Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 538

બલા-ખાતું
૧૫૭૩
બકો
બલા-ખાતું ન. [જઓ ‘બલા' + “ખાતું.'] (લા.) આપત્તિ બલિહાર કિ. વિ. સિં, બલિ અર્પણ કરવાની ક્રિયા લાવી આપનાર વસ્તુ
(લા.) વારી જવું એમ, ઓળળ થવું એમ બલખું વિ. કોડા જેવી આંખવાળું
બલિહારી સ્ત્રી, [+ ગુ. “ઈ' તે, પ્ર.] બલિહાર થવું એ, વારી બલાઘાત પુ. સિં- વસ્ત્ર + મા-ઘra] બળથી થતી અટામણ. જવું એ. (૨) વાહ-વાહ, ધન્યવાદ, શાબાશી. (૩) ખૂબી (૨) વણેના ઉચ્ચારણમાં શબ્દમાંના કોઈ વર્ણ ઉપર અપાતું બલિ-હોમ ડું. [૪] અગ્નિની વેદીમાં બલિ હોમવાની ક્રિયા વજન, સ્ટ્રેસ”
બલી ડું. ઘરના છાપરાના પાછળના ભાગ બલાચટ ફિ વિ. બધું ખાઈ જવાય એમ, સફાચટ બલીતું ન. જંગલમાં દવથી બળેલું લાકડું બલાડી જ “બિલાડી.”
બલીયસી વિ. સી. સિ.] વધુ બળવાન ખી બલાડું જુએ “બિલાડું.'
બલીવર્દ જાઓ “બલિવË.' બલાડે જ “બિલાડે.'
બર્લીદે પું. ઊંચો માણસ. (૨) છાપરા ઉપર ભ બલાહથ વિ. [સં. વ8 + ગાઢ] જ “બલ-પૂર્ણ.' બટુક ન. એક પ્રકારનું ઝેર બલા ડું સિં, વન-> પ્રા. વાળમ-] મંદિંર તેરણ બલુવું વિ. રેતાળ, રેતીવાળું સહિતને ધારવાળો ભાગ
બચત-ચી) વિ. તિક બલુચ' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] બલુચિબલા(-ળા)કાર . સં.] બળજોરી, જોરાવરી (૨) સ્ત્રી સ્તાનને લગતું, બલુચિરતાનનું ઉપર અત્યાચાર, જબરદસ્તીથી કરાતો સંભોગ, ‘રઈપ' બલુચિસ્તાન ન., . કા. “ઇ” પ્રસ્તા ] સિંધની પશ્ચિમે બલાત્મક વિ. સં. ૧૦ + મારમન + +] બળથી ભરેલું, આવેલ એક પ્રદેશ (અત્યારે પાકિસ્તાનમાં ગયેલ). (સંજ્ઞા.) બળપૂર્ણ. (૨) જેમાં બેલવામાં વજન આપવામાં આવે બચી જુઓ બચ.' છે તેવું (સ્વરભાર). (ભા.)
સેિનાપતિ
બલન ન. સિં] અંદર પાતળી હવા ભરીને હવામાં અધર બલાધિપતિ, બલાધ્યક્ષ છું. [સં. ૨૪+ અધિ-પુત, અદક્ષી. ઉડાડી શકાય તેવું એક પ્રકારનું વિમાન બલાનક છું. [સં.] જુઓ “બલાગે.”
બનારોહણ ન. [+ સં. મારો] બલુનમાં ચડવું એ, બલાવિત છે. [સં. ૧૭ + અ]િ એ બલવંત.' બલુન દ્વારા આકાશમાં ચડવું એ બલ(-ળા)બલ(-ળ) ન. સિં. ૧૭ + અ-વ8] બળ અને બલે કે વિ. સં. યહ દ્વારા] જુઓ બલવંત.” બળને અભાવ, સબળાઈ-નબળાઈ
બલેલ વિ. અવિચારી. (૨) બેદરકાર બલાયાં ન, બ.વ. [સં. વઢિ દ્વ૨] ઓવારણાં, દુખડાં, મીઠડાં બસ-સાઈન ન. [અર. બકસાન ] એ નામને એક છો બલા-રાત સ્ત્રી, [જ બલા" દ્વાર.] “મને ખ્યાલ નથી, અને એનું ફળ
ભગવાન જાણે' એ ખ્યાલ જ એ બલા જાણે.' બલે સ્ત્રી. બામલાઈ બારિયાં ન, બ.વ. શારિયાઓને સમુહ
બલૈયાં ન, બ.વ. [સ. દ્વારા] એ બલાયાં.” બાલ વિ. [અર.] નીચ કર્મ કરનાર
બહૈયું ન. જુઓ “બલયું.” બલાડે છું. તેફાની ટોળું. (૨) ગંદ છોકરો
બલે પું, ગલીદાંડાની રમતમાં ગલીને બે વખત ઊંચી બલાહક છું. (સં.) મેષ. (૨) વાદળું
ઉડાડવાની ક્રિયા બલાં (બલા) કું. [સં. વસ્ત્ર + ] બળનું એકમ, ‘ઇન’ બલેચ છે. [તક. બલુચ] જુઓ બલૂચ.’–ભારતવર્ષમાં બલાંગ સી. લાંબે હરણફાળ જેવો કુદક, છલાંગ
આવી વસેલો બલુચિસ્તાનને વતની [સંજ્ઞા) બલાંગવું અ, ક્રિ. [જએ “બલાંગ, -ના. ધો.] છલાંગ મારી બલોચી સી. [+]. “ઈ' ત. પ્ર.] બલુચિસ્તાનની ભાષા. (ઘોડા ઉપર) ચડવું.
બલાત્કટ વિ. [સ. ૪ + કહ્ય] ખૂબ જ પ્રળિયું, બલિ બલિ-ળિ) ૫. સિં] અગ્નિ વગેરેને અપાતું ને કે બેગ. અ ત્પાદક વિ. સિં, વરુ + ૩રપાW] (મુખ્યતવે યાંત્રિક)
ઇ શ્રાદ્ધ વગેરે પ્રસંગે કાગડા વગેરેને ૨૫પાતી વાસ, શક્તિ ઉત્પન્ન કરનાર (૩) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે દાનવરાજ અને પરમ બ ત્પાદન ન. [+સં. ૧૪+ ૩પુન] (મુખ્ય યાંત્રિક) વિષ્ણુભક્ત પ્રહલાદને પૌત્ર. (સંજ્ઞા)
શક્તિ ઉત્પન્ન કરવાની પ્રક્રિયા બલિ-કર્મ ન. સિં] દેવતાને નિમિત્તે નેવેશ આપવાની ક્રિયા બલોચ (બલોદ) ૫. [સં. + ૩ ] ઉક્ષેપક બલિ-ળિદાન ન. [સં.] અગ્નિ દેવ વગેરેને નેવેદ્ય ધરવું યંત્ર, ષક યંત્ર, કેર્સ-૫૫ એ. (૨) (લા) કુરબાની, આત્મ-ભોગ
બલોન્મત્ત વિ. [સ. વા+જa] શક્તિને લીધે ખૂબ કી બલિપૂજન ન., બલિ-પૂજા સ્ત્રી. [] દિવાળીને દિવસે ગયેલું, તાકાતની મસ્તીવાળું બલિરાજાને ઉદેશી સ્ત્રીઓથી કરાતું અર્ચન
બલાયું ન. સિં. વરુણ દ્વારા) હાથી-દાંત કે સીસમ વગેર; બલિ છું. [૪] બળદ
પહોળી ચીપના આકારનું કાંટાનું એનું વલય, બલયું. બલિ- ળિરાજા છું. [સં.] જઓ બલિ(૪).”
[ચાં ખેંચવા (-ખેંચવો) (૨. પ્ર.) ફારગતી આપવી (પુરુષે બલિ-લો)વર્દ કું. [૪] બળદ
ચીની). -વાં પહેરવાં (જેરવાં) (રૂ. પ્ર.) નામદી બતાવવી) બલિ-ળ)ઠ વિ. [૪] ઘણું જ બળવાન
બકે ઉભ. [અર. વ દ્વારા તા. ૧૯૩ ] એના કરતાં બલિહરણ ન. [સ.] બલિ અર્પણ કરવાની ક્રિયા
વિશેષ. (૨) એટલું જ નહિ પણ, વળી