Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 384

પાપસ્મિતા
સંભાવના (-સમ્ભાવના) સ્રી. [+ સં. શ્રÉમાવના] જ્યાં પાપની શકય-તા નથી તેવી સ્થિતિ
પાપાસ્મિતા શ્રી. [સં. પાપ + સ્મિ] પેતે પાપી છે એવા ખ્યાલ, પાપની ઇચ્છા, પાપ કરવા તરફની લગની, પાશય, ‘સેન્સ ઑફ સિન’ (ખ,ક.ઠા.) પાપાસવ પું. [સં. વાવ+જ્ગન્નā] પાપકમાંનું બંધન. (જેન.) પાપિણી વિ., સ્ત્રી. [સં. વાવની, અ. તદ્દ્ભવ] જએ ‘પાપણી.’
૧૪૧૯
પાપિ«તા સ્ત્રી. [સં.] પાપી હોવાપણું પાધિની વિ. સ્ત્રી. [સં.] જએ પાપણી.’ પાપિયું વિ.સં. વાવ + ગુ. ઇયું'.ત.પ્ર.] પાપિ વિ. [સં.] ઘણું જ પાપી પાપી વિ. [સં., પું.] પાપકર્મ કરનાર, પાપિયું પાપેચ્છ વિ. સં. વાવ + ફા, ખ. ત્રી.] પાપ કરવાની ઈચ્છાવાળું, પાપાશય
[કરનારું પાપી, પાપ
પાપેચ્છા સ્ત્રી. [સં. વાવ + ફ્ō] પાપ કરવાની મરજી પાપાત્માવિ, સં. પાપ + ઉત્પા] દુષ્કૃત્ય। ઊભાં કરનાર પા-પાશ સ્ત્રી, [ફ્રા.] એડી વિનાની સપાટ મૈાજડી, (૨) પગરખું. (૩) જોઢા લૂંછવાનું સાધન પા-પાશી સ્ત્રી, [કા.] પગરખાં કે મૈાડી પહેરવી એ પા-છંદ(-ધ) (-બ-૬,--~) વિ. [ા, પાબન્દુ] નિયમસર કામને વળગી રહેનારું, (ર) નિયમનું પાલન કરનાર. (૩) પું. કેદી. (૪) નાર. (૫) પહેરેગીર. [॰ થવું (રૂ. પ્ર.) પરણવું, ૦ હોવું (૩.પ્ર.) કાયા કે આજ્ઞાને વળગી રહેવું] પાબંદી (-ધી) (-મન્દી,-ધી) સ્ત્રી, [ફા. પાબન્દી] નિયમસર કામને વળગી રહેવું એ. (ર) નિયમનું પાલન, (૩) કેદ. (૪) નાકરી. (૫) પહેરેગીરનું કામ. (૬) બંધાઈ રહેવાની સ્થિતિ, પરવશતા
Jain Education International_2010_04
પાય-દલ(-ળ)
પામવું સ,ક્રિ. સઁ. ત્ર + આપ્ = પ્ ≥ પ્રા. પાવ-, ગામ, પ્રા, તત્સમ] પ્રાપ્ત કરવું, મેળવવું. (ર) (લા.) સમઝવું, ખ્યાલ લેવે, કળી જવું. (૩) ભોગવવું. (૪) સહન કરવું, (ભૂ. રૃ.માં કર્તરિ પ્રયાગ : હું મૂળ પામ્યા'. [તું (રૂ.પ્ર.) પૈસે ટકે સુખી. (ર) દિવેલ પામી શકે એમ શેઠવાતું] પમાડું ભાવે, કર્મણિ, ક્રિ પમાડ(-)વું પ્રે., સ.ક્રિ.
પામસ (સ્ય) શ્રી. [જએ પામનું દ્વારા.] ભેટ, બક્ષિસ પામા શ્રી. [સં., પું.] ખસના રાગ
પામીર ન. કાશ્મીરની ઉત્તરે (અત્યારે અફધાનિસ્તાનના કક્ષાના) મધ્ય એશિયાની દક્ષિણના પહાડી સંધિ-પ્રદેશ (કહેવાતી આર્ય પ્રજાનું જ્યાં આદિસ્થાન હાવાના એક મત છે.) પામેટા જુએ પરમટા,’
પામેડી સ્ત્રી, એ નામનું એક દરિયાઈ પ્રાણી [તર પામાજ પું. પગની આંગળીએ સુધી પીંછાંવાળું એક જાતનું પાય હું. [સં. વાઢ>પ્રા. થિ, પ્રા. તત્સમ; ફા. ‘પાચ્’] પગ. [॰ (ચે) પઢવું, ૦(-ચે) લાગવું (રૂ.પ્ર.) નમસ્કાર કરવા, (૨) માફી માગવી]
પાયક છું. સં. વા]િ જુએ. પાયિક.’ પાય-કુબલ (-કમ્બલ) પું. [જ એ ‘પાય' + સં] પગે પાથરવાના કામળા, ગમ પાથરણું
પાય-ક્રાત પું. [ા.], સ્ત પું. પાતાની જમીન ઉપરાંત બહાર ગામની પણ જમીન ખેડનાર ખેડૂત પાય-ક્રિત વિ. [કા.], -સ્ત વિ. ઉન્નડ, વેરાન પાય-ખાનું ન. [ફા. ‘પાય' + જએ ‘ખાનું.’] જાંજરૂ, સંધાસ પાયગા સ્રી, [ફા. પાચ્-ગાહ ) ઘેાડેસવાર લશ્કરની ફ્રેંકડી, (૨) ઘેાડા રાખવાની જગ્યા, તબેલા, ઘેાડાર
પાય-ગાડી. સી. [ એક ‘પાય’ + ‘ગાડી.’] પગથી ચલાવવાની ગાડી, ‘સાઇકલ' [હારના અધિકારી અમલદાર પાયગા-સુર્પારન્ટેન્ડન્ટ પું. [જુએ પાયગા’+ અં.] ધેપાય-ચાલી સ્ત્રી. [જુએ ‘પાચ’ + ‘ચાલવું’ + ગુ, ‘ઈ' રૃ.પ્ર.] વિચારતાં વિચારતાં આંટા મારવા એ
પા-ખાળ (-માળ) પું. [સ, પાય≥ પ્રા. પાઞ + ‘એાળવું'] ઘૂંટણ સુધી પહોંચે તેટલા પાણીવાળું સ્થળ પા-ખાસ પું., -સી સ્ત્રી. [ફા.] ચરણ ચૂમવાની ક્રિયા પામ ન. [અં.] તારનું ઝાડ. (ર) તાડનાં પાન જેવા પાનવાળા રેટિન પ્રકારના નાના છે. [ચમત્કાર પામડું ન ચિહ્ન. (૨) પરીક્ષા. (૩) ચુથ ભેદ. (૪) પરચા, પામડી જએ પામરી,’
પાષણુ (ણ્ય) જએ ‘પાપણી.’
પામણહાર, “ૐ વિ. [સં. પ્રાળ≥ પ્રા. વામળ + અ.પ. હૈં છે, વિ.ના પ્ર. + સં. °ાર્> પ્રા, °માર્ + ગુ. ‘ઉં' સ્વાર્થે ત, પ્ર.] (જગુ.) પામનાર
પામર વિ. [સં.] તુચ્છ, ક્ષુદ્ર, હલકા સ્વભાવનું. (૨) કંગાળ,
પાય- પું, [ા. પાય્-ચહ્ ] લેંગા સુરવાલ પાટલૂન ચડ્ડી વગેરેના પગ નાખવાના ઊભા પાલે! ભાગ પાય-જંજીર (-૪-જીર) .સી. [ફા.] પગમાં નાખવાની એડી. (૨) વિ. એડીથી જકડાયેલું. (૩) (લા.) કુટુંબજાળથી ફસાયેલું [પહેાળા ચેારણા પાય-નમા પું. [ા. પાય્-જામ] પહેાળા લેંગા, સૂંથણ્ણા, પાય-૪ પું., (-ય) સ્ત્રી. ફ્રાંસીના માંચડા, ફાંસી પાય-મા [જુએ ‘પાય' + ‘ઠમકા.'] પગની એડી જમીન સાથે અથડાવી બાંધેલા ધૂધરાને કરવામાં આવતા અવાજ [‘પારડી.’ પાયડી શ્રી. [જુએ ‘પારડી’.પ્રવાહી ઉચ્ચારણ,] જુએ ‘પારણું ’-પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.] જ [રાજધાનીનું નગર, પાટનગર રાજગાદી, રાજસિહાસન. (૨)
રાંક, ગરીબ. (૩) (લા.) નીચ, હીન, અધમ, દુષ્ટ, પાજી. (૪) જંગલી, વગર’
પામર-તા શ્રી., -~ ન. [સં.] પામર હાવાપણું પામરી(-ડી) સ્ત્રી. [સં. પ્રવર્િધ> પ્રા. વાવાfયા] રેશમી કે પાયણું ન, જિએ પારણું. પાય-તખ્ત ન. [ા.]
۹
ઊની શાલ. (૨) પછેડી, ખેસ, દુપટ્ટો, ઉપરણે પા-અ વિ. [ફા.] બહાદુર, શૂર
પામદી સ્ત્રી. [ફા.] બહાદુરી, શૂરવીર-તા, શૌર્ય, પરાક્રમ. (૨) પાય-દલ(-ળ) ન. [જુએ પાય' + સં.] પગે ચાલીને
દૃઢ નિશ્ચય
લડનારું સૈન્ય, પેદળ, ‘ઇન્ફન્ટ્રી’