Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 424

પાધરું
પૂરું
૦ પાડવું (૩.પ્ર.) પુરવઠા પૂરવેશ. કરવી]
(ર) જરૂરિયાત પૂરી [સફળ. (૩) ખરાખર
પૂરું-પાધરું વિ. [+ જુએ પાધરું.'] (લા.) સરળ. (૨) પૂરેપૂ ૐ વિ. જુએ ‘પૂ રું’——દ્વિર્ભાવ + પૂર્વપદમાં ગુ. ‘એ' ત્રી. વિ., પ્ર.] સંપૂર્ણ, તદ્ન પૂરું, ઇન-ટા.' (ર) પૂરતું, પર્યાપ્ત. (૩) (લા.) ચાક્કસ સ્વરૂપનું પૂરા જુએ ‘પાર.૧,
પૂર્ણ વિ. [સં.] પૂરું, પૂરેપૂ રું. (૨) સમાપ્ત પૂર્ણ-કામ વિ. [સં.] જેની કામના પૂરી રીતે સિદ્ધ થઈ ચૂકી હોય તેવું
પૂર્ણ-તા શ્રી., -ત્ર ન. [×.] પૂર્ણ હોવાપણું. (૨) સમાપ્તિ પૂર્ણપાદ-ત્રિકાણાસન ન. [સં. + °ોળ+ આસન] એ નામનું યેગનું એક આસન. (યાગ.) [એક આસન. (યાગ.)
પૂર્ણપાદાસન ન. [સં, + પાય + આસન] એ નામનું યાગનું-પૂર્વક ક્રિ. વિ. [સં.] (સમાસમાં મુખ્યત્વે ‘સાથે’એવા પૂર્ણ-પુરુષાત્તમ પું. [સં.] સંપૂર્ણ કળાએથી યુક્ત પરમેશ્વર, અર્થ બતાવે છે.) સાથે (જેમકે ‘ભાવ-પૂર્વક' ‘માનપૂર્વક’ પરમ-પુરુષ, સંપૂર્ણ અવતારી ઈશ્વર. (૨) શ્રીકૃષ્ણ વગેરે) પૂર્ણ-માસી સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘પુનમ.’ પૂર્ણવિરામ ન. [સં.,પું.] વાકય પૂર્ણ થતાં બિંદુના આકારનું વણ ની જમણી બાજુ નીચેના ભાગમાં મુકાતું વિરામ સૂચવતું ચિહ્ન. (વ્યા.) (ર) (લા.) અંત પૂર્ણ સ્વરૂપ વિ. [સં.] સંપૂર્ણ, પૂરેપૂરું પૂર્ણાનુમાન ન. [સં. ઘૂળ + અનુ-માન] અનુમિતિ, ‘સીલેશગિક્રમ.’ (તર્ક.) [સે વર્ષનું જીવન પૂર્ણાયુ ન. [સં. મૂળ + આયુક્ ] (સેા વર્ષનું) પૂરું આયુષ, પૂર્ણાવતાર પું. [સં. જૂન્ + અને-જ્ઞા] ઈશ્વરનું સંપૂર્ણ રૂપે અવતરવું એ [પૂરું દેખાવાના ભ્રમ પૂર્ણાનભાસ પું. [સં. પૂર્ણ + અવ-માત] પૂરું ન હોય છતાં પૂર્ણાવભાસી વિ. [સં.,પું.] પૂર્ણાવભાસ આપતું પૂર્ણાવસ્થા સ્રી, [સં. પૂર્ણ + અવસ્થા] પાકી ગયેલી ઊંમર. (૨) પાકી ગયેલું છેલ્લું સ્વરૂપ પૂર્ણાહુતિ . સ. પૂર્વી + દુ]િ યજ્ઞયાગ વગેરેની પૂણ તા બતાવતા છેલ્લેા હૈ।મ. (૨) (લા.) કાર્યની સમાપ્તિ પૂર્ણાંક (પૂર્ણાૐ) પું. [સં. મૂળ + ૬] આખા આંકડા (૧ ૨ ૩ ૪ ૫ વગેરે)
પૂર્વ-કર્મ ન. [સં.] આ ભવનું કે અગાઉના જન્મ યા જન્મમાં કરવામાં આવેલું કામ. (૨) પૂર્વનું નિશ્ચિત ભાગ્ય પૂર્વકર્મ-વાદ પું. [સં.] કરેલાં કર્યાં પ્રમાણે સુખ દુ:ખ ભાગવવાં પડે છે એ પ્રકારના મત-સિદ્ધાંત પૂર્વકર્મવાદી વિ. [સં., પું.] પૂર્વકર્મ-વાદમાં માનનારું પૂર્વ-કાય પું. [સં.] શરીરના આગળનેા ભાગ પૂર્વ-કાલિક, પૂર્વ-કાલીન વિ. [સં.] અગાઉના સમયનું, પ્રાચીન સમયનું
સ્વ
પૂર્ણાંગ (પુર્ણા) ન. [સં, જૂ॰+ ૬] અખંડ અંગ કે અવયવ. (ર) વિ. અખંડ અંગેાવાળું પૂર્ણાંજલિ (પૂર્ણાલિ) પું, સ્રી. [સં. મૂળ + માહિ હું] આખા ખાખા, ભરેલે ખા
પૂર્ણિમા સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘પુનેમ.’ પૂર્ણિમાંત (પૂર્ણિમાન્ત) વિ. [+ સં. અન્ન] પુનમને દિવસે પૂરું થતું (ઉત્તર હિંદના હિંદુ મહિના) [ચંદ્ર, પૂર્ણ ચંદ્ર પૂણે ૬ (પૂણેન્દુ) પું. [સં. ઘૂળ + 3] પુતેમના આખા પૂર્ણાંદય [સં. મૂળ + થ] પૂરેપૂરું ઉદિત થવું એ. (૨) પૂરેપૂરી ચડતીની પરાકાષ્ઠા પૂછેૢપિમા . [સં. મૂળ + ૩મા] ઉપમા ઉપમેય વાચક અને ધર્મ ચારે જેમાં સ્પષ્ટ અપાયાં હોય તેવેા ઉપમા અલંકારના પ્રકાર. (કાવ્ય.)
પૂર્વ ન. [સં.] વાવ કૂવા તળાવ કુંડ મંદિર ભાગ–બગીચા
Jain Education International_2010_04
૧૪૫૯
પૂર્વ-તપાસ
વગેરે ધર્માદા નિમિત્ત કરવાનું તે કાર્ય પૂર્ત-કર્મ ન. [સં.] વાવ કૂવા વગેરે કરવાનું કાર્ય પૂર્તિ . [સં.] પૂર્ણ કરવાની ક્રિયા, પુરવણી, ‘સપ્લીમેન્ટ.’ (૨) પરિ-શિષ્ટ, ગ્રંથના અંત-ભાગનું કાઈ વિશિષ્ટ ઉમેરણ, વધારાનું ઉમેરણ, (૩) વધારાનું વેતન કે મહેનતાણું, કૅમ્પેન્સેશન’ (ગે.) પૂર્તિ-કારક વિ. [સં.] પૂર્તિ કરનારું, પૂરનારું પૂદ્ધાર ન. [સં. પુર્ + ăાર, સંધિમાં દીર્ધ-તા] નગરના
દરવાજો
પૂર્વ વિ. [સં.] પ્રાચીન, પુરાણું. (૨) અગાઉનું. (૩) ઉગમણું, ઈશાન અને અગ્નિ ખૂણા વચ્ચેનું, સૂર્યોદયની દિશાનું. (૪) પહેલું, આદ્ય. (૫) અગાઉથી રજૂ થયેલું, ‘ઍડવાન્સ’
પૂર્વ-±iz (-કાણ્ડ) પું. [સં.] વૈદિક સમગ્ર સાહિત્યમાંનું ચારે વેદ્યાનું સંહિતા-સાહિત્ય [જન્મમાં કરેલું પૂર્વ-કૃત વિ. [સં.] આ જન્મનું કે પહેલાંના જન્મ ચા પૂર્વગ પું. [સં.] શબ્દના વિશેષ અર્થ આપવા શબ્દની પૂર્વે આવતા તે તે અવિકારી શબ્દ (ઉપસર્ગે† ‘પૂર્વગ’ છે, ઉપરાંત માવિત્ ત્તરમ્ ત્ વગેરે). (વ્યા.) પૂર્વગામિ-ત્ત્વ ન. [સં.] પૂર્વગામી હોવાપણું પૂર્વગામી કવિ. [સં, હું.] મેાખરા ઉપર પહેલું ચાલનારું પૂર્વ-ગ્રહ પું. [સં.] (લા.) અગાઉથી બાંધવામાં આવેલા મત કે અભિપ્રાય (જે પછી ટતા નથી હોતા), ‘બાયસ’ પૂર્વ-ચર વિ. [સં] મેાખરે ચાલનારું, 'એન્ટીસીડન્ટ’ પૂર્વગ્રહ-યુક્ત વિ. [સં.] પૂર્વગ્રહથી ભરેલું. ‘બાયડ’ પૂર્વછાયા પું. [+ગુ. એ’ ત.પ્ર.] (લા.) આખ્યાન કાન્યા
માંના તે તે કથા-ભાગના અંત આવતાં ત્યાં છંદ પલટાવી અપાતી મેઢા લાગે ‘ઢાહરા'ની છેલ્લી એક કડી. (કાય.) પૂર્વ-જ વિ. [સં.] નજીકથી લઈ પ્રાંચીન કાલ સુધીના તે તે પૂર્વે જન્મેલા વડીલ બાપદાદા વગેરે પૂર્વજન્મ પું. [સં., પું., ન.] આ જન્મ પહેલાંને જન્મ,
આગલા ભવ
પૂર્વજિયું ન. [સં.વૅન + ગુ. ‘ઇયું' ત, પ્ર.] પૂર્વજેની તૃપ્તિ માટે કરવામાં આવતું શ્રદ્ધાદિ અને બ્રહ્મ-ભેજન
પૂર્વજ્ઞાન ન. [સં.] આ ભવનેા કે પૂર્વના ભવના ખ્યાલ અને એની વિદ્યા
પૂર્વ-તપાસી. [+જુએ ‘તપાસ.’] છપાય કે જાહેર કરાય