Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 532

બદામ-પાક
૧૫૧૭
અદ્ધ-પરિકર વિ. [સં.] સાધન સામગ્રી તૈયાર છે તેવું, સાબદુ અન્ધ્રમુખ વિ. [સં.] (લા.) જરૂર પડયે જ ખેાલનારુ અદ્ર-મુખ્ય વિ. [સં. વજ્ર-મુષ્ટિ] જએ ખમુષ્ટિ.' (સંભવ કે ગે....મા.એ ભલથી પ્રયાગ કર્યાં હાય.) બહુ-મુષ્ટિ વિ. [ä ] (લા.) જેના હાથમાંથી નાણાં છૂટે નહિ તેવું, કંજૂસ
(‘બદામ (ર)ડું') [એક મીઠાઈ બદામ-પાક હું. [ + સં.] સૂકા મેવાની બદામેાની બનાવેલી બદામાકાર, પું., બદામાકૃતિ શ્રી. [+ સં. આા-હાર, મા-ત્તિ] બદામના ઘાટ. (૨) વિ. બદામના ઘાટનું અદામિયું વિ. [+ ગુ. 'ઇયું' ત પ્ર.] બદામાકાર. (૨) બદામી રંગનું, ભૂખરા લાલ-પીળા રંગનું, ‘બક્’
બદામી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ ' ત.પ્ર.] જએ ખદ્યાર્મિયું(ર).’ બયિાન ન. [જ
ખદન' દ્વારા.] ”એ ખદન(૨).’અધયા પું. [ત્રજ.] વધાઈ સૈનાર પુરુષ, વધેયે, વધામણિયા બદી↑ સી. [મરા, ખ] લખેાટી વગેરેની રમત માટેની બનડી સ્ત્રી, [જુએ‘અનડે' + ગુ. ‘ઈ' શ્રીપ્રત્યય.] નવી [(૩) કુટેવ કે પરણતી સ્ત્રી, નવવધ બદી3 સ્ત્રી, [ફા.] ખરાબી. (૨) દુર્નાતિ, દુર્તન, દુરાચરણ. અદી-દાવ પું. [ + જએ ‘દાવ.’] એક મેદાની રમત બદીલું જુએ ‘ખદૂડું.'
ગળી (નાનેા ખાડા)
ખના પું, [જુએ 'બા' + ગુ. ‘ડ' સ્વાર્થે ત, પ્ર.] નવા પરણેલે કે પરણતા જુવાન, વરરાજા
આદુ વિ. [અર ‘બદ' અરબસ્તાનની, એક સામાન્ય જાતિ] (લા.) માલવગરનું, નબળું. (૨) ગંદું [વારુ
દૂડું, શું ન. બકરીનું બચ્ચું. (ર) ગાયનું નાનું બચ્ચું, અદ્ધ વિ. [સ.] બાંધેલું, બંધાયેલું બુદ્ધ-પદ્માસન ન. [સ. ૧૬-પદ્મમાન] ાગનું એ નામનું એક આસન, (યેગ.)
બનત.'
અનત (-૫) . [જએ ‘બનવું’+ ગુ. ‘તું' વર્તે. રૃ. + ગુ. ‘ઈટ’ પ્રત્યય, ‘બનત'માં ‘ઈ' લુપ્ત.] મેળ, બનાવ, સ્નેહ-સંબંધ, (ર) સંપ [(ર) જ બનત.' બનતી વિ., શ્રી. [જુએ ‘બનત.'] બની રહેલા બનાવ. બનપ (-પ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘બનવું' + ગુ. ‘પ' રૃ. પ્ર.] જુએ ધાસ. (યૂનાની.) અન*-શા પું. [ધા. વન-શહ્] એ નામનું એક ઔષધીય બનવું અ. ક્રિ. થવું, ઊપજવું, નીપજવું. (ર) કરી શકાવું. (૩) કેળવાયું. (૪) આકાર પામવેા, (૫) (લા.) મેળ હેાવેા. (૬) ક્રૂજેતી થવી, ચાટ પડવું, (૭) મશ્કરીપાત્ર થવું. (૮) વેશ ધારણ કરવા, (૯) સુધર થઈ શણગારવું. [અનતાં સુધી (કે લગી) (રૂ. પ્ર.) શય હાય ત્યાંસુધી, ઘણું કરીને. અનતી રાશ (રૂ. પ્ર.) એકસંપી, એકદિલી, મેળ, બનાવ. બનવા-કાળ (રૂ. પ્ર.) ભાવિ, પ્રારબ્ધ, નસીબ. બનવા દ્વેગ (રૂ. પ્ર.) સંભવિત, બની આવવું (રૂ. પ્ર.) અચાનક થયું. અની જવું (રૂ. પ્ર.) છેતરાઈ જવું. ખની રહેવું (-ર:વું) (રૂ. પ્ર.) સારી સ્થિતિમાં રહેવું, અને તેવું (૩. પ્ર.) શકય, થઈ શકે તેવું. આવી ખનવું (રૂ. પ્ર.) મેાતની સંભાવના થવી.] બનાવું ભાવે, ક્રિ. બનાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. મર્યાદિત અર્થમાં ‘બનાવું’ પણ પ્રે., સ. ક્રિ. બનવુંઢનવું અ, ક્રિ. [જુએ બનવું,' – દ્વિર્ભાવ.] શણગાર
અદ્ધ-મૂલ(-ળ) વિ. [સં] જેનાં મૂળિયાં નખાયાં છે તેવું. (૨) (લા.) મજબૂત મૂળવાળું, (૩) લાંબા સમયથી જામી પડેલું યા ઘર કરીને રહેલું
અદ્ધભૂત-તા સ્ત્રી. [સં.] બહ્વળ હોવાપણું બુદ્ધ-રાગ પું. [સં.] જામી રહેલા સ્નેહ, મજબૂત પ્રેમ, ‘પૅશન' (બ. ક. ઠt). (૨) વિ. પ્રબળ સ્નેહ કે આસક્તિવાળુ અરુદ્ધ વિ. [સં.] બંધાયેલું અને વશ થયેલું અહ-વીર્ય વિ. [સં.] (લા.) અખંડ બ્રહ્મચર્યવાળુ અદ્ધ-શિખ વિ [સં.] જેની ચાલી બાંધેલી રહી હોય તેનું (ફ્રિંજ કે બ્રિજ-બાલ) [આસન. (યોગ.) અદ્ધાસન ન. [×. યુદ્ધ + આન] એ નામનું યાગનું એક અદ્ધાંજલિ (બદ્ધા-જલિ) સ્ત્રી. [સં. જૂ + qff” હું.] જોડેલા બે હાથ. (૨) વિ. બે હાથ જોડેલા છે તેવું અધાઢવું જ ‘આધવું’માં, [બે ધારવાળું અધારિયું વિ. [જુએ ?' + ધાર' ગુ. ‘યું' ત,મ.] બધારિયા પું. [જએ બધારિયું.') દાંત સાફ કરવાનું એક સાધન. (ર) સુતારનું એક હથિયાર, રો બધાવું. જુએ ‘માધવું’માં. બધિર વિ. [સં.] (કાન) બહેરું અધિર-તા શ્રી. [સં.] બહેરાપણું. બહેરાશ અધિર-શાલા(-ળા) સ્રી. [સં.] બહેરાંઓને તાલીમ આપવાની
નિશાળ કે આશ્રમ
બધી સ્ત્રી. જમીન ઉપર પથરાયે જતા એક છેડ
Jain Education International2010_04
બનાવટ
બધું વિ. [સ, જૂન્ > પ્રા. વૈદ્યયં> અપ. વહેં> જૂ.ગુ. બાધં;’‘વૃદ્ધ'માંથી બા''માં સર્વને અર્થ, બધું માં પદાર્થના સમહના તેમજ વ્યક્તિના સમૂહને પણ અર્થ છે, જે ગુ, માં, સર્વ' શબ્દ ગુમાવ્યે છે ને સોના ભાવ વિકસ્યા છે.] સઘળું, સકલ, તમામ, અશેષ બધે ક્રિ. વિ. [ + ગુ. ‘એ' સા, વિ, પ્ર.] બધાં સ્થાનામાં સર્વત્ર, સઘળે સ્થળે
સજીને ઠાઠ કરવા, વાષણની સર્જાવટ કરવી, ખણવું-ઠણવું બનાવું સ. ક્ર. [આ ‘બનવું'નું મર્યાદિત પ્રે., રૂપ છે.] મેળ મેળવવે, સમાધાન સાધવું, પતાવવું. (૨) હિસાબની . લેણદેણ ચેાખી કવી
બનત સ્ત્રી, એક પ્રકારનું ઊની કાપઢ અ-નામ ના. યેા. [ફ્રા.] વિરુદ્ધમાં, સામે પક્ષે
અનામી કવિ. [+], ઈ ' ત, પ્ર.] બીજાના નામે કરેલું (સાદો વગેરે)
અનરસ ન. [સં. વાળસીના અંગ્રેજી વિકાર] વારાણસી નગરી, ઉત્તર પ્રદેશની કાશીનગરી. (સંજ્ઞા.) બનારસી વિ. [ + ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] કાશીને લગતું, કાશીનું બનાવ હું. [જએ ‘બનવું’+ ગુ‘આવ’કું. પ્ર.] થવું એ, કાંઈ ઘટનું-ખનવું એ, ઘટના, ‘કિસ્સા.’ (૨) પ્રસંગ, સંજોગ, (૩) મેળ, સંપ, એકદિલી, સ્નેહ-સંબંધ, બનતી અનાવટ શ્રી. [જ‘અનવું' + ગુ. ‘આવટ’ કૃ. પ્ર.]