Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1006

વા-શક્તિ
૨૦૪૧
વાર્ટર
(૨) “પીરિયડ” (૨.મી.
વાગરું ન. હોકામાં સાંકળી સાથે બાંધવાની કડી વોક-શક્તિ . [સં. વાન્ + રાવત, સંધિથી; સં. માં વરિષ્ઠ વાગરી . વરુની માદા રિંત પણ] વાણીની તાકાત, બળકટ વાણી
વાગર્થ છું, [સં. + ખર્ષ, સંધિથી] વાણીના અર્થ. (૨) વાક-શાસ્ત્ર ન. [સં. વન્ + રાત્રિ, સંધિથી; . માં વાછા ન.,બ.વ, વાણી અને અર્થ કાંફાં મારવા એ, વલખું
પણ.] વાણી, વિષયક વિદ્યા, “હેરિક' (.હ.) લાગતું ન. [. ai>પ્રા. લr ગુ. “હું' વાર્થે ત.ક.] વાકુ-શર વિ. [સં. વર્ + ૫, સંધિથી-સં. માં વાયર વાગતું* ન. જુએ “વાંગળું.’ પણ શરું, બોલવામાં જબરું. (૨) વિદ્વાન
વાગવું અ.ક્ર. [સર૦ “વાજવું.'] વાજવું (વાઘનું). (૨) વાલી મી [સ. ૧૨ + રૌઢી, સંધિથી; સ. માં. બજવું, અવાજ ઊઠો (પડિયાલને ટારાને). (૩) અથવાહી પણ] બલવાની ખાસ પ્રકારની રીત
ડા, લાગવું. (૫) ઈજા થવી, જખમાયું. [વાગત ધટ, વાકુ-સંમતિ (સમતિ) . [સં. વા+સંમતિ, સંધિથી] વાગત ઘઘો (ઉ.મ.) વાતોઢિયે માણસ. પગલાં વાગવા વાણીથી આવેલ છે. (૨) પેરોલ””
(રૂ.પ્ર.) નજીક આવતા હોવું. ભણકારા વાગવા (રૂ.પ્ર.) વાસંયમ (-સંખ્યમ) ૫. [૩. વાર્ + સંવ, સંધિથી] ભવિષ્યની આગાહી થવી. શબ્દ વાગવા (સ.અ.) કઠોર વાણુ ઉપર કાબૂ, મિતભાષિત
શબ્દોની અસર થવી] વગાયું છે. સ.કિ. વા-સામર્થન. [સં. વા+લામ, સંધિથી] બળકટ વાણું વાગ(ગે)ળ સી. જિઓ “વાગળું.] જ “વડ-વાગળ.” વાકસિદ્ધિ સી. ર્સિ. વાણિદ્ધિ, સંધિથી] વાણી ઉપ૨નું નામળિય . ઘોડાની એક જાત [વડ-વાગડ.”
પ્રભુત્વ. (૨) સાચી પડે તેવી વાણું બોલવાની શક્તિ વા(-વાંગળું ન. [સં. વણક) પ્રા. વજુબ-.] જુઓ વાક-તંભ (સ્તષ્ણ) પું. [સ, વાન્ + તન્મ, સંધિથી] બાલતાં વાગાબર (-ડબર) પું. [. વાન્ + મા-૪મર] શબદના
બોલતાં વચ્ચે થોભી જવું એ (એક સાત્વિક ભાવ.) (કાવ્ય) આબર, ભપકાદાર અને ભારે શોના વાકયોમાં પ્રાગ વાક સ્વાતંત્ર્ય (સ્વાતચુ) ન. સિ.] વાણીની સ્વતંત્રતા, વાગ(ઘા-બતર ન.,બ.વ. જિઓ “વાગો”+ “વસ્તર.”] પિતાનો અભિપ્રાય સ્પષ્ટ રીતે વ્યક્ત કરવાનો અધિકાર ઠાકોરજીને ધરાવવાનાં સીવેલાં લૂગડાં. (પુરિ.). વાખ છું. તાડકાંના રેસા. (૨) (સુ) સિંગની બાજની નસે વાચિંદ્રિય (વાગિરિદ્રય) સી. [સ. વાન્ +વિ, ન, સંધિવાખ ન. [જ “વા.”] જુએ “વખે.'
થી] વાણીની ઇન્દ્રિય જીભ વા-ખદ છું. [ ઓ “વા' દ્વાર.] વા લાગતાં ખદબદી ઊઠે વાગીશ છું. [૪. વાન્ + , સંધિથી] જુઓ “વા-પતિ.' તે આંખનો એક રોગ
વાગીશા અસી. [સં. તા + મરા, સંધિથો] વાણીની દેવી, વાખા . જઓ “વખરી.”
[અપકીર્તિ સરસ્વતી વાખવાળી અકી આબરૂના કાંકરા થવા એ, નામોશી, વાગીશ્વર ૫. સિં. વાર્ + રેશ્વર, સંધિથી જ “વાકપતિ.” વાખવાળી સ્ત્રી. વખાણ, પ્રશંસા
વાગીશ્વરી રહી. [સં. વાવણ્યરી, સંધિથી] જુઓ વાગીશ.” વાએ . [અર. વાકિઅહ] એ “વખો.' (૨) મરકી વાણુ સી. [સં.] જળ, કાંસલે, પાસ વાગ' સી. સિં. વાજૂ નું વાંનું ૫. વિ., એ.વ.) વાણી વાસુરિ છું. [સં] જાળથી પશુ-પક્ષી-માછલાં પકડનાર, (૨) વાગર , સિં. વનમા . વરFI] લગામ, ચાકડું વાઘરી
[વાગ.' વાગ રહી. [સં. વધુમા . વર] સુંદર સ્ત્રી, સીમંતિની વાણું ન. [ વાગ' + ગુ. “G” સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જ સ્ત્રી (નાગરમાં)
વાગે -. કોદરા તથા ડાંગરનું કરવામાં આવતું ભેળું વાગઢ પું. સિર૦ “વગડે.'] ગુજરાતની પૂર્વોત્તર સરહદને વાવેતર
[રાગને એક ભેદ. (સંગીત.) અત્યારે ભાગલા પછી રાજસ્થાનને સોંપાયેલ ડુંગરપુર વાગે-ઘેશ્રી, સરી સી. [સં. મળ સ્પષ્ટ નથી.] કાન્હા વાંસવાડાનો મહી અને તેમ નદીને પહાડી પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.). લાગ(-) . [વજ, વાગો] પહેરવાનાં સીવેલાં લૂગડાં(૨) ગુજરાતની પશ્ચિમોત્તર કચ્છ અને ગુજરાત વરચેના માં તે તે નંગ (ખાસ કરીને ઠાકોરજીનાં). (૨) પોશાક પ્રમાણમાં રેતાળ પ્રદેશ, કરવાગડ. (સંજ્ઞા). (૩) વાગેળ જ “વાગળ'-'વડ-વાગડ.'
[ઓગાળ કપાસની એક જાત. (૪) વિ. વગડાઉ, જંગલી વાગેળ* પૃ. જિઓ “વાગોળવું.'] હેરનું વાગોળવું એ, વાગઢ-જશ (લ્સ) પું. [+ ઓ “જશ,સં.'] અનાયાસે વાગેળs સ.કિ. મા. વ 8] () ખાધેલું પટમાંથી મળતી કીર્તિ
મેમાં પાછું કાઢી ચાવવું. (૨) (લા.) મનન કરવું. વાગેવાગડિયું ન. [+ ગુ, ઇયું' ત..] વાગડને લગતું, વાગડ લાવું કર્મણિ, જિ. વાગેળવવું એસ.કિ. દેશનું. (૨) સ્ત્રીઓનું ગળીના રંગનું એક ઓઢણું (વાગડમાં વાગેળાવવું, વાગોળાવું એ “વાગોળવું'માં. પ્રચલિત થયેલું). [વાં કરવાં (રૂ.પ્ર.) વાળ કપાવી તેલ વાજાલ,ી ઝી. [સં. વાર્ + ના, ન., સંધિથી] કસાવી કરાવવો].
દે તેવી વાણી, શબ્દ-જાળ વાગી વિ. [+ ગુ. ઈ'ત.પ્ર.] વાગડ દેશને લગતું. (૨) વાજવી વિ. [સં. + જીવી, પું, સંધિથી] ભાષણ કીર્તન
સ્ત્રી. ડુંગરપુર-વાંસવાડાના “વાગડ' પ્રદેશની ગુજરાતી અને આખ્યાન વખાણ વગેરે કરીને ગુજરાન કરનાર ભીલી ભાષાના સેતુરૂપ બોલી (ગુજરાતીની એક પેટા-બેલી). વારંબર (વાડમ્બર) . [સં. 1 + હુન્નર જાઓ “વાગા(સંજ્ઞા.)
હિંબર–૨હેરિક” (બ.ક.ઠા.)