Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1242

સ્વા-માણ
સ્થતા-માલ વિ. [સં.] જેને પકડવામાં કે સમઝવામાં ઔાની જરૂર ન પડે તેવું
સ્વત્વ ન. [સં.] પાતાપણું. (ર) પેાતાની વિશિષ્ટતા. (૩) પેાતાની સત્તા કે અધિકાર. (૪) (લા.) સ્વ-માન સ્વામહી વિ. [+ સ, મમ્રહી, પું.] પાતાપણાની જિંદુંવાળું, જિદ્દી. (૨) પાતાના હક્ક જાળવી રાખવા મથતું સ્વત્વાધિકાર પું. [+ સં. મહિન્દ્રા] પાતાનૌ માલિકીના હક, માલિકી-હક
[વતન
સ્વાધિકારી વિ. [+ સં. અધિરી, પું.] પાતાના માલકીન્હવાળું સ્વદેશ પું. [સ.] પાતાના દેશ, જન્મ-ત્રિ, માતૃ-ભૂમિ, સ્વદેશ-પ્રેમ પું. [સં.,પું.,ન.] જન્મભૂમિ તરફની લાગણી સ્વદેશ-પ્રેમી વિ. [સં.,પું.] સ્વદેશ-પ્રેમ રાખનારું સ્વદેશ-બંધુ (બ) પું. [સં.] પાતાના દેશમા હકાઈ વતની, દેશ-ભાઈ
સ્વદેશ-ભક્તિ સ્ત્રી. [સં] જન્મભૂમિ તરફના સમા, સ્વદેશાભિમાન, રાષ્ટ્ર-ભક્તિ દેશમાં આવવું એ સ્વદેશગમન ન. [+ સં. નામન] વિદેશમાંથી પેાતાના સ્વદેશાનુરાગ પું. [+ સં. મનુરા] જ સ્વદેશપ્રેમ,’ સ્વદેશાનુરાગી વિ[સં.,પું] જુએ સ્વદેશ-પ્રેમી,’ સ્વદેશાભિમાન ન. [+ સ મિ-જ્ઞાન, પું.] પાતાના દેશ માટેની ગૌરવની ભાવના [માનવાળું સ્વદેશાભિમાની વિ. [+ સં. શ્રમિમાની, પું.] સ્વદેશાભિસ્વદેશી વિ. [સં,પું ], શીય વિ. [સં.] પેાતાના દેશનું. (૨) સ્વદેશમાં થયેલું
૨૨૭૭
સ્વદેશી-ત્રત ન. [+ સં. વ્ર; ગુ. સમાસ] દેશમાં જ ઉત્પન્ન થયેલી વસ્તુએ વાપરવાના નિયમ કે પ્રતિજ્ઞા સ્વ-દોષ પું. [સં] પેાતાના ઢાલ, પેાતાની ભલ સ્વધન ન. [સં.] પેાતાની સંપત્તિ, પેાતાની ઢાલત સ્વધર્મ હું. [સં.] પાતાની ફરજ. (ર) શાસ્ત્રમાં કહેલે તે તે વર્ણ જાતિ વગેરેના આચાર-વિચાર. (૩) પરંપરાથી મળેલા સંપ્રદાય કે પંથની પ્રણાલિ
સ્વધર્મ-નિષ્ડ વિ.સં.,ખ,ત્રી,] પોતાના ધર્મ-સંપ્રદાયમાં નિષ્ઠાવાળું [આસ્થા અને શ્રદ્ધા સ્વધર્મ-નિષ્ઠા શ્રી. [સં.] પેાતાના ધર્મ-સંપ્રદાયમાં પ્રબળ સ્વધર્માચરણ ન. [+ સં. મ-ચળ] પાતાની ફરજનું પાલન. (૨) પાતાના ધર્મ-સંપ્રદાયની રૂઢિ પ્રમાણેની રીત-ભાત સ્વધર્માં વિ. [સં.,પું.] જએ સ્વધર્મબંધુ.’ સ્વધા . [સં] પિતૃઓને ઉદ્દેશી અપાતા બલિ વિશેના ઉદ્ગાર. (૨) એનું બલિદાન
સ્વા-કાર પું. [સં.] સ્વધા' શબ્દના ઉચ્ચાર સ્વ-ધામ ન. [સં. પેાતાનું સ્થાન'] (લા.) સ્વર્ગ વૈકુંઠ કૈલાસ કે ઈશ્વરને લેાક. [ જવું, પધારવું, પહોંચવુ (-પાં:ચવું) (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું] સ્વધામ-ગમન ન. [સં.] (લા.) મરણ પામવું એ
સ્વન પુ. [સં.] અવાજ, ધ્વનિ, શ્વેર, ર૧
સ્વનિત ન. [સં.] જુએ કાન્ય-પ્રકારનો સૂચવાયેલી સંજ્ઞા. (કાવ્ય.)
નામના
.
‘સ્વન.’ (૨) ‘સાનેટ'
Jain Education International_2010_04
સ્વભાવજ,-જન્ય
સ્વ-નિયમન ન. [સં.] આત્મસયમ સ્ક્વ-નિયંત્રણ (-ય-ત્રણ) ન. [ä.] પેાતાના કાબૂનું સંચાલન, (૨) પેાતાની વહીવટી સત્તા સ્વ-નિયંત્રિત (-નિયન્ત્રિત) વિ. સ.] પેાતાના કાબૂ નીચેનું. (ર) પાતાની વહીવટી સત્તા નીચેનું સ્વ-નિર્માલ્યુ ન. [સં.] પેતે જાતે કરેલી રચના સ્વ-પક્ષ પું. [સં.] પેાતાના પક્ષ, પાતાવાળાએના સમૂહ સ્વપક્ષી વિ. [સ.,પું.], -ક્ષીય વિ. [સ.] રાતાના પક્ષનું સ્વ-પર-ભાવ હું. [સં.] આ પેાતાનું અને પેલું પારકું’ એ પ્રકારનું મનનું વલણ
સ્વ-પર્યાપ્ત વિ. [સ'.] પેાતાને પૂરતું થઈ પડે તેટલું સ્વ-પર્યાપ્તિ શ્રી [સ] સ્વ-પર્યાપ્ત હોવાપણું સ્વપ્ન ન. [સ.,પું.] ઊંઘમાં અનુભવાતી લેાકમાંનાં શ્યા ની જાણીતી તેમજ કદી ન જાણેલી એવી અનુ-ભૂતિ, સપનું, સેાણું, સમણું [અનુભવ સ્વપ્ન-દર્શન ન. [સં.] ઊંધમાં સ્વપ્ન જોવાં એ, સ્વપ્નને સ્વપ્ન-દર્શી વિ. [સ,હું] (લા.) જએ સ્વપ્નદ્રષ્ટી,’ સ્વપ્નદોષ પું. [સં] સ્વપ્નમાં સ’સાર-ભાગ થવાના અનુ-ભવ સાથે પુરુષને થતા વીર્ય-આવ સ્વપ્નદ્રષ્ટા વિ.સં.,પું.] (લા.) ભવિષ્યની કલ્પના કરનાર, ભાવી જિનાએના વિચારમાં રાચનાર. (૨) દીર્ઘ-દ્રષ્ટા'
સ્વપ્ન-મૃત ક્ર.વિ. [સ,] સ્વપ્નની જેમ મિથ્યા કે ક્ષણિક સ્વપ્ન-વિદ્યા સી. [સ.] સારાં નરસાં સ્વનૈાના કુળની વિચારણા કરનારી વિદ્યા સ્વપ્નશીલ વિ. [સ’.] જુએ ‘સ્વપ્ન દ્રષ્ટા.’ સ્વપ્ન-સૃષ્ટિ શ્રી [સ.] સ્વપ્નમાં અનુભવાતા સાચા
જેવે! સંસાર. (૧) (લા.) ખ્યાૌ વિચાર, મિથ્યા કલ્પના સ્વપ્ન-સેવન ન. [સં] નિદ્રામાં સ્વપ્ન આવવાં એ સ્વપ્નસ્થ વિ. [સં.] સ્વપ્નમાંનું. (૨) જ‘સ્વપ્ન
દ્રષ્ટા..
સ્વપ્નાલુ(“જી) વિ. સં.] વારંવાર સ્વપ્ન આવતાં હોય તેવું સ્વપ્નાવસ્થા સી. [+ સં. અવસ્થા] સ્વપ્ન આવ્યું હ।ય એ દશા, સ્વપ્નના અનુસ્રવ થતા હોય એવી પરિ-સ્થિતિ સ્વપ્નાળુ જુએ ‘સ્વપ્નાલુ.’
સ્વપ્નાંતર (સ્વખાતર) ન. [+ સં. માર] ખોજ સ્વનર (૨) એક સ્વપ્નમાં અનુભવાતું બીજું સ્વપ્ન સ્વપ્નું ન. [+]. '' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ સ્વપ્ન’ સ્વ-પ્રકાશ હું, [સં.] પેાતાનું તેજ, (ર) પેાતાની મેળે અંતરમાં ખડું થતું જ્ઞાન, આત્મસ્ફુરણ સ્વ-પ્રકાશિત વિ. [સં.] પેાતાની મેળે ઝળહળતું સ્વ-બંધુ (ન્મ) પું. [સં.] પેાતાના ભાઈ [-જ્ઞાન સ્વ-જ્ઞાન ન. [સં.] પાતાની ાતના ખ્યાલ, (ર) આત્મસ્વભાવ વિ. [સ.] પેાતાનું અસ્તિત્વ. (૨) પ્રકૃતિ, ખવાસ, મનેા-વૃત્તિ, મનનું વલણ, તાસીર. (૩) ખાસિયત, ગુણ, લક્ષણ, (૪) કુદરત, નિસર્ગ, પ્રકૃતિ. (વૅક્રાંત.) સ્વભાવ-ગત વિ. [સં.] મનની ખાસિયતમાં રહેલું, પ્રકૃતિ-ગત સ્વભાવ-જ, -જન્મ વિ. [સં.] પાતાની ખાસિયતને કારણે