Page Text
________________
દીપડ-વેલ
૧૧૫૩
દી-શંકા
S
પ્રકારને ચાર છાધવાળો ગેખ. (સ્થાપત્ય.)
દીસ વિ. [સં.] જુઓ “દીપિત.” (૨) ઉત્તેજિત દીપ-૧ (-ફય) શ્રી. જિઓ “દીપડે'+ “વલ.'] એ નામને દીસતા સ્ત્રી. [સં.] દોખ હેવાપણું એક વિલો.
માદા દીસ-વર્ણ વિ. સિ.] ઝળહળાટ મારે તેવા રંગવાળું દી૫ડી સી. [ઓ “દીપડો' + ગુ. ઈ” સતીપ્રત્યય.] દીપડાની દીસ-શક્તિ વિ. સં.] ઝળહળી ઊઠેલી તાકાતવાળું, ખુબ જ દીપડું ન. જિઓ “દીપડે.”] દીપઢાનું નાનું બચું શક્તિમાન દીપડે છું. [સં. ઈપી દ્વારા અર્વા, ત ભવ “દીપ' + ગુ. દીસા સી. [સં] શ્રુતિએના પાંચ પ્રકારમાં એક. (સંગીત)
ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] વાઘની જાતનું શરીરે મેટાં ટપકાંવાળું દીતાગ્નિ . [સં. ઢીત્ર + મરિના સળગી ઊઠેલો અગ્નિ. જરા નાનું જંગલી હિમ પ્રાણી
(૨) વુિં. પ્રદીપ્ત જઠરાગ્નિવાળું, બહુ જ ભૂખ્યું થયેલું. દીપ-દર્શન ન. [૩] દીવા જેવો . (૨) દીવો પ્રગટાવતી દીસાક્ષ વિ. [સ, ઢીલ + અક્ષિ>મક્ષ] ઝળહળતી આંખોવાળું વખતે કરવામાં આવતે દીવાને નમનને વિધિ
દીપ્તિ સી. [સં.] પ્રકાશ, કાંતિ, ઝળહળાટ, ઝગમગાટ, દીપ-દાન ન. [સં.] ધાર્મિક કે શ્રાદ્ધ જેવી ક્રિયામાં દીવો (૨) (લા.) ઉત્તેજના
સળગાવી નદીમાં વહેવડાવવો કે આગળ ધરવો એ ક્રિયા દીપ્તિમંત (મન્ત) વિ. [સ. રીતિ-મત પ્રા. “મૃત તત્સમ], દીપ-દાની સ્ત્રી. [સ, ઢીવ + ફા] દીવો રાખવાનું ચાહું, દીવ દીપ્તિમાન વિ. [સં. “માન્ , મું.] ઝળહળતું, પ્રકાશિત, દીપન વિ. [સ, કવાચક] પ્રકાશિત કરનારું. (૨) તેજસ્વી (૩) ઉત્તેજક, જઠરાગ્નિને ઉત્તેજિત કરનારું
દીપ્યમાન વિ. [સં.] ઝળહળતું, પ્રકાશમાન દીપન ન. સિ., ક્રિયાવાચક] પ્રકાશિત કરવું કે થવું એ. ડીબાએ કું. લિ. દીવાચ] પ્રસ્તાવના, પ્રાસ્તાવિક, ભૂમિકા. (૨) ઉત્તેજના. (૩) જઠરાગ્નિની ઉત્તેજના
(૨) છપાયેલાં પુસ્તક પુસ્તિકાઓનું કાચી બાંધણીમાં ચદીપન-પાચન ન. સિ.] જઠરાવિનને ઉત્તેજન અને પચાવ- ડાવવામાં આવતું છાપેલું મુખપૃષ્ઠવાળ આવરણ કે હું વાની ક્રિયા
દીબે પું. [રવા.] જુઓ “મે.' દીપનીય વિ. [સં.] દીપાવવા યોગ્ય, (૨) જઠરારિનને ટીમ સી. સી., સં. ઢિરા દ્વારા] દિશા, બાજ તિરફનું
ઉત્તેજના આપવા ગ્ય, જઠરાગ્નિને ઉત્તેજન કરે તેવું દીમણું, -નું વિ. [+ગુ. “ ણું” છે. વિ, અનુગ] બાજુનું, દીપ-નુત્ત, -ત્ય ન. [૪] હાથમાં દીવ લઈ નૃત્ત કે નૃત્ય દીયમાન વિ. [સં.] આપવામાં આવતું, અપાતું કરવાની ક્રિયા
દીર્ધ વિ. [] (સમય અંતર માપ કદ વગેરેમાં) લંબાઈ દીપ-૫ત્ર ન. [સં.] દીવો રાખવાનું ચાહું, દીવી, દીપ-દાની લેતું, લાંબું. (૨) ઉરચારમાં બે માત્રાને સમય લેતું દીપ-પુ૫ ન. [૪] ચંપાનું ફૂલ
દીર્ઘકાય છે. [સં.] ઊંચાઈવાળા શરીરનું દીપ-પૂજન ન, દીપપૂજા સી. [સં.] દિવાસાને દિવસે દીર્ધકાલીન વિ. [સ.] લાંબા સમયનું, લાંબા સમય સુધીનું કરવામાં આવતું દીવાનું પૂજન
દીર્ઘ-ગળ વિ. [સં. ઢી-ળ] લાંબા વર્તલ જેવું. (૨) પં. દીપમાલા(-ળા),લિત-ળિ)માં સ્ત્રી. સિં], દીપ-માળ લંબગેાળ, “ઇલિસોઇડ' (ગ.) સ્ત્રી. [સં. “મા] દીવાઓનું તારણ
દીર્થગળાકાર વિ. [+ સં. મા-R] જુઓ “દી ગાળ(૧). દીપણું અ. ક્રિ. [સ. દ્વીક્ તત્સમ) પ્રકાશિત થવું, ઝળહળવું- દીર્ઘ-વિતા સ્ત્રી. [સ.] લાંબા સમય જીવવું એ, લાંબુ (૨) શોભવું. દી-દિપાવું ભાવે, જિ. દીદિપાવવું જીવવાપણું
| [આવરદાવાળું છે., સ, ફિ.
દીર્ષ-છવી વિ, [સે, મું.] લાંબા સમય જીવનારું, લાંબી દીપ-વૃક્ષ ન. [સં., પૃ.] ઝાડની ડાળીઓમાં અનેક સ્થળે દીર્ઘ-તંતુ (-તન્ત) વિ. [સં.] લાંબા તાંતણાવાળું (કપાસ દીવા સળગતા રાખવામાં આવ્યા હોય તેવું ઝાડ, દીવા- વગેરે), “લોંગ-સ્ટેપલ’ એવાળું ઝાડ. (2) જુએ “દીપક-વૃક્ષ.”
દીર્ઘતા શ્રી. [૪] લંબાઈ [પણું, “ફાર-સાઈટ દીપશિખા સહી. સિ.] દીવાની સગ, દીવાની ઊંચી દીર્ધદાશ તા સી. [સં] લાંબી નજર હેવાપણું. (૨) દુરંદેશીદેખાતી જયોત
દીર્ઘદશ વિ. સ. પું. લાંબે સુધી નજર રાખનારું કે જેનારું. દીપાવલિ-ળ, લી, -ળી) સ્ત્રી. [સં. ઢીપ + માવજ,ી] (૨) દુરદશી દીવાઓની હાર. (૨) જેમાં દીવાઓની શોભા કરવામાં દીર્ઘ-પિ સી. [સં.] લાંબી નજર. (૨) (લા) દુર્દશીપણું. આવે છે તે આસો વદ અમાસનો ઉત્સવ-દિન, દિવાળી. (૩) વિ. જુઓ “દીર્ધદ્રષ્ટા.'
[૬૨ દેશી (સંજ્ઞા.)
દીર્ઘદ્ર વિ. [સ, પું] લાંબે સુધી જેનારું (૨) (લા.) દી(-દિપાવવું, દી(દિપાવું જઓ “દીપવું'માં.
દીર્ધ-દ્વેષી વિ. [સ,યું.] લાંબા સમય સુધી બુદ્ધિ ટકાવી દીપિકા સ્ત્રી. [૩] દીવડી, મશાલ. (૨) દીવી
રાખનારું, લાંબો સમય શત્રુતા જાળવી રાખનાર દીપિત વિ. [સં.] સળગાવેલું, પેટાવેલું. (૨) પ્રકાશિત, દીર્ઘબાહુ વિ. [સં.] લાંબા હાથવાળું, (૨) (લા) ઉદાર ઝળહળી ઉઠેલું
દીર્ઘ રાગી વિ. સિ., પૃ.] લાંબા સમયથી બિમાર, જાનું દીપછવ છું [સ. સીપ + જુઓ “એછવ, સંધિથી-ભાષા- રેગી કે દર્દી
આકૃતિ, “ઇલિસ.” (ગ) સંકર.], દીપોત્સવ પું. [સં. + સં. ૩], દીપેન્સવી દીર્ઘ-વર્તુલ(-ળ), દીર્ઘ-વૃત્ત ન. સિં.] લંબગોળ, લંબગોળ સી. [સં.] જાઓ “દીપાવલિ(૨).”
દીર્ઘ-શંકા (- ) . સિં.] (લા) મળ તજવાની હાજત, કે.-૩ Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |