Page Text
________________
ભૂમિ-સંસ્પર્શ
૧૬૯૯
*
ભૂમિ-સંમ્પર્શ (-સસ્પર્શ . સં.) ધાર્મિક વિધિ વખતે જુએ “ભૂરપ–ભરાટ' જમીનને હાથથી અડકવાની ક્રિયા
ભૂરિયું વિ. જિઓ “ભૂરું - ગુ. છયું' વાર્ષે ત. પ્ર.] ભૂમિ-સુધાર ૫, ૨ણુ સ્ત્રી. [સ, ભૂમિ + જુએ “સુધાર'- ભર રંગનું
[૨મત સુધારણા. ] વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિએ નબળી જમીનને ફલ૯૫ ભૂરિયું ન. કડી તરફ રમાતી ભિલુ' પ્રકારની એક બનાવવા માટેની પ્રક્રિયા, “લેન્ડ-ઇપ્રવમેન્ટ
ભૂરી સ્ત્રી, એ નામનું એક ઘાસ ભૂમિ, સ્થિત વિ. [સં] જમીન ઉપર રહેલું
ભૂરું' વિ, ભૂખરા ઉજળા રંગનું રુવાંટીવાળું ગેર (હકીકતે ભૂમિ-સ્પર્શ પું. [સં] જુઓ “ભમિ-સંસ્પર્શ.”
રાતે ઘળે અને પીળો એ ત્રણ રંગનું મિશ્રણ હોય છે.) ભૂમિ-હીન વિ. [સં.] ખેહવાને જમીન ન હોય તેવું ખેતી [૦ ભટ, ૦ ભટાક (રૂ.પ્ર.) તદ્દન ભ] કરનારું
ભૂરું ન, લાકડાનું લાકડીથી જાડું બંધું [ભરા-કાળું ભૂમી એ “ભૂમિ' (ગુ. માં “ભમી' દીર્ધત વ્યાપક નથી.) ભૂરું કેળું ન. [જ એ “ભરે + કેળું.'] કેળાની સફેદ જાત, ભૂ-મુખ ન, સિં] જમીનમાં પડેલું બાકોરું, ભેણ ભૂ-રેખા સ્ત્રી, [સં.] ક્ષિતિજ ઉપરની પૃથ્વી-આકાશને ભૂસ્વંતર્ગત (ભૂજ્યન્તર્ગત) વિ. [સં. ભૂમિ + અસત] પૃથ્વીની સાંધતા બતાવતી લીટી અંદર ગયેલું કે રહેલું
ભૂર્જ-પત્ર ન. [સં.] ભર્જ વૃક્ષનું પાંદડું ભર્જ નામના ઝાડની ભૂયંતવર્તી (
ભન્તર્વર્તી) વિ. સં. મૂવિ + અન્તર્વ, પું.] પાતળી અંતરછાલ, (પૂર્વે જેને ગ્રંથ-લેખનમાં ‘કાગને પૃથ્વીના પેટાળમાંનું [પવિત્ર કાર્ય સ્થાને ઉપયોગ થતો.)
[મૃત્યુનલેક ભૂ યજ્ઞ છું. [સં.] ભૂમિહીન લેકેને ભૂમિ આવવા-રૂપી ભૂલૈંક છું. [સં.] : ૫. વિ, એ. વ. + સં. રોઝ] પૃથ્વીભૂયસી સ્ત્રી, સિ., સ્ત્રી. “વધારે મોટું.'] (લા.) હિંદુઓમાં ભૂલ (-ડય) સ્ત્રી. [૬એ “ભૂલવું.'] કાંઈ સારું કે બરાબર કન્યાને ત્યાંથી વરની પરણીને જાન વિદાય થતાં પાદરે વર ન હોવાપણું, ચૂક, કર, ક્ષતિ. (૨) ગફલત. (૩) ખામી. તરફથી બ્રાહ્મણોને અપાતી દક્ષિણ
[૦ આવવી, ૦ ૫.વી (રૂ.પ્ર.) હિસાબ વગેરે બબર ન ભૂ-દર્શન ન. સિં.] વારંવાર દેખાવું એ [પવન થવો. ૦૩ કરવી, ૦ ખાવી, ૦ થવી (રૂ.પ્ર.) પ્રમાદથી ચુકી ભૂર છું. શિયાળા વગેરે ઋતુમાં વાતો પૂર્વ દિશા તરફનો. જવું. ૦માં ના(-નાંખવું (રૂ.પ્ર.) ભેળવી લેવું. (૨) છેતરવું. ભૂર? . નવરાત્રમાં છોકરીઓ કપાળમાં ચંદન અને કંકુની ૦માં રહેલું (-૨:૬), ૦માં હેણું (રૂ.પ્ર) ગફલત થવી] પિચળ કરે છે તે
. [નામશેષ. (સુ) ભૂલક, * વિ. જિઓ “ભૂલવું + ગુ. “ક'- કુ પ્ર.] ભૂર વિ. ભરાયું. (૨) (લા) મખું. (૩) લુચ્ચું. (૪) જ “ભૂલકણું.” ભૂર” (-૨) સ્ત્રી. થવું, ‘તરી
ભૂલકું* વિ, ભૂરા રંગનું સુંવાળું નાનું બાળક) ભૂરક(-કા)વું જ “ભૂડકવું.' ભરકાવવું . સકિ. ભૂલ-ખાઉ વિ. [૪એ “ભૂલ' + “ખાવું' + “આઉ' . પ્ર.] ભૂરક ન, બ.વ. [૨વા.] સબડકા
ભૂલ કરનાર, (૨) વીસરી જનારું ભૂરકી સ્ત્રી, જિઓ “ભૂરકવું' + ગુ. “ઈ' કુપ્ર.] મોહિની, ભૂલ-ચૂક (ભૂક્ય-ચૂકય) સ્ત્રી. જિઓ “ભૂલ + “ચક,'] જ આસક્તિવાળું ખેંચાણ [૦ના -(-નાં)ખવી (રૂ.પ્ર.) વંશીકરણ “ભલ.' (૨) (લા.) હિંસાબમાંની વધઘટની કસૂર
[ઉત્પત્તિ. (૨) ભૌગોલિક સ્થિતિ ભૂલણ' ન. [જ એ “ભલવું' + ગુ. અણુ” ક્રિયાવાચક કુ.પ્ર.) ભૂ-રચના સ્ત્રી. [સં.] પૃથ્વીની આજના, જમીનની ભૂલી જવું એ ભૂજ સી. (સં. મૂ-ન] જમીનની બારીક ધૂળ ભૂલણ, શું વિ. જિઓ “ભૂલવું' + ગુ. “અણ' ‘અણું” ભૂરટ વિ. જુએ “ભૂરું.'
ક વાચક કુપ્ર.] ભૂલ કરનારું, ભુલકણું ભૂરકી સ્ત્રી, એ નામનો એક છોડ
ભૂલથાપ (ભડ્ય-થાય) શ્રી. જિઓ “ભૂલ' + “થાપ.”] જાઓ ભૂરે પું. એ નામને એક અન્ય છોડ
ભૂલભૂલ-ચૂકી ભૂર, શું વિ. [૪ઓ ભરું + ગુ. “'–ણ સ્વાર્થે ત..] ભૂલપ ( સી. [જુએ “ભલું + ગુરુ “” ત.પ્ર.] ભૂલ ભૂરા રંગનું, ભૂરી રુવાંટીવાળું
કરવાપણું
‘ભૂલ.” ભૂરત છું. એક પ્રકારનું એ નામનું ઘાસ
ભૂલ-ભાલ (ભભાલય) સ્ત્રી. જિઓ “લ દ્વિભાવ. જેઓ ભૂર૫ (ય) સ્ત્રી. [જુએ “ભૂરુ' + ગુ. “પ” ત...] ભૂરાપણું ભૂલવવું જ “ભુલાવવું'-ભલવું'માં. ભૂરી (સી) સ્ત્રી. [સં. મથતી] જુએ “ભયસી. [૦ આપવી ભૂલવું સ.ક્રિ. દિ.મા. મુવ ભટ્ટ, ના ધા] યાદ ન રાખવું (રૂ.પ્ર.) લાંચ આપવી]
વિસરી જવું. (૨) ગફલત કરવી, બેટી રીતે કરવું કે ભૂરસનું સક્રિ, ભૂરકી નાખવી, ભરમાવવું, ભેળવવું. ભૂર- જવું. (ભ ક. માં કર્તરિ પ્રગ.) [ભૂકયું ભટકવું (૨ પ્ર.) સાવું કર્મણિ, કેિ. ભુરસાવવું પ્રેસ.જિ.
અજાયે અને અવળે માર્ગે ચડવી ભુલાવું કર્મણિ, કિ. ભૂરસી જુએ “ભૂરશી.'
ભૂલવવું, ભુલાવવું છે, સ ફિ. ભૂરા-કેળું જ “ભરું કોળું.”
iાંચ આપવી. (૨) બાળવું ભૂલસા કર્મણિ. ભૂરાટ પું. [જ “ભરું' + ગુ. “આટ''ત.પ્ર.] ઓ “ભૂરપ.' ક્રિ. ભુસાવવું છે, સ..િ ભૂરાટું,-ચું જ “ભુરા.”
ભૂલી સ્ત્રી. બહેન (વહાલને શબ્દ) ભૂરાશ (૧૫) સ્ત્રી. જિઓ “ભૂરું + ગુ. “આશ' ત..ભૂલું વિ. દિપ્રા. સુરજ ભુ. ક] માર્ગ ભૂલેલું. (૨) બ્રાંતિ
કરવી
15
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |