Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1179

સંસકાર-વાહી
૨૨૧૪
સંહરાવવું, સંહસવું સંસ્કાર-વાહી (સકાર-) વિ. [સ,યું] સંસકાર લાવી ભાષા સિવાયનું બીજું (ભાષા વગેરે) આપનારું
જિઓ સંસ્કાર-હીણું સંસ્કૃતાત્ય સંસ્કૃતિથ) વિ. [ + સં', સત્ય, નદભવ વિ. સંસ્કાર-વિહેણું (સરકાર) વિ. [+જ “વહોણું.] [+સં. કર્મવ, બબી. સંસ્કૃત ભાષામાંથી થયેલું સંર-કારવું (સ°સ્કારથી સ.કિ. સ. પં . સારા-, સંયિા (ક્રિયા) જી. [સં.] સંરકાર તત્સમ] સંકાર આપવો, સંસ્કારવાળું કરવું. (૨) સં-ખલન (સખલન) ન. [સં.] ભૂલ, ચૂક, ગલતી, દેવ મઠારવું. સંસ્કારવું (સરકારી કર્મશિ., જિ. સંસ્કા- સંસ્તર (સસ્તર) પું, -રણ ન. (સં.] બિછાનું, પથારી રાવવું (સસ્કારાવવું) પ્રે.,સ.
સંસ્તવ (સસ્તવ) , સં-સ્તુતિ (સસ્તુતિ) મી. (સં. સંસકાર-હીણ (સરકાર-) વિ. [+ જ “હીશું.”], સ્તુતિ, સ્તવ, સ્તોત્ર, પ્રાર્થના સંસ્કાર-હીન (સસ્કાર- વિ. [સં.] જાઓ “સંસ્કાર સંસ્થા (સંસ્થા) સી. [સં.1 સ્થાપિત વ્યવહાર શિક્ષણ રૂઢિ વિનાનું, સંસ્કાર-વિહોણું.”
રિવાજ, “કુલ'(૨) વેપાર વ્યવહાર શિક્ષણ વગેરે ચલાવસંસ્કારાવવું, સંસ્કારાવું (સકારા- જુઓ “સંસકારમાં. મારું સથાપિત મંડળ, ઇસ્ટિટટ' અને “એસોશિયેશન.' સંસ્કારિત (સકારિત) વિ. સં.] જેને સરકાર કરાવ- (૩) મૃત્યુ, કેત વામાં આો હોય તેવું
[‘કમર' સંસ્થાન (સંસ્થાન) ન. [સં.1] આકૃતિ, આકાર. (૨) અગસંસ્કારિતા (સ°સકારિ) સી. [સં.] સંસકારીપણું, સંસ્કૃતિ, વિન્યાસ, આસનાવસ્થા. (૩) પરદેશીઓએ અન્ય દેશોમાં સંસ્કારી (સરકારી) વિ. [સં. .] સંસકારવાળું, “કચર્ડ સ્થાપેલી વસાહત, “કલોની.” (૪) અંગ્રેજી સત્તા હતી ત્યારનું સંરકારોથ (સસકારW) વિ. [+ સં. ૩] સંસ્કારમાંથી તે તે દેશી રાજ્ય, ‘ટેઈટ' ઊભું થયેલું
સંસ્થાન-વાસી (સંસ્થાન) વિ. [સં૫] તે તે સંસ્થાનમાં સંસ્કાર્ય (સત્કાર્ય) વિ. સં.] જાઓ “સંકરણીય.’ રહેનારું, વસતી સંસ્કૃત (સંસ્કૃત) વિ. સં.] જેને સંસ્કાર કરવામાં સંસ્થાપક (સંસ્થાપક) વિ. [સ.] સ્થાપના કરનાર, આજે હોય તેવું, મઠારવામાં આવેલું, સંસ્કાર પામેલું. “પ્રોમેટર' (૨) મળવાયેલું. (૩) ચિખ કરેલ. (૪) તૈયાર કરવામાં સંસ્થાપન (સસ્થાપક) ન., ના સહી. [સં.] સ્થાપના કરવી આવેલું. (૫) ન, સી. [સં. વિ.] વૈદિકી ભાષા-કામિકા- એ, પ્રતિષ્ઠા કરવી એ, “એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ માંથી બહાણે આરણ્યકે. ઉપનિષદો દ્વારા ક્રમે ઘસાઈ ને સંસ્થાપવું (સ્થાપવું) સ. ઝિ, સિં. -થાનું પ્રેરક - સધાયેલું ભારતીય શિષ્ટ ભાષાસ્વરૂપ (જેનું વ્યાકરણ સ્થાપ- તત્સમ] સ્થાપના કરવી પાણિનિએ બાંધી આપ્યું; બેશક, પાણિનિ તો એને લોક સંસ્થાપિત (સંસ્થાપિત) વિ. [સં] જેની સ્થાપના કરવા
ભાષા' કહે છે, “સંસ્કૃત' સંજ્ઞા પછી મળી છે.) (સંજ્ઞા.) માં આવી હોય તેવું, “એસ્ટાબ્લિશડ' સંસ્કૃત-જ્ઞ (સંસ્કૃત) વિ. [સં] સંસ્કૃત ભાષા જાણનારું સંસ્થા-વાસી (સંસ્થા) વિ [j] ધરને બદલે સહસંસ્કૃત-ન્મચુર (સંસ્કૃત) વિ. [સં.] જેમાં સંસ્કૃત તત્સમ ના રૂપમાં સંસ્થામાં રહેનારું
શદે વિપુલ પ્રમાણમાં ઉપયોગ કર્યો હોય તેવું સં-સ્થિત (સીસ્થિત) વિ. સં.] ૨હેલું. (૨) મરી ગયેલું સંસ્કૃત-મય (સંસ્કૃત) વિ. [સં] જુઓ “સંસ્કૃત-પ્રચુર. સંસ્થિતિ (સંસ્થિતિ) રહી. [સં.] રહેવું એ, વસવાટ. (ર) સંસ્કૃતમથી (સંસ્કૃત) વિ., સ્ત્રી. [સં.] સંસ્કૃત-પ્રચુર ઉપસ્થિતિ, હાજરી. (૩) મૃત્યુ, મરણ (ભાષા કે વાણી)
(સંસ્કૃત-પ્રચુર સંપર્શ (સંસ્પર્શ) પું. [સં.] અડકવું એ, સ્પર્શ. (૨) સંપર્ક સંસ્કૃત-શાહી (સંસ્કૃત) વિ. [+ જુએ “શાહી.] જ સંસ્પર્શ-જન્ય (સંસ્પર્શ) વિ. [સં.] સ્પર્શ થવાથી ઉત્પન્ન સંસ્કૃતાભાસી (સંસ્કૃતાભાસી) વિ. [+સં. ગામલી, j] થાય તેવું (રેગ વગેરે), એપેડેમિક' સંસ્કૃત ભાષાનું ન હોય તેવું સંસ્કૃતનો માત્ર ભાસ સં-ફોટ (સટ, ટન ન. [સં.] ખુલાસો, નિરાકરણ. (૨) કરાવતું (જેમકે “સુધારણ' જેવા શબ્દ)
રહસ્ય શોધવું એ સંસ્કૃતિ (સંસ્કૃતિ) સી. [.] ઊંચા સંસ્કાર, સંસ્કારિતા સં-મરણ (સંસ્મરણ) ન [સં.] યાદ રાખવું–કરવું એ. (૨) વિભિન્ન કલા અને વિભિન્ન શાસ્ત્રોને થયેલો (૨) યાદગીરી, સ્મૃતિ, સંભારણું વિકાસ સૂચવનારી લાક્ષણિકતા (રહેણી કરી અને સંસ્કૃતિ (સંસ્કૃતિ, સ્ત્રી [સં] જુઓ “સંસ્મરણ.” સભ્યતાના સંસ્કારોની જેમાં છાપ પડી હોય છે), કકચર.” સંવેદજ (સંદજ) વિ. [સ.] જુએ “સ્વદ-જ.” (નોંધઃ સયતા-સિવિલિશન” એ “સંસ્કૃતિ'માં સં-હતિ (સંહતિ) રહી. [સં.) સાથે જઈને આવી રહે સમાઈ જાય છે; એ જીવન-વ્યવહાર માત્ર છે.)
એ. (૨) એકઠા થવાપણું. (૨) અટકીને રહેવું એ. (૪) સંપ સંસ્કૃતિયું (સરકૃતિયું) વિ. [+ગુ “ઈયું' ત.પ્ર. એ સંહતિ-વાદ (સહતિ-) પું. [સં. સમગ્ર રાષ્ટ્રવાસીઓએ સંસ્કૃત-પ્રચુર.'
સંપીને એકાત્મક થઈ રહેવું જોઈએ એવો મત-સિદ્ધાંત સંસ્કૃતી (સંસ્કૃતી) વિ. [+ ગુ. ' ત..] સંસ્કૃતિને સંહરવું (સંહરવું) સક્રિ. (સં. સમ + દૃ ] એકઠું કરવું લગતું, સંસ્કૃતનું. (ાધ : વિદ્વાન માટે સં.માં ની, (૨) સંકેલવું, સમેટવું. (૩) સંહાર કર, કતલ કરવી. ૫. છે, પણ સંસી જે તત્સમ શબ્દ નથી.) સંહરાવું કર્મણિ,ક્રિ, સંહરાવવું (સંહરાવવું) પ્રેસ કિ. સંતેતર (સંસ્કૃત૨) વિ. [+ સં. ત રત] સંસ્કૃત સંહરાવવું, સહરાવું (સહરા-) જ એ “સંહારવુંમાં.