Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 228

નશે-બાજ
૧૨૭
નસાડવું
નશે-બાજ જ “નશા-બાજ.”
નષ્ટાર્તવ છું. [, નષ્ટ + માર્તવ) ઋતુ-સ્ત્રાવ બંધ થવાને એ નશે-બાજી જેઓ “નશાબાજી.”
નામને રેગ
[તેનું નશે.-સે)શ-સાચલ પું. મક૬ ઊંચકનાર કાંધિ. (પારસી.) નાર્થ વિ. [સ, નg + મર્થ] જેની સંપત્તિ નાશ પામી હોય ન(-નિ) પું. [ફ.] નશા, નશઅહ] કેફી પદાર્થ લેવાથી નખાવશિષ્ટ વિ. [સં. નg + નવ-રાષ્ટ] નાશ પામેલું એ
ચડતે કેફ. (૨) (લા.) ધન સત્તા વિદ્યા વગેરેને ગર્વ નાશ પામેલી સ્થિતિમાં બચી રહ્યું હોય તેવું, ભંગારરૂપ, [ઊતર (રૂ.પ્ર.) મઠ ચાહો જવો. ૦ કરે (રૂ.પ્ર.) કેફી ખંડિયેર-રૂપ પદાર્થ લેવો. (૨) મસ્તીમાં આવવું. ૦ ચહ(૮) (રૂ.પ્ર) નષ્ટાવશેષ , સિં ન + કમવ-રો] ભંગાર, કાટમાળ મસ્તીમાં આવવું).
નસ સ્ત્રી. [સં. નર મજા>પ્રા. નHI] રસવાહિની. રંગ, નત(-સ્ત)ર ન. [ફા. નિરતર ] શારીરિક ગડ-ગુમડ ઉપર નાડી, ધમની. (૨) પાંદડાં ફળ વગેરેને પાતળો રેસો. વપરાતું નાનું તીક્ષ્ણ હથિયાર. (૨) એવા હથિયારથી કરેલી [ ઢીલી પડવી (રૂ. પ્ર.) શિશ્ન ઈદ્રિય શિથિલ થવી. નાની વાઢ-કાપ. [૦ મૂકવું (રૂ. પ્ર.) ગડગુમડ વગેરે પર ૦ ૫કડવી (રૂ. પ્ર.) મૂળ કારણ શોધી કાઢવું, ભેદ પકડા. કાપ મૂકી રસી વગેરે કાઢી લેવું]
૦ ભઠકવી (રૂ. પ્ર.)નસ તટી જવી. ૦મઢાવી, ૦ મઝાવી નશ્વર વિ. [સં] નાશવંત, ભંગુર, વિનાશી
(રૂ.પ્ર.) નસમાં ગાંઠ પડવી. (૨) સ્તનમાં પાક થવો, થાન નશ્વરતા સ્ત્રી, [સં] નરપણું, ક્ષણભંગુર-તા
પાકવાં. સેનસ (રૂ. પ્ર.) સમગ્ર શરીરમાં. (૨) તદ્દન જ 6] નષ્ટ વિ. [સં] ગુમ થઈ ગયેલું. (૨) નાશ પામેલું. (૩) નસકેરી સ્ત્રીજિએ નસકોરું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] (લા.) પાયમાલ થઈ ગયેલું
નસકેરામાંની કુમળી ચામડી. [૨ ફટવી (રૂ. પ્ર.) નાકમાંથી નષ્ટ વિ. સં. વૈદ નું ગુ. લાઘવ જ એ “છ.'
લોહી નીકળવું. ૦ચ ન ફટવી (રૂ. પ્ર) કાંઈ જ ઈજા ન થવી]. નષ્ટ-ચર્યા સ્ત્રી. [સ નેe- ] જુઓ મેદ-ચર્યા.' નસકે વિ. [સં. નાસા દ્વારા.3(લા.)નસકોરાં ઊંચાં કરનારું, નષ્ટ-ચિત્ત વિ. [સં] જેના ચિત્તનું ઠેકાણું નથી તેવું, ગાંડિયું કે કરનારું નણ-ચેતન વેિ. (સં.) મૂછ પામેલું, બેહોશ, બેશુદ્ધ. (૨) નસકેરું ન. [સ. નાસા દ્વારા ગુ. નાકમાંનાં બે છિદ્રોમાંનું
મરણ પામેલું [પામ્યું છે તેવું, ઝાંખું પડી ગયેલું તે તે છિદ્ર, ફણસું, કારણું, [-રામાં ઊંટ ચાલ્યાં જવાં (રૂ.પ્ર.) નષ્ટ-તેજ વિ. [સં. નટ-ન, બ.વી. ] જેનું તેજ નાશ અભિમાનમાં ફુલાઈ જવું. -રાં ઘેરવાં, -રાં બાલવાં નષ્ટ-દષ્ટિ વિ. [સં.] જેની આંખની જવાની શક્તિ નાશ પામી (રૂ. પ્ર.) ગાઢ નિદ્રામાં હોવું. -રાં કુલાવવાં, -રાં ફલવા
છે તેવું. (૨) (લા.) જેની સમઝ-શક્તિ નાશ પામી હોય તેવું. (રૂ. પ્ર.) ગર્વ કરો ] નણ-પુય વિ. [૪] જેનું પુણ્ય ખતમ થઈ હોય તેવું નસટ વિ. બેશરમ, નિર્લજજ નણ-પ્રભ વિ. [+ સં. નછ ન ગમા, બ.વી.] જુઓ “નષ્ટ-તેજ. નસ-તરંગ (-તર ) ન, શરણાઈના ઘાટનું એક છિદ્રવાહ નષ્ટ-પ્રાય વિ. [સં. મોટે ભાગે નાશ પામી ચુકેલું, લગભગ નસ-ફાઇ પું. [જઓ “નસ’ ફાડવું.] (લા.) હાથીના પગને
નાશ પામેલું હોય તેવું. (૨) મરણતોલ માર ખાધેલું સેજને રોગ નષ્ટ-બીજ વિ. [સં] જેનાં બિયાં કે બી નાશ પામેલ હોય છે તેવું નસબંધી (બી) શ્રી. જિઓ “સ” + બંધી.”] પુરુષની નક બુદ્ધિ વિ. સિં.] જેની બુદ્ધિ મરી ગઈ હોય તેવું, મૂર્ખ, ઇન્દ્રિયના મળમાં આવેલી વીર્યવાહિનીને નિશ્કિય બનાવબેવકૂફ
[ગયેલું. (૨) (લા.) હેરાન, દુઃખી વાની ક્રિયા, પુરુષ-વંચીકરણ, “વેઝેકટોમી' નષ્ટ-બ્રણ વિ. [૪] સર્વ રીતે રખડી પડેલું, તારાજ થઈ નસલ સી. [અર. નસ્લ] વંશ, કુળ, ગેa. (૨) (લા) નણ-માર્ગણ ન. [સં] નાશ પામી ગયેલાની શેધ કરવી એ મૂળિયું, જડ. [ કાઢવી (રૂ. પ્ર.) મળમાંથી ઉખેડી કાઢી. નષ્ટ-રાય વિ. [૪] જેનું રાજ્ય નાશ પામ્યું હોય કે બીજથી નસવાણ (-ચ) વિ. સં. ન + જ “સ(-સુવાણ,”] હરાઈ ગયું હોય તેવું
[પામેલું જ “નસુવાણ.”
[સ્વાદ વિનાનું, બેસ્વાદ નષ્ટ-વત્ ક્રિ. વિ. [સં.] નાશ પામ્યા જેવું, લગભગ નાશ ન-સવાદું વિ. સં. ૧+ જ એ “સવાદ'+ગુ. ઉં' તે. પ્ર.] નષ્ટ-વીર્ય વિ. [સ.] જુઓ નષ્ટ-શુક્ર.” (૨) જેનું બળ નાશ નસવું અ. કિ. જિઓ “નસ,'-ના-ધા.1 પામ્યું હોય તેવું. (૩) જેનું પુરુષાતન ખતમ થઈ ચૂક્યું લીધે ધુંસરીને ઘસારાથી બળદની) કાંધનું સૂજવું. નસા' હોય તેવું, બાયેલું
કર્મણિ, જિ. નવસાવવું છે., સ, ક્રિ. નષ્ટય વિ. [સં.] નાશ કરાવા જેવું
નસંક (નસ!) ન. [સં. “નાતા દ્વારા] નસીકવું એ, નાક નષ્ટ-શુક વિ. સિં.] જેની પ્રજનન-શક્તિ નાશ પામી હોય તેવું સાફ કરવાની ક્રિયા નષ્ટ-સંસ્કૃતિ (-સંસ્કૃતિ) વિ. [સં.] જેની સ્મરણશકિત ન-સંતાન (-સતાન) વિ. [સં.] સંતાન વિનાનું, વાંઝિયું ચાલી ગઈ હોય તેવું
[વસ્થા ન-સંદુ (નસન્હ) વિ. કટકા કર્યા વગરનું, આખું ના વિ., સી. [સં.1 (લા.) વ્યભિચારિણી, કુલટા. (૨). ન-સાક્ષરી વિ. [સં., S.] સાક્ષર વિનાનું, વિદ્વાન વગરનું નખાન વિ. [સ. ન + મરિન બ, બી.] જેના જઠરને નસ-ખાનું જ “નશા-ખાનું.” અગ્નિ=પાચનશક્તિ નષ્ટ થઈ ગયેલ હોય તેવું
નસ-જાળ વિ. જિઓ “નસ' + “જાળ.”] નસોને સહ, નષ્ટાત્મા વિ. [સં નષ્ટ + કારમાં બબી.] જેને આમાં ભાન નસેને જથ્થા, શિરાએ વિનાને બન્યો હોય તેવું. (ર) (લા.) દુહાત્મા
નસાહવું એ “નાસવુંમાં.