Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 183

ધાત-કસ
૧૨૧૮
લાધર
વગેરેનું કામ
[તદિર, ચોકસી રૂપોને જેમાં સંગ્રહ કરવામાં આપે છે તેવી પુસ્તિકા. (વ્યા.) ધાતુ-કસ છું. [+જ “કસનું.”] ધાતુની કસોટી કરનારે ધાતુવર્ધક વિ. [સં] શરીરની ધાતુઓને વધારે તેવું ધાતુ-કેશ-) ૫. .1 કિયાવાચક ધાતુઓનાં અર્થ-રૂપી- ધાતુ-વિકાર છું. [સં. શરીરમાંની વીર્ય વગેરે ધાતુઓને ખ્યાન વગેરેને અકારાવિ ક્રમે સંગ્રહ
બગાડ (એ રેગ છે.), ધાતુ-બગાડ ધાતુ-પ્રિયા સી. સિં.] જુઓ “ધાતુ-કર્મ.'
ધાતુ-વિજ્ઞાન ન. [૪] સોનું વગેરે ધાતુઓને લગતી વિદ્યા, ધાતુ-ખનિજ ન [સં.) ધાતને લગતા ખાણિયે માલ, “મેટા- મેટાલ'
[મેટાલજિસ્ટ. લિક મિનરલ' [(૨) ક્ષયરોગ, ઘાસણી, “ટી.બી.” ધાતુ-વિજ્ઞાની વિ. [સ. પું] ધાતુવિદ્યાનું જ્ઞાન ધરાવનાર, ધાતુક્ષય [સ.] શરીરમાંનાં વીર્ય વગેરે તને ઘસારે. ધાતુ-વિદ વિ સિં. °વિત્] ખનિજ ધાતુઓનું જ્ઞાન ધરાવનાર ધાતુક્ષીણતા સી, સિ.] જ “ધાતુક્ષય(૧).” (૨) (લા.) ધાતુ-વિઘા ઝી. સિં.] ખનિજ ધાતુઓને લગતું શાસ્ત્ર, નામદઈ
ધાતુ-સંશોધન-શાસ્ત્ર, ધાતુવિજ્ઞાન, મેટલર્જી' (પ.ગ.) ધાતુ-ઘડો વિ., પૃ. [+જએ “ધડવું' + ગુ. “ઉ” કે. પ્ર. ધાતુવિષ ન. (સં.] ખનિજ ધાતુઓમાંને ઝેરી પદાર્થ ધાતુ ઘડવાનું કામ કરનાર કારીગર, કંસાર
ધાતુ-વૈષમ્ય ન. [સં. શરીરની ધાતુઓમાં રહેલી સમધાતુ-% વિ. [૪] શરીરની વીર્ય વગેરે ધાતુને નાશ કરનારું અવસ્થામાં થતી ગરબડ ધાતુ-થેલી સી. જ લી.’] વીર્યની કથળી (શરીરમાંની) ધાતુશાસ્ત્ર ન. સિ.] જુએ “ધાતુ-વિદ્યા.' ધાતુર્દોષ છું. સિં.] જ ધાતુ-બગાડ.” [નારે ક્ષાર ધાતુશાસ્ત્રી વિ, પૃ. [સ. .] ધાતુવિઘાને નિષ્ણાત ધાતુ-દ્રાવક વિ., પૃ. સિં.] ટંકણખાર વગેરે ધાતુ ઓગાળ- ધાતુ-શિલ૫ ન. સિ.] ખનિજ ધાતુઓનાં પતરાં વગેરેનું ધાતુનાશક વિ. [૪] શરીરની વૌર્ય વગેરે ધાતુઓને કોતરકામ અને એની વિદ્યા નાશ કરનાર, ધાતુ-ન
ધાતુ-શુદ્ધિ સ્ત્રી. સિં.] ખનિજ ધાતુઓનું શુદ્ધીકરણ ધાત-પરિવર્તન ન. [સં.] ખનિજ એક ધાતુમાંથી બીજી ધાતુ ધાતુ-શેાધક વિ. [સં.] ખનિજ ધાતુઓની શુદ્ધિ કરનાર
કરી નાખવાની કીમિયાગીરીની ક્રિયા [નિષ્ણાત નિષ્ણાત. (૨) ધાતુઓનું પૃથક્કરણ કરનાર ધાતુ ૫રીક્ષક વિ. [સં.] ખનિજ ધાતુઓની પરીક્ષા કરનાર ધાતુશેન ન. [સં] સોનું વગેરે ધા ધાતુ-પાક યું. [સં.] રોગને લીધે વીર્ય વગેરે ધાતુઓને શુદ્ધ કરવાની ક્રિયા, “બેનીફિશિયેશન'
થત પ્રકોપ [શબ્દોની વણીનો સંગ્રહ. (વા) ધાતુ-સંધાન (સ-ધાન) ન. [સં.] ગરમી આપી સોનું ધાતુ-પાઠ પું. [૪] ભાષામાં ક્રિયાવાચક મળ બીજરૂપ વગેરે ધાતુના ભિન્ન ભિન્ન ભાગને સાંધવાની ક્રિયા, “ડિંગ' ધાતુપાત્ર ન. [સં.) ધાતુનું વાસણ
ધાતુ-સંશાધન (-સંશોધન) વિ. [] જુઓ “ધાતુ-ધન.” ધાતુ-પારાયણ ન. [સં.] ક્રિયાવાચક ધાતુપાઠના ધાતુઓનું ધાતુસાધિત વિ. [સ.] ભાષાના મૂળ ધાતુ-શબ્દો ઉપરથી ક્રમવાર પઠન કરવું એ
[ગઠ્ઠો સિદ્ધ થયેલું (તીચિક પ્રકારનું અંગરૂ૫). (ભા.) ધાત-પિ (-પ૩) ૫. સિં.1 સેના ચાંદી વગેરે ધાતુઓ- ધાતુ-સભ્ય ન. [સં.1 શરીરની ભિન્ન ભિન્ન ધાતુઓની ધાતુ-પુણ વિ. [સ.] ધાતુઓની ભસ્મના સેવનથી નીરોગી સમ અવસ્થા, ધાતુઓનું પ્રમાણસર હોવાપણું બનેલું
એિનું પિષણ ધાતુ-સ્તંભક (-સ્તમ્બક) વિ. [સં] વીર્યને આવ અટકાવી ધાતુ-પુષ્ટિ સ્ત્રી, ધાતુ-પોષણ ન. [સં.] શરીરમાંની ધાતુ- રાખના (ઔષધ) ધાતુપૌષ્ટિક વિ. [સં.] શરીરની ધાતુઓને પોષણ આપનારું ધાતુ-તંભન (-સ્તુશ્મન) ન [સ.] વીર્યના સ્ત્રાવની અટકાયત ધાતુ-બગ ! [ + એ “બગાડ.'] વીર્યને દૂષિત કરનારો ધાતુસ્ત્રાવ છું. [સં.1 અકુદરતી રીતે થતે વીર્યપાત, વીર્યસ્ત્રાવ રોગ, ધાતુદોષ
[સ્વરૂપમાં વાપણું ધાત્રી સ્ત્રી. [સં.1 બચ્ચાની જન્મદાતા માતા ન હોય તેવો એને ધાતુમા , [સં] શરીરમાંની ધાતુનું એના સ્વાભાવિક ધવડાવનારી પગારદાર સ્ત્રી, ધાવ, દાઈ, ઉપ-માતા. (૨) ધાતુમય વિ. [સ.] ખનિજ ધાતુઓથી પૂર્ણ
છોકરાં સંભાળનારી આયા. (૩) સુયાણી, “મિડ-વાઇફ” ધાતુન્મલ(ળ) . [સં.] ખનિજ ધાતુઓને ગાળ્યા પછી (૪) આંબળાંનું ઝાડ
[બાળ-ઉછેરનું કામ કટેડે, “àગ. (૨) શરીરની ધાતુઓનો નીકળ પ૨- ધાત્રી-કર્મ ન. [સ.] ધાવ અયા સુયાણી વગેરેનું કામ, સેવો વગેરે મળી
[કરવાની પ્રક્રિયા ધાત્રી-ફલ(ળ) ન. [સં.] આંબળું ધાતુ-મારણ ન. [સં.] સોનું ચાંદી વગેરે ધાતુઓની ભસ્મ ધાત્વર્થ છું. [સં. ધાતુ- મર્ય] ભાષાના મૂળભૂત ધાતુને ધાતુ-મેલ ૫. [+જુએ “મેલ.”] જુએ ધાતુ-મલ.' શબ્દાર્થ–સ્વાભાવિક અર્થ ધાતુ-યુગ પું. [સં.] તાંબું વગેરે ધાતુનાં હથિયાર વપરાવા ધાત્વાકર વિ. સં. વાત + મr 1 મળa૫માં રહે તે લાગ્યાં તે એક પ્રાચીન કાલ, મેટલ એરા'
ધાવિક વિ. [સ] ધાતુને લગતું, ધાતુ સંબંધી, ધાતુઈ ધાતુ-રાગ કું. સં.તાંબું વગેરે ધાતુમાંથી થતો ગેરુ ધાદ(-ધીર સ્ત્રી. [સં. ૨૬ કાશદરાજ, દાદર (ચામડીને વગેરે રંગ
એક રોગ) ધાતુ-૩૫ ન. [સં.] મળ ક્રિયાવાચક ધાતુનું પ્રત્યય લાગી ધાદાર . [રવા.] વણીની તડાતડી, બેલાચાલી. (૨) ઢગ પ્રક્રિયામાં સિદ્ધ થયેલું તે તે રૂપ. (વ્યા.)
ધાધકેલી વિ. પિરસવાળું, પિરસીલું ધાતુપાવવિ(-ળી) શ્રી. [+ સં, માત્ર,સી.] સંસ્કૃત ધાતુ- ધાધર જુએ “ધાદર.”