Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 323

૧૫૮
પદ્ધતિસાય
[આવેલી કૃતિ
૫૫ત્ર ન. સિં] કમલના ફૂલનું દળ, પવની પાંખડી પધ-માલપ(-ળા) સી. [૪] છંદબદ્ધ કે દેશી-બંધનાં પદની પાપત્રી વિ. [સં૫] પત્રાકાર, “સર્કયુલર સીમા ચેમ્બર' હારમાળા અને એને ગ્રંથ પવ૫રાગ કું. (સં.પાના કેસરમાંથી નીકળતું ૨જ, (૨) ૫ઘન્યુગ પું. [સં.] છંદબદ્ધ-દેશી-બદ્ધ વગેરે પ્રકારની એવા રજની સુગંધ
રચનાઓ થતી એ સમય પદ-પાણિ છું. [સં.] વિષ્ણુ. (૨) એક બોધિસત્વ. (બૌદ્ધ) પદ્યરચના સી. [સં.] છંદમાં તેમજ દેશીઓમાં કરવામાં ૫ઘ-પુરાણ ન. સિં.] અઢાર પુરાણમાંનું એ નામનું (ઈ.સ.ની પઘ-રીતિ સહી. સિં] પદ્યોની અમુક ચોક્કસ પ્રકારની ૭ મી-૮ મી સદી આસપાસ ચાયેલું મનાતું સંસ્કૃત ભાષાનું) રચના-પ્રણાલી, પદ્ય-શૈલી [અને લક્ષણ આપતું શાસ એક પુરાણ
પાશાસ્ત્ર ન. સિં.] છંદે દેશી વગેરે પ્રકારનાં લક્ષ્ય પઘ-બંધ (બધ) મું. [સં] પદ્મના આકારમાં અક્ષરે ૫ઘશાસ્ત્રી વિ. સં. મું.] પદ્યશાસ્ત્રનું જ્ઞાન ધરાવનાર
ગોઠવાય એ જાતનું એક ચિત્ર-કાવ્ય, કમળ-બંધ. (કાવ્ય) ૫ઘ-શૈલી સ્ત્રી, (સં.] જાઓ “પદ્ય-રીતિ.” પસુકા સ્ત્રી. સિં] બે હથેળીની એક પ્રકારની આકૃતિ પદ્ય-સંગ્રહ (સહ ગ્રહ) પું. [૪] છંદો તેમજ દેશીઓમાં ૫-ગ પુ. (સં.) માધ સુદિ છઠ અને સાતમા પગ રચાયેલી કૃતિઓનો સમૂહ (સ્નાન માટે એનું માહાત્મ્ય છે.)
પધા રહી. [સં] પદવી, કડી, પગદંડી ૫એનિ . [] બ્રહ્મા. (૨) બુધનું એક નામ પઘાત્મક વિ. [સ. પૂર્વ + આત્મન + ] પઘના રૂપમાં પદ્માગ કું. (સં.) રાતા રંગનું રત્ન, માણેક
૨હેલું, છંદબદ્ધ કે દેશીબદ્ધ રચનાના રૂપ પઘ-ધૂહ છું. સિ.] સેનાની કમળના આકારની એક ગોઠવણી પદ્યાનુવાદ પું. [સં. ઘઘ + અનુવા] 6 માં કે દેશીઓમાં પઘ-શિલા ઢી. [સં] દરાને મથાળે દેરું હાંકવા મુકાતે કરેલું ભાષાંતર પદ્મના આકારને પથ્થર
પધાભાસ પું. [સં. + આ-માd] જેમાં દબદ્ધ દેશીપાશ્રી મું. સિં., સી.] વર્તમાન ભારત-રાષ્ટ્રના રાષ્ટ્રપતિ બદ્ધ રચના હોય તેવું લાગવાની સ્થિતિ, ગરેવ' (બ.
તરફથી વિશિષ્ટ વ્યક્તિને અપાતે એક ઈલકાબ [(સંજ્ઞા) ક.ઠા.) (ભાવના અને રચનામાં નબળું કાવ્ય) પન્ના સ્ટી. [સ.) લક્ષમી, કમળા. (૨) ભાદરવા સુદિ અગિયારસ. પધાભાસી વિ. [સં. મું] પધાભાસવાળું, “પાગલ' (બ.ક.ઠા.) પાકર છું. [સં. ૧૫ + મા-#R] કમળાને સમહ. (૨) જેમાં પઘાવલિ,(-લ, ળિ, -બી) સી. [સં. પથ + માવજી, શ્રી) કમળ ઊગતાં હોય તેવું તળાવ, કમલિની
જ “પધ-માલા.' પહાકાર પું, પાકૃતિ સી. [સ. પ% + મા-રાજ, ચા-]િ પધાં (પઘા ?) ન. સિ.] નાનું નગર, મોટું ગામ કમળનો ઘાટ. (૨) વિ. કમળના ધાટનું
પધરાઈ સી. [ઓ “પધરાવું' + ગુ. આઈ' કુમ., પાક્ષિ છું. સિં.+ સં. અક્ષ (માન), બ.વી.] વિષ્ણુ -મણી સાકી. [ જુઓ “પધરાવું + ગુ. “આમણી” ક.મ.] પઘાણી સી. [સં.] કમળલોચની સ્ત્રી
આચાર્યો ગુરુઓ વગેરે અનુયાયીઓને ત્યાં પધારે એ ક્રિયા પા-પતિ મું. [સં] લક્ષ્મી-પતિ વિઘણુ
પધરાવવું જ એ “પધારવું'માં. (૨) આદરપૂર્વક કાંઈ ધરપડ્યાલય ન. સિં. વષ + આ-] કમળોવાળું તળાવ. (૨) રજ કરવું. (૩) (લા.) ચેરી કરી લઈ જવું છું. બ્રહ્મા
[બારાક્ષરી છંદ. (પિંગળી) પધારવું અ.ક્ર. [સં. પા પારગેજ.ગુ. “પાઉધાર બે પદ્માવત જી.,યું. [સ,ી.] એ નામના એક ગણમેળ ચરણ મૂકવા' આ મળ અર્થ] માનપૂર્વક આવવું. (૨) પદ્યાવર્ત પું. સિં, જન + મા-વર્ત] બધા ગુરુવાળ દસ-અક્ષરી માનપૂર્વક વિદાય લેવી. ૫ધારાનું ભાવે... પધરાવવું એક ગણમેળ છંદ. (પિંગળ)
પ્રેસ.કિ. પશાસન ન. સિ. પર + માસન] પગ ઉપર પગ ચડાવી પધેર (ર) ક્રિવિ. સીધેસીધું સામું, પાધરું, પાંસરું, સ્થિર બેસવાનું એક ગાસન. (ગ.) (૨) પં. બ્રહ્મા (નાક-પાર’ એ વ્યાપક પ્રગ) પશિની સ્ત્રી. [] પત્રોને છોડ. (૨) પડ્યાની તળાવડી, પધ્ધટિકા, પધ્ધતિકા, પધ્ધતિઓ(ભ્યા), કમલિની. (૩) અધિક કે પુરુષોત્તમ માસની સુદિ અગિયા- ૫uડી જુઓ “પદ્ધટિકા.” રસ. (સંજ્ઞા.)(૪) કામશાસ્ત્રમાંની ચાર સી-જાતિમાંની ઉત્તમ પધત એ “પદ્ધત.” સી. (કામ)
૫ધતિ “પદ્ધતિ.” પોદ્ભવ . [સ. પ + ૩-મર, બ.વી.] બ્રહ્મા
પડધતિકા જુઓ “પદ્ધતિકા.' પદ્ય ન. સિં.] ઇદે-બદ્ધ રચના તેમ ગેચ રશીઓની રચના પધ્ધતિ-કાર જ પદ્ધતિકાર.” પદ્ય-કાર વિ. [સં.] છંદબદ્ધ રચના કરનાર-ગેય દેશીઓમાં પતિ -દોષ જુએ “પદ્ધતિદે.” રચના કરનાર
શિવાઈ પદ્ધતિ-પુરઃસર જઓ “પદ્ધતિ-પુર:સર.' પદ્ય-નાટક ન. [૪] નાટકને એક ઇદે-બદ્ધ પ્રકાર. (૨) પતિપુરઃસર-નું જુએ “પદ્ધતિપુર:સરનું. પબદ્ધ વિ. સિં] છંદબદ્ધ-દેશીબદ્ધ રચનાના રૂપનું, પતિ-પૂર્વક જ ‘પદ્ધતિપૂર્વક.” વસિફાઇડ'.
પધ્ધતિ-પૂર્વકનું જએ ‘પદ્ધતિપૂર્વક-નું.’ પદ્ય-બંધ (બધ) પુ. [સં.] અંદબદ્ધ રચનાનું માળખ- પધ્ધતિ-વિદ્યા એ “પદ્ધતિ-વિદ્યા.' દેશીબદ્ધ રચનાનું માળખું, બંધ, “વર્સ' (બ.ક.ઠા.) પધતિશાસ્ત્ર જાઓ “પદ્ધતિ-શાસ,”