Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 407

પડું
૧૪૪૨
પીંપરી
પીડું ન. પેનિન એષ્ઠ
જેમાં પાણી પાઈ ને મેલ ઉછેરાય તેવું ખેતર પીઢ'વિ. [સં વૃદ્ધ>પ્રા. ૐ; સર૦ દે. પ્રા. પિઢા- પીતળ ન. [સં. પિત્ત] જુઓ પિત્તળ.” પ્રશાંત] પાકેલી ઉંમરનું, પ્રૌઢ, ઠરેલ. (૨) અનુભવથી પીતળકાંટે . [+જુએ “કાંટે.'] જુએ “પિત્તળ-કાંટે.” ઘડાયેલું
પીતળ-ગરે . [+ ફા. પ્રત્યય + ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] જુએ પીઢ ન.[સ, પીઠ>પ્રા. ઉઢ- આધાર-સ્થાન] છતની પાપડી- “પિત્તળ-ગરો.”
એના આધાર માટેની લાકડાની ધડેલી તે તે વળી, પૌઢિયું પીતાંબર (પીતામ્બર) ન. [સ. ઉત્ત + અર] પીળું પીઠડી સ્ત્રી. જિઓ “પીડે' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય] નાને વસ્ત્ર (સુતરાઉ કે રેશમી). (૨) પીળા કે રાતા યા વાદળી પીઢડે, ઘડેલી પાપડી
કે લીલા રંગને મુગટે. (૩) વિ., મું. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ પીઢડે . [જ પીઢ' + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] છતની પીતાંબરી (પીતામ્બરી) સી. [ + ગુ. “ઈ' અત્યય નાનું પાપડીઓના અને પીટિયાંના આધાર માટે લાકડાને પીતાંબર, નાનો મુગટે, મુગટી ઘડેલો કે ખંઢને પાટડે, મેટું પૌતિયું, ભાલ
પીતું ન. ભજિયાં માટેના શાકનું પતીકું. (૨) ગાજર કાપતાં પી(-)ઢર જ “પીઠેર.'
એમાંથી શંકુ આકારને નીકળતે મથાળે ખુટે. (૩) પીઢાઈ સ્ત્રી. [જ “પીઢ' + ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] પીઢ- (શેરડીની) કાતળી, “તું, પંત, (૪) લખોટીની રમતમાં પણું, પ્રૌઢિ, પાકટપણે
નાખનારાનું નક્કી કરેલું ઊભા રહેવાનું કંડાળું, પીધું પીઢા-બંધ (-બધ) મું. જિઓ પીઢ' + સં.) ગ્રંથની પતે પું. જિઓ “પીતું.'] ઓ “પીતું(૩). પીઠિકા, ભૂમિકા, પ્રસ્તાવના
પીશું ન. જ પીવું(૪).” પઢિયું ન. જુઓ પીઢ”+ગુ, “થયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પીધું વિ, ભૂ.કા. (કર્મણિ) [સ. વીત->અપ. મિ .] જુઓ પીઠ' (૨) પેઠું, અવાળું. (૩) ડાતુ
પાન કર્યું (વ્યાકરણમાં “પીવું’નું ભૂ, કુ. અને ભૂ કા. પીતી સી. [સં. પ્રા. વઢિમાં] જુઓ “પેઢી.' બેઉ કર્મણિ, પીઢ પું. [સં. ૧ઠ->પ્રા. પીઢમ-] આધાર-સ્થાન, પેઢા. પીધેલ, -૯ વિ., ભૂ. કા. (કર્મણિ.) જિઓ પીધું.' + ગુ. (૨) મકાનના ટેકાન બાંધે
| [આકાંક્ષા “એલ, લું' બી. ક] પાન કરવામાં આવેલું. (૨) વિ. પીણ () સી. ઈરા, અભિલાષા, કામના, વાંછના, જેણે દારૂ પીધે હોય તેવું, દારૂના નશાવાળું. (૩) (લા.) પીણી સ્ત્રી. જિઓ “પીણું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] પીવાની છાકટું, નિર્લજજ ક્રિયા. (૨) સૌરાષ્ટ્રના મુંગી માતાના મઢના અનુયાયી પીન વિ. [સં.] જાડું, લ, પુષ્ટ, માતું રબારીઓનું ધી-ચોખાનું જમણું, પણ
પીનણું ન. માગણું પીણુછ જઓ “પણ.”
પીનમ પં. ભીલ. (ભીલી.) પીણું ન. જિઓ “પીવું' + ગુ. “અણું” ક. પ્ર.] પીવાની પીનલ વિ. [.] ફોજદારી ગુનાને લગતું ક્રિયા. (૨) પીવાના પ્રવાહી પદાર્થ
પનલ કેટ . [.] કજદારી ગુનાની સજાને લગતે કાયદે પીણું ન. જિઓ “પિંડલું લાઘવ.] જઓ “પિલું.” પીનસ પું, ન. સિ., પૃ.] સળેખમ, શરદી. (ર) સળેખમને પીત વિ. [સં.) પીળા રંગનું, પીળું. (૨) જેનું પાન કરવામાં લીધે થયેલી ઉધરસ આવ્યું હોય તેવું. (૩) ન. ખેતરમાં પાણી પિવડાવવું પીપ' ન. [હિ. પીબ] પચ, પસ, રસી એ. (૪) (લા.) પાણી પાઈ ઉછેરેલો મેલ કે પાક, પીપર ન. [પચું. પીપા] લાકડાનાં પાતળાં નાનાં પાટિયાં ઇરિગેઈટેડ કૅપ”
[‘એનિમિક કે પટ્ટીઓથી બનાવેલું કઠી જેવું જરા પહોળા પેટવાળું પીત-કાય વિ. સં.] જેનું શરીર પીળું પડી ગયેલું છે તેવું, વાસણ. (૨) લેખંડ જસત વગેરેનું રંગ વગેરે રાખવાનું પોકાવું અ, ક્રિ. સિં, પીત્ત, ના.ધા.] પીળા રંગની ઝાંય પેક થઈ શકે તેવું નળાકાર વાસણ દેખાવી. (૨) પીળું–ફિકકું પડી જવું
પીપડી સ્ત્રી, જિઓ “પીપડું + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] (લા) પતિ-ક્ષેત્ર ન [સં.] પાણી પાયેલો ખેતરોના વિસ્તાર, પટને હોજરીવાળો ભાગ
[નાનું પીપ સિંચિત વિસ્તાર, “એરિયા ઇરિગેઈટેડ'
પીપડું ન. [જઓ “પીપ'+ ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પીત-જવર કું. [સં] પીળો તાવ, “યલે-ફીવર” (પ્રાણધાતક છે) પ(-પીપર(-ળ) (-૨૫, -N) ચી. [સ, qq>પ્રા. gિcvt પીત-તા સ્ત્રી, -૧ ન. [સં.] પીળાશ
પણ પીપરી-મળની શિંગ, (૨) પીપળાના પ્રકારનું એક પીત-પથરી શ્રી. [સં. પિત્ત + જુએ “પથરી.'] જુઓ “પિત્ત- છાયા-વૃક્ષ (જેમાં મીઠી પેપડીઓ થાય છે.) પથરી.'
[‘પિત્ત-પાપડે.' પીપરમિન્ટ સ્ત્રી. [.), પીપરમીંટ ચી. [જ એ “પીપરપીત-પાપડ કું. (સં. પિત્ત + જિઓ “પાપડે.”] જ એ ભિન્ટ.”] બાળકે વગેરેને ખાવા કામ લાગતી ખાંડની એક પીત-મોલ S., લાત , જિઓ પીત'+જુઓ મેલ' પ્રકારની ગોળી કે ચકતી -મેલાત.”] જમીન પિવડાવતાં વાવી ઉપજાવેલો પાક, બા- પીપર-મેટ ન. [જ એ પીપરમિન્ટ.'] અજમાનું તત્ત્વ ગાયત મેલ
[પીળા રંગનું, પીળું પીપરા(-રી,-ળા,-ળી-મલ(ળ) ન જ એ “પીપર' + પોત-વર્ણ વિ. સં.3, -ર્ણ વિ. [+ ગુ. “ઉ” સ્વાર્થે ત..] સં.] પીપરી-મળના ગંઠા પતિ-વાડે !. [સં. + જ “વાડે.”] બાગાયત ખેતર, પીપરી સ્ત્રી. જએ પીપડી.'