Page Text
________________
દેવ-કથા
૧૧૭૪
દેવત્વ
૨ાજા. (સંજ્ઞા.)
[(હા.ત્રિ) દેવજુષ્ટ વિ[સં.) દેવાએ કેદ ભોગવેલું, દેવની પ્રસાદીરૂપ દેવકથા શ્રી. સિ.] રવાના વિષયની વાર્તા, “માઈલેજ' દેવ૮ (ડથ) સ્ત્રી, જિએ દેવું” દ્વારા; લેવડ’ સાથે જ દેવકન્યા . [સં.] સ્વર્ગીય દેવની પુત્રી, (૨) (લા.) પ્રયોગ– લેવડ-દેવડ.”] દેવું એ, આપવાની ક્રિયા રૂપાળી સ્ત્રી
[જાત દેવ-હાયરો ૫. [ + જુઓ ડાયરે.'] દેવાના પ્રકારને દેવ-કપાસ પું. [+ જ એ કપાસ.'] કપાસની એક વિશિષ્ટ લોકોનો જમેલો દેવ-કમ ન. સિં.] દેવની પ્રસન્નતાને માટે દેવને ઉદેશી દેવા(રા)વવું જુઓ “દેવું)માં. [ડાંગરની એક જાત થતું કર્મકાંડ-પૂજા અર્ચન લગેરે
દેવાંગર (૨) સ્ત્રી. [+જએ “ડાંગર.'] એ નામની દેવ-કહ૫ વિ. સં.] લગભગ દેવના જેવું
દેવ-માંગરી શ્રી. એ નામની એક વેલ દેવ-કામાં વિ., સી. સિં] દેવની કામના કરનારી સ્ત્રી દેવડી સ્ત્રી, સિ. સેવ + ગુ. દી' ત...] (લા.) સાધુ દેવકાય વિ. સિં] દેવના જેવા શરીરવાળું
સંન્યાસીને દાટ-બાવાની જગ્યા પરની દેરી કે સમાધિસ્થાન દેવ-કાર્યો ન. [સં.] જુઓ “દવ-કર્મ.”
દેવડી સ્ત્રી, રાજ-દરબાર રાજમહેલ કે મેટી હવેલીને દરદેવકિ(-કી)-નંદન (નદન), દેવકિ-કી)-પુત્ર ૫. સં. વાજે, ડેલી દેવકીના પુત્ર વાસુદેવ શ્રીકૃષ્ણ. (સંજ્ઞા.)
દેવડ-દાર વિ.,યું. [ઓ દેવડી'+ ફા. પ્રચ] દેવડી દેવકી સ્ત્રી. [સં.] શ્રી કૃષ્ણની માતા દેવક યાદવની બહેન. ઉપર ચેકિયાત
(લા.) બપૈયે (સંજ્ઞા).
[સ્થળ દેવ-તર , એ વિ ૫. [સં. + જ “તરણું, મ્યું.']. દેવ-કુલ(ળ) ન. સિ.] દવળ, દેવમંદિર. (૨) સમાધિ લેવાનું દેવ-તરું ન. [સં., .] પારિજાતક વૃક્ષ, હાર-શણગાર. (૨) દેવકુલિક વિ. [સં.] દેવળમાં રહી પૂજા કરનાર, પૂજારી મંદાર પારિજાત સંતાન કલ્પવૃક્ષ અને હરિં-ચંદન એ પાંચ દેવ-કુલિકા સી. [સ.] નાનું દેવ-મંદિર, દેરી, “શેપલ” (મ.ટ.) વૃક્ષ. (૩) પીપળો વગેરે પૂજનીય ગણાતું બાડા દેવ-કુળ જુએ દેવ-કુલ.'
દેવ-તર્પણ ન. સિં.] તર્પણના બ્રાહ્મણીય કર્મમાંની પાણીની દેવકૃત્ય ન. [સ.] જુઓ “દેવ-કર્મ. (૨) દેવે કરવાનું કામ. બ્રહ્મા વિષ્ણુ વગેરે દેવને ઉદેશી અંજલિએ અપાવાની ક્રિય (૩) દેવો બનાવ
[મહત્ત્વની જાત દેવતા સી. [સં.] દેવી. (૨) પું. [સી .] દેવ. (૩) દેવ-કેળ (કેયુ) . [સં. + એ “કેળ] કેળની એક અગ્નિ, દેતા. [ ઊઠ (રૂ.પ્ર.) આગ લાગવી. (૨) દેવ-ગણું છું. [સં] દેવાને સમૂહ
નસીબ પ્રતિકુળ થવું. (૩) નાશ પામવું. ૦ ઊઠી જ દેવ-ગણિકા સમી. સં.] અસરા
(રૂ.પ્ર.) શક્તિહીન થઈ જવું. ૦ કર, ૦ પાઠ (રૂ. પ્ર.) દેવ-ગતિ સી. [સં.] મરણ પછીની ઉત્તમ ગતિ, સદગતિ.
અગ્નિ સળગાવ. ૭ જાગવે (રૂ. પ્ર.) ભાગ્યોદય થા. (૨) મરણ પછી દેવનિ મળવી એ રાગ. (સંગીત.) ૦ઝર (રૂ.પ્ર.) ક્રોધ છે. (૨) સખત ઝઘડે છે. દેવગંધાર (-ગધાર) મું. [સં. દેવ-ધાર] સવારનો એક ૦ ભાર૦ (રૂ.પ્ર.) અગ્નિ ઓલવાય નહિ એ માટે રાખ દેવ-ગાયક, દેવ-ગાયન છું. [સં] સ્વર્ગને તે તે ગયે,
નીચે ઢાંકી દેવો. ૦માં ધી હેમવું (રૂ. પ્ર.) શત્રુતામાં ગાંધર્વ
[ગંધાર.” વધારે થાય એવું કરવું. ૦મક (રૂ.પ્ર.) જવા દેવું, જતું દેવ-ગાંધાર (ત્રાધાર) પું, -રી સ્ત્રી, (સં.] જાઓ “દેવ
કરવું. ૦ રેઢા (રૂ.પ્ર.) ખુબ જ ચિંતામાં મુકાવું] દેવ-ગિરા જી. સિ.] દેવેની ભાષા, ગીર્વાણ-વાણી, દેવ- દેવતાઈ ' વિ. [સં. + ગુ. “આઈ' ત...] દૈવી, દેવને લગતું, ભાષા, સંસ્કૃત ભાષા. (૨) આકાશવાણી
અલૌકિક
[પણું, દેવત્વ, દિવ્ય-તા દેવગિરિ છું. સં. મહારાષ્ટ્રમાં ઔરંગાબાદ નજીક અત્યારે દેવતાઈ* સ્ત્રી. [સં. + ગુ, “આઈ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.], દેવતાદોલતાબાદ છે તે નાના પહાડ તથા કિલો અને ત્યાંની જની દેવતાત્મક વિ. સિ. યેવતા + સામન- દેવ-સ્વરૂપ એ રાજધાની. (સંજ્ઞા.).
દેવતા-હંદ્ર (%) પં. સિં] “મિત્રા-વરુણ” “અગ્નીમ' દેવ-ગુરુ છું. સિ.] દેવાના ગુરુ–અહસ્પતિ
ઘાવા-ભૂમિ' “વાવા-પૃથિવી” જેવા પ્રકારનાં દેવી પાત્રોને દેવ-ગુહ્ય ન. [સ.] માત્ર દેવો જ જાણતા હોય તેવી મર્મવાત (પહેલા પદનો અંત્ય સ્વર દીર્ધ થાય છે તેવા પ્રકારના) દેવગૃહ ન. સ,, ૫, ન.] દેવાલય, દેરું, કેરું
દ્વ સમાસને એક પ્રકાર. (વ્યા.) દેવ-ચકલી સ્ત્રી, [+ એ “ચકલી.”] કાળી ચકલી
દેવતા-મય વિ. સિં] દેવ-મય, દેવ-સ્વરૂપ દેવ-ચક્ષુ ન.,ી. [+સ, ન] જુઓ દિવ્યચક્ષ. દેવતામથી વિ. સ્ત્રી. [સં] સર્વ શક્તિવાળી દેવી, દેવી તવથી દેવ-ચર્યા સ્ત્રી, (સં.) દેવની દૈનિક કાર્યપ્રણાલી
ભરપૂર સ્ત્રી દેવ-ચહલી સ્ત્રી. [+ જુઓ “ચહલી (હિ.)] જઓ - દેવતાયતન ન. [સં. રેવતા + માથાન] દેવાલય, દેવ-મંદિર, ચકલી.'
[દેવની આણ
દેવતારાધન ન, સિં, રેવતા + મા-રાથન] દેવની આરાધના, દેવનું ન. [સં. સેવ દ્વારા દેવના સોગન, દેવના સમ, દેવની ઉપાસના
[ઉપરનું ટેરવું દેવા વિઝી સિં] જ દેવ-કન્યા.'
દેવ-તીર્થ ન. [સં.] (લા) અંગૂઠા સિવાયની આંગળીઓનું દેવજી-ઘસાદિ પું. [કઈ થયેલી વ્યક્તિ “દેવજી' નામની દેવ-ત્રય પું,બ.વ. [સ,ન.એ.વ.], થી સ્ત્રી. સિ.] બ્રહા
અને શરીર ઉપર “દરાજ' જેવા રોગને કારણે ખયા કરતી] વિષ્ણુ અને મહેશ (શિવ) એ ત્રણ દેવ
(લા.) બદસિકલ માણસ, કદરૂપે આદમી (કટાક્ષમાં) દેવ-cવ ન. [૪] દેવપણું, દેવત Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |