Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 640

ભાદર(-રે)ડ
પત્તો ન લાગવાની સ્થિતિ. -પટ્ટી કરવી (૩.પ્ર.) ખ ઠપકો આપવા]
ભાદર(-૨)ઢ ન. ખેડીને પડતર રાખેલું ખેતર, સાંખ્ ભાદરણું ન. ઘઉં વગેરે શિયાળુ પાક વાવવા ખેડીને રાખી મૂકેલું ખેતર
૧૬૫
ભાદર-કાંડું, [+ જઆ ‘કાંઠે.] એ ભાદર નદીઓનાં કાંઠાના સમગ્ર પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.) (૨) જૂનાગઢ જિલ્લામાં કુતિયાણાથી લઈ નવીબંદર સુધીના ભાદરના બંને કાંઠાના વિસ્તૃત પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.)
ભાદરવા પું [સં. માદ્દવર્- > પ્રા. મવ્ઞ-] હિંદુ કાર્તિકી વિક્રમી વર્ષના અગિયારમા મહિના, ભાદ્રપદ. (સંજ્ઞા.) [-વાની ભેંસ(શ) (-લૅંચ,-૫) (૬.પ્ર.) ખાઈ પી પુષ્ટ થયેલું માણસ. -વાના ભીંડા (રૂ.પ્ર.) જવાનીને નવલેાહિયા તાર, (૨)-થાડી પ્રાપ્તિથી છકેલે માણસ. ૢ વરસવે (૩.પ્ર.) ખૂબ કમાણી થવી] ભાદરે જ‘ભાદરડ,’ [પુરુષ. (સંજ્ઞા.) ભાદેલા પું. મુસલમાન ખારવાઓની એક જાત અને એના ભાદ્રપદ પું. [ર્સ] જુએ ‘ભાદરવા.' (૨) ન., [k.] પૂર્વા અને ઉત્તરા એમ બે અલગ અલગ એવું અશ્વિનીથી ગણતાં ૨૫ મું અને ૨૬ મું તે તે નક્ષત્ર. (સંજ્ઞા) (ખગેાળ.)
ભાદ્રપદા શ્રી. [સં.] જએ ‘ભાદ્રપદ(૨).’
ભાન ન. [સં.] ખ્યાલ, સૂધ, સમઝ. (૨). ગમ, લક્ષ્ય, ધ્યાન. કાળજી, સાવચેતી. (૩) હેાંશ, સુધી, શુદ્ધિ, ‘ફ્રાન્સિ ચસ-નેસ.' [॰ આવવું, ૰ થવું (રૂ.પ્ર.) સાચી સમઝ થવી. • કરાવવું (,પ્ર.) સાચી સમઝ આપવી] ભાન-ભૂલું, -હ્યું વિ. [+ જએ ‘ભૂલવું’ + ગુ. ‘ચું‘ કૃ.પ્ર.] ગમ વિનાનું, સમઝ વિનાનું [પરખવાવી સમઝ ભાન-સાન ન. [જમે‘ભાન’+ ‘સાન.'] ખ્યાલ અને બ્રાન-હીન વિ. [સં.] ચૈતન્ય ૪ ખ્યાલ વિનાનું ભાનહીન-તા સ્રી. [સં] ભાનહીન હૈ।વાપણું ભાનુ છું. [સં.] સૂર્ય, સરજ
ભાનુ-કંપ (કમ્પ) પું. [સં.] ગ્રહણ સમયે સૂર્યના ખિન્ન
ઉપરના પ્રકાશમાં દેખાતી અસ્થિરતા
ભાનુમતી ી. [સં.] સ્ત્રીઓનું પ્રાચીન કાલથી હિંદુઓમાં અપાતું એક નામ. (સંજ્ઞા,) [જેવા રંગવાળું ભાનુ-વહું' વિ. [+સંચળ + ગુ. ત.પ્ર.] સૂર્યના ભાનુ-સુત પું. [સં.] શનિ નામના ગ્રહ ભાનુ-સુતા ી. [સં.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે ચમુના નદી ભાનુદય પું. [ + ર્સ, ૩] સૂર્યનું ઊગવું એ, સચેદિચ
ભાનાલી સી. રોટલીના એક પ્રકાર ભાર (-ક્ષ) સ્ત્રી, વરાળ વાયુ કે પદાર્થોનું દબાણ માપતું એક યંત્ર, `ના મીટર' [ક્રિ. ભફાવવું છે., સ.ક્રિ ભાૐ સ.ક્રિ. અનુમાન કરવું, અંદાજવું. ભાથું કર્મણિ.. ભાફે પું. [જ ‘ભાકનું’+ગુ. એ’કૃ.પ્ર.] અનુમાન, અંદાજ. (ર) (લા.) ગપ્પુ
ભાખર (૨૫) સી. હલકા પ્રકારની કાળી જમીન ભા-બાપા હું., ખ.વ. [જુએ ‘ભા’+ ખાપેા.'] ભાઈ અને
Jain Education International_2010_04
ભામણ
બાપ (માટે ભાગે કાઈ ને આજીજી કરવા આ શબ્દ ચૈાચ છે.) [॰ કરવા (રૂ.પ્ર.) નરમાશથી વિનંતિ કે આજી કરવી] ભાભદ્ર-ભૂતડું વિ. [રવા. + ‘ભૂત' + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર,], ભાભર, ભૂતડું વિ, [રવા. + × આ ઉપર.] (લાં.) આછી સમઝનું, ગમ વિનાનું ભાભલડી શ્રી, [જ
‘ભાભી' + ગુ, ‘ડી' સ્વાર્થે ત... +
‘ભાલેા' +‘કટનું’+ ગુ. ‘અણું’
‘લ' મધ્યગ.] ભાભી (પદ્મમાં.) ભાભાચૂંટણી સ્ત્રી. [જ રૃ.પ્ર.] કુશળ અને લુચ્ચી બાલાજી છું., ખ.વ. [જ ‘ભાભા' + ‘જી' માનાર્થે.] જઆ ‘ભાભા’(માનાર્થે). [અને ખાયલું ભાભા-પાડળી વિ. [જુએ ‘ભાભા’ દ્વારા.] (લા.) અશક્ત ભાભા-ભૂત વિ. [જએ ‘ભાભેા' + સં.] (લા.) ચેતન વિનાનું. (ર) ન.,અ.વ. ચામાસામાં થતાં એક પ્રકારનાં જીવડાં, ભાભી સ્ત્રી. [જીએ ‘ભાલે' + ગુ, ‘ઈ ' સ્રીપ્રત્યય.] · ભાઈની વહુ, ભાજી, ભાજાઈ. (૨) (કાકા કેાઈ ભાભી કહેતાં હાઈ એમને આધારે સંતાન પણ કહેતાં થતાં) મા, માતા ભાભીજી ન., ખ.વ. [+‘જી' માનાર્થે] ‘ભાભી'નું માનથી સંમેલન. (૨) જેઠાણી. (૩) (લા.) હીજડા, પાવા ભાભુ ન., ખ.વ. [જુએ ‘ભાભા’+ ગુ. ‘ઉ' સ્ક્રીપ્રત્યય.] ભાભી (માનાર્થે). (૨) ખાપના મે ટા ભાઈની પત્ની (માતાના ભાવે)
ભાભા હું. [જએ ભાઈ ' + ‘ભાઈ ’–લાધવ + ગુ. ‘એ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] (લા.) આદરપાત્ર વડીલ (ઉંમરે ઠીક ઠીક મેટ). (૨) સૌરાષ્ટ્રના કણબી તેમ અન્ય ખેડૂતેમાંના વડીલ ગણાતા તે તે પુરુષ. (૭) સૌરાષ્ટ્રનાં ગામામાં સર્વસામાન્ય વૃદ્ધ ડાંસેસ્ડ. (૪) ખરડા અને ખારાડીના પ્રદેશમાં નાના મેટ પ્રત્યેક બ્રાહ્મણ. (૫) (લા.) સસરા (વહુવારુના વિષયમાં)
ભામ (મ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ભામવું.'] વેઠે આવવાનું નેતરું કે કહેણ. (ર) (લા.) ખીક, ભય. (૩) મરેલાં ઢારનું ચામડું. (૫) ભિન્ન ભિન્ન સ્વભાવનાં અને ઉંમરનાં નાનાં બાળકાના સમૂહ
ભામચી સી. નાહવા માટેની માટીની માટલી
ભામટા(-ઠા)-વેઢા પું., અ. વ. [જુએ ‘ભામટા(-3)' + ‘વેડા,’] ધર્મભ્રષ્ટ માણસની હિલચાલ. (૨) (લા.) નીચતા. (૩) લુચ્ચાઈ
ભામટી(-60) સી. જએ ‘લામ (-ઠે!)' + ગુ. ‘ઈં' સ્ત્રીપ્રત્યય.] (લા.) નીચ અને હલકી સ્ત્રી ભામઠું(-ફૅ) વિ. જએ ‘ભામટે (-6).’] (લા.) નીચ અને હલકું માણસ
ભામટે (-3) પું. [સં. માાળ દ્વારા ગુ. લાધવ] ધર્મભ્રષ્ટ બ્રાહ્મણ, બ્રાહ્મણ-બંધુ. (૨) (લા.) નીચ અને હલકા માણસ
૧
ભામણ ન. [સં કાળ>પ્રા. નળ] બ્રાહ્મણ (ગામલેાામાં.)
ભામણુૐ (ણ્ય) શ્રી. [જએ' ‘ભમવું’ + ગુ. ‘અણ' કૃ.પ્ર.] ભ્રમિત થવાની ક્રિયા, ભ્રમણા, ભ્રાંતિ, ભ્રમ