Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 28

તલવાણું
૧૦૧૭
તવંગરી
૩) તલનું
તલવણુ સી. એક ચોમાસુ છોડ
તલાબત સ્ત્રી. [અર.] સ્પર્ધા, હરીફાઈ તલ-વલ વિ. [અનુ.] તરફડતું. (૨) બેચેન, ન્યૂઝ તલાબ ૫. માથાની તંબલી તલવલાટ પું. [જ એ “તલવલ’ + ગુ. “આટ' ત. પ્ર.] તલ- તલાર પું. જે. પ્રા. નગર-૨ક્ષક, કેટવાળ પાપડ થવાપણું, ભારે તલસાટ
તારું ન. [+ ગુ. “ઉ” ત. પ્ર.] કેટવાળનો ધંધો, કેટવાળું તલવાર્ડ ન. જિઓ ‘તલ + “વાડે' + ગ. “ઉસ્વાર્થ તલાલીન વિ. સં. તરંગ-હીન મગ્ન થઈ ગયેલું, તહલીન ત. પ્ર.], તલ-વાયું વિ., ન. [ + જુઓ “વાવવું' દ્વારા] તલાવટ (ટ) સ્ત્રી. [સં. ૨૪ દ્વારા] દેખાવ, શાભા (સ્થાનની) જેમાં તલ વાવવામાં આવ્યા હોય તેવું ખેતર
તલાશ(-સ), શી(સી) સ્ત્રી. [+ ગુ. “ઈ' સ્વાર્થ ત. પ્ર.] તલવાર જુઓ ‘તરવાર.”
ખેજ અનવેષણ, તપાસ, [૦ રાખવી (રૂ. પ્ર.) તપાસ કર્યા તલવાર-ડી એ “તરવાર-ડી.”
કરવી. • લેવી (રૂ. પ્ર.) તપાસ કરવી.] તલવાર-૫ટું જ “તરવાર-પટું.”
તલિયું ન. જિઓ ‘તલ' + ગુ. “યું' ત. પ્ર.) તલનું તલવારબાજ જ “તરવાર-બાજ.”
તેલ. (૨) વિ. તેલવાળું, તેલનું તલવારબાજી જુએ તરવાર બાજી.”
ત(તિ લિસ્માત કું., ન. [અર. તિલસ્મા] જાદુ તલવારિયું જુઓ ‘તરવારિયું.”
તલી સ્ત્રી, જિઓ “તલ' + ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] તલ-વાસે છું. [સં. ૨૪ + “વાસવું + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] નાના તલ
બાજની) બરોળની ગાંઠ (લા.) પગના તળિયામાં થયેલ કે કિછા, તૃષ્ણા તલી સ્ત્રી, શેરડીનો એક રેગ. (૨) (પેટમાંની ડાબી તલસ સ્ત્રી, જિઓ “તલસવું.] આતુરતા, આકાંક્ષા, તીવ્ર તલ તલ ક્રિ. વિ. [જુએ તલ,'- દ્વિર્ભાવ આદિપદષ્ણુ. એ તલ-સરું ન. જિઓ ‘તલ દ્વારાજેમાંથી તલ ખંખેરી ત્રી વિ. પ્ર] (લા) દાણે દાણે લઈ લેવાય એમ, બધું જ, સાવ
લીધા છે તે છોડ, તલને સૂકો છાડ, તલની સાંઠી. (૨) તલેલાં ન., બ. વ. [રવા.] (બાળકની) રાકકડ તલનું તલ કાઢી લીધા પછીનું ખોખું [આતુર, અધીરું તો શું [અર. ‘તલા’ દ્વારા] પાઘડીને કસબી છેડે તલસ-વલસ વિ. [જ ‘તલસ,”-દ્વિર્ભાવ.] તલપાપડ, ખૂબ તલસણું ન. [સં. સિક-વાણી-2 પ્રા. તિર-૩સામ- તલસવું અ. જિ. [સં. તૃ૬ >ત-ગુ. “તરસ' ને સંબંધ] માંગલિક પ્રસંગે ફેઈ ને સાળ તરફથી કાંસાની થાળીમાં ઝંખવું, આતુરતાથી રાહ જોવી, અતિ અધીરું બનવું, કંસાર માટે લોટ ગોળ ઘી મગ તેલ વગેરે આપવાની ક્રિયા તલસાણું ભાવે., ક્રિ. તલસાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
તલપ ન. [૪] શમ્યા, પથારી [વ્યભિચારી, લંપટ તલસાટ કું. [જ “તલસવું” + ગુ. ‘આટ” ક. પ્ર.] તલ૫-ગ વિ. સિ.] (કેઈ અન્યની) શય્યામાં સૂવા જનારું, તલસવું એ
તલાક જ આ ‘તલાક.' તલસાવવું, તલસાવું જએ તલસણું' માં.
તલાક-નામું જ “તલાક-નામું.'
[પરાયણ તલ-સાંકળી સ્ત્રી. જિઓ ‘તલ” + સં. રાIિ > પ્રા. તલ્લીન વિ. [સં. સન્ + સ્ટોન, સંધિથી] ખ્યાનમગ્ન, મશગૂલ, રચઢિયા] જઓ “તલવટ(૧).
તલ્લીનતા સી. [સં] તકલીન હેવાપણું તલ-પશે . [સં.] તળિયા સુધી પહોંચી જવું એ. (૨) તલે પૃ. [સં. સત્ર દ્વારા] માળ, મજલ (લા.) વિષયના ઊંડાણ સુધી પહોંચવું એ
તવ સર્વ. [સર્વ, સં.] તારું. (પદ્યમાં) તલસ્પર્શિતા સી. [સં.] તલસ્પર્શીપણું
તવ ક્રિ. વિ. ઉભ. [સ. તતઃ > પ્રા. તો > અપ. તલસ્પર્શી વિ. [૫] તળિયા સુધી પહોંચેલું. (૨) ત૨] ત્યારે, એ સમયે. (પદ્યમાં) (લા.) વિષયમાં ખૂબ જ ઊંડે ઊતરેલું કે રહેલું
તવ (-) અ. જિઓ તો'-તવી.'] નાને તો, તવી તલ-સ્વામી પું. [સં.] સૌરાષ્ટ્રસ ઊના નજીકના ઊના તવકીલ બી. એક જાતને સફેદ પદાથે
પાણીના કુંડવાળા તીદેવ વિષ્ણુ, તુલસી-૨યામ. (સંજ્ઞા) તલ-તલડું જ ‘તેવ-તેવડું? તલા(-લલા)ક કી. [અર. “તલા”! પતિપત્નીનું ટાં થવું તવર,રિયું ન. [+ ગુ. “યું' વાર્થે ત. પ્ર.] એ નામનું એ, છટા-છેડા, લગ્ન-વિચ્છેદ, (ઇસ્લામ.)
એક ઝાડવું, ચેરી
ઝિાડવાનું લાકડું તલ(-કલા)ક-નામું ન. [+ જ “નામું.] છૂટાછેડાને તવરિયું વિ. જિઓ “તવર' + ગુ. બધું ત. પ્ર.) તવરના લગતી ફારગતીનો દસ્તાવેજ
ત-વર્ગ . [સં] દંત-સ્થાનમાંથી ઉચ્ચારાતા સ્પર્શ વ્યંજનેને તલાકી અી. [+ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] છુટાછેડા પામેલી સ્ત્રી સમૂહ ત થ દ ધ ન, દંત્ય સ્પર્શ વ્યંજને. (વ્યા.) તલા(-ળા)ટી મું. સિ. તરું-પટ્ટિ- > પ્રા. -મટ્ટિમ- તવગીય વિ. [સં.] ત-વર્ગને લગતું, ત-વર્ગનું. વ્યા.)
ખેતરની જમીન વિશેના ખાતાના નકશે રાખી વહીવટ તવલ ન. એક પ્રકારનું જન સમયનું વાઘ કરનારો સરકારી કર્મચારી, મહેસલ વસૂલ કરનાર કર્મચારી, તવંગ (તવ8) મું. દેવ-પ્રસાદ યાને દેવાલયમાંને ભદ્ર પાસેના સર્કલ,” “વિલેઈજ-એકાઉન્ટન્ટ
નીકળતો . (સ્થાપત્ય,). તલા(-ળ)૯ ન. જિઓ “તળાટી' + ગુ. “ઉ” ત. પ્ર.) તવંગર (તાવ) વિ. [.] શક્તિશાળી. (૨) પૈસાદાર, તળાટીને ધંધે, તળાટીનું કામકાજ
માલદાર, શ્રીમંત, ધનિક, ધનવાન તલા(-ળા)તલ(ળ) ન. [સ. -મ-ત] પાતાળના ‘તલ” તવંગરી (તવ8 રી) શ્રી. [ + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] તવંગરપણું, અને “અતલ' નામના ભાગ. (સંજ્ઞા.)
શ્રીમંતાઈ. (૨) સમૃદ્ધિ