળા સ્ત્રી. જિઓ “માં” “માળા.'] મગિયા પારાની મ-ગણું છું. (સં.] ત્રણે સ્વર કે અક્ષર ગુરુ હોય તે સોનાની ગળાની માળા પિંગળશાસ્ત્રના આઠ ગણેમાં એક ગણુ (= “મીમાંસા' મગ-મેથી સ્ત્રી, જિઓ “મગ" + મેથી.'] મગમાં મેથી કર્તવ્ય”). (ર્ષિ) [૦ જગણ (.પ્ર.) મેલી વિદ્યા, મંતર નાખી બનાવેલું આખા કઠોળનું એક શાક જંતર)
મગ(-ઘર ૫. સિં. મીર > શા. માર, ખારા તેમજ મમતડું-રડું, ૨) ન. જિઓ “ભગ + દ્વારા] મગનું કેતરું. મીઠા પાણીનું ગરોળીના દેખાવનું એક મોટું હિંસ પ્રાણી, (૨) મગફળીનું કેતરું. (૩) (લા.) એક જાતનું બારીક મગરમચ્છ. જંતુ, માખીનું નાનું બન્યું. (૪) ગાદલાં ગોદડાંને ડામચિયે. મગર ઉભ. [અર.] કિંતુ, પણ, પરંતુ (૫) મરછર. (૬) વિ. ક્ષુલ્લક, શુદ્ધ, ફસલું
મગ(ઘ)રદ (-દડ) . [જ એ “મગ(ઘ)રખ+ સં.] મગતાશ (૫) એ “મકતાશ.”
કસરતમાં દંડનો એક પ્રકાર. (વ્યાયામ.) મગતું જુએ “મકતું.”
જેવી મીઠાઈ મગરબ સી. [અર. મગરિબ ] જુઓ “ભગરિબ.' એ “મગ દળ.] મગના લેટની મગજ મગરબી . એ નામનું એક પ્રાચીન કાળનું હથિયાર મગદળ ન. [સં. 1, પૃ.1 કસરત કરવાનું હાથથી ઉપાડી મગરબી સ્ત્રી. એ નામનો એક વેલો ફેરવવાનું લાકડાનું ખાસ ઘાટનું ગચિયું, મુગદળ
મગર એ શું જિઓ “મગરબ' + ). “ઓ' સ્વાર્થે ત. પ્ર 1 મગદળવું સ.જિ[જ એ “મગદળ, –ના. ધા. મગદળથી જ “ગરબ.'
[મગ(૫)ર." કચડી નાખવું. મગદળાવું કર્મણિ,જિ. મગદળાવવું છે, મગ(-)૨-મછ પું. [જ એ “મગ(-ઘર + “મરછ.] જુઓ સ.કેિ.
મગ(ઘ)૨-મસ્ત વિ. [જ એ “મગ(ઘ)૨ + મસ્ત.] મમગદળાવવું, મગદળવું જએ મગદળવુંમાં.
ગરના જેવું ખાઈ પી પડી રહેનારું સુસ્ત. (૨) (લા.) જાડું, મગદાળયુંવિ. જિઓ ‘મગદળ + ગુ, ઇયું ત..] સ્કૂલ. (૩) (લા) હુંપણથી છકી ગયેલું