Page Text
________________
અતિ-કામી
૪૧
અતિ-માનુષ્ય અતિ-કામી વિ. [સે, .] અતિક્રમણ કરનારું. (૨) (લા.) લાગુ કરાતા અર્થ. (મીમાંસા.) ભંગ કરનારું, નિયમ વિરુદ્ધ કરનારું
અતિ-દેહી વિ. [સ, મું.] દેહની પરવા વિનાનું અતિક્રાંત (ક્રાન્ત) વિ. [સં.] હદ બહાર ગયેલું, મર્યાદા અતિ-ધર્મ મું. સિં.) ધર્મને અતિરેક, ધર્મ વિરુદ્ધનું કામ, (૨) વટાવી ગયેલું. (૨) ભૂતકાળમાં થઈ ગયેલું, બની ચૂકેલું (લા.) ધાર્મિક ઘેલછા, “સુપર-સ્ટિશન” (ગો.મા.) [ધમસાણ અતિ-કાંતિ (-કાન્તિ) સ્ત્રી. [સ.] ઉલંઘન, અતિક્રમ. (૨) અતિ-ધંધ (-ધબ્ધ) ૫. [ ૭.] ભારે તોફાન, મેટી ધાંધલ, (લા.) ભંગ, લેપ
અતિ-નફે પું. [+ જુઓ “ના”] ખુબ નકે, “એકસેસ-પ્રેફિટ અતિ-ગુપ્ત વિ. સં.] અત્યંત ખાનગી, ટૅપ સેકેટ અતિન-વેરો છે. [+ જુએ “વેરે.”] કરવામાં આવતા અતિ-ગ્રહ છું. [સં.] જ્ઞાનેંદ્રિયને વિષય
વધારાના નફા ઉપર લાગતો કર
[નિષ્ફળતા અતિ-ઘણું વિ. [+ જુઓ “ઘણું”.] પાર વિનાનું, બહુ જ બહુ અતિ-પત્તિ સ્ત્રી. [સં.] ઉલ્લંઘન, અતિક્રમણ, (૨) (લા) અતિ(તો)ચાર છું. [સં.] ઉલ્લંઘન, અતિક્રમણ. (૨) ખરાબ અતિ-પત છું. [સં.] અતિક્રમણ, ઉલંઘન. (૨) પરોવી દાખલ કામ, દુષ્ટ ક્રિયા. (૩) વ્રતભંગ. (જૈન) (૪) આકાશી ગ્રહોની કરવું એ. (ગ) (૩) (લા.) અન્યાય. (૪) વિનાશ, ઉકાપાત ઉતાવળી ગતિ. (૫) (લા.) વ્યભિચાર, છિનાળું [રખડું અતિપ્રતિજ્ઞા સ્ત્રી. [સં.] ગજા ઉપરવટની પ્રતિજ્ઞા. (૨) અતિચારી વિ. સિં, પું] મર્યાદા ઓળંગી વર્તનારું. (૨) અઘટિત પ્રતિજ્ઞા
[જખ્ખર, ખખડધજ અતિ-ચિત્ર ન. સિં] ઠઠ્ઠાચિત્ર, “કાન”
અતિ-પ્રમાણ વિ. [સં.] ખૂબ લાંબું ચોડું, ખૂબ મેટું, અતિ-ચુકવણી સ્ત્રી. [+ જુઓ “ચુકવણી'.] વધારે રકમ અતિ-પ્રશ્ન પું. [સં.] અધિકાર કે પિતાની મર્યાદાને વટાવી ચૂકવવી એ, “વર–પિયમેન્ટ
કરવામાં આવતા સવાલ, (૨) તર્કની છેવટની મર્યાદાએ અતિ-જન વિ. [સં.] (લા.) માણસ વિનાનું, ઉજજડ
જઈને વિચારવામાં આવતા પ્રશ્ન અતિ-જાત વિ. [સં.] વડવા કે માતાપિતા કરતાં ચડિયાતું અતિ-પ્રસક્તિ સ્ત્રી. [સ.] નિયમને મારી મચડીને કરવામાં અતિ-જીર્ણ વિ. [સં.] ખૂબ જ ઘસાઈ ગયેલું. (૨) ખૂબ જ આવેલો ઉપગ, અતિ-વ્યાતિ. (૨) (લા.) અનાદર, અવજ્ઞા પ્રાચીન, એટિકેટેડ' (બ.ક.ઠા.)
અતિ-પ્રસંગ (સ) . [સં.] અતિસક્તિ. (૨) હદ અતિત વિ. [૪] ૨ઝડુ, રખડુ. (૨) મુસાફર, સતત યાત્રા ઉપરાંતની છૂટ કરનારું નિ હોય તેવું, અતિથિ, અભ્યાગત અતિપ્રસંગ (સગી) વિ. [, .] અતિપ્રસંગ કરનારું અતિતર વિ. સં. અતિથિી જેની આવવાની તિથિ નક્કી ન અતિ-પ્રાકૃત વિ. [સં.] અત્યંત સામાન્ય, (૨) જેમાં સંસ્કૃત અતિ-તકિત વિ. સં.] જેમાં અતિશય તર્ક દોડાવવામાં આવ્યો તત્સમ શબ્દનો ઉપગ નથી રહ્યો તેવી તદ્દભવો અને દેશ્ય હોય તેવું, કેવળ તાર્કિક, ઍકેડેમિક'
પ્રાકૃત શબ્દોથી ભરેલી (ભાષા.) અ-તિતિક્ષા સ્ત્રી. [સં] તિતિક્ષા–સહનશીલતાને અભાવ, અતિ-પ્રાકૃતિક વિ. [સં.] પ્રાકૃતિકથી પર રહેલું, દિવ્ય. (૨) સુખદુ:ખ સહન કરવાના ગુણની ખામી
અત્યંત સામાન્ય, તદ્દન ભૌતિક [ભાડું, ‘રેક રેન્ટ અતિ-તૃપ્ત વિ. [સં.] ખૂબ ધરાયેલું. (૨) (લા.) ખુબ સંતેષ અતિ-ભાડું ન, [+ જુએ “ભા'.] મર્યાદાથી પર ગયેલું ભારે પામેલું
[સંતોષ અતિ-ભાર છું. [સં.] અતિશય ભાર-બેજ, (૨) હદ ઉપરાંત અતિ-તૃપ્તિ શ્રી. [સં.] ખુબ ધરાવાપણું. (૨) (લા.) ખૂબ જ બે નાખવાથી લાગત દોષ, જેન.) અતિથિ વિ. સં. મ-વિ]િ, -થિ વિ. ૫. [, j] જેના અતિભાષિણી વિ. સ્ત્રી. [સં.] અતિ-ભાવી સ્ત્રી આવવાની તિથિ નક્કી નથી તેવું, અભ્યાગત. (૨) મહેમાન. અતિ-ભાષી વિ. [સં., ૫] બહુ બેલ બેલ કરનારું (૩) મુલાકાતી જન
ફિરખાનું અતિ-જાતિક વિ. [સં.] ભૌતિકતાને વટાવી ગયેલું. (૨) મ અતિથિગૃહ ન. [સં] મહેમાનો માટેનું મકાન. (૨) મુસા- તત્વ સંબંધી, “મેટા-ફિઝિકલ' (આ.બી.) અતિથિ-ધર્મ છું. [સં.] આતિથ-સહકાર બજાવવાની ફરજ અતિભોતિક-શાસ્ત્ર ન. [સં.] અધ્યાત્મવિદ્યા. (૨) તત્ત્વઅતિથિભવન ન., અતિથિ-શાલ-ળા) સ્ત્રી. સં.1 જ મીમાંસા, “મેટાફિઝિકસ' (ન..)
[(રા.વિ.) અતિથિ-ગૃહ'.
એક) અતિ મનુષ્ય પું. [સં.] જુઓ “અતિમાનવ”, “સુપર-મૅન.” અતિથિ યજ્ઞ છું. (સં.] અતિથિ-સત્કાર (પંચ મહાયજ્ઞમાંને અતિ-મત્સ્ય વિ. [સં] મૃત્યુલોકના માનવની શક્તિની બહારનું, અતિથિ-સત્કાર છું. [સં.] મહેમાનગીરી
સુપર-નેચરલ’. (૨) છું. માનવની કટિથી કયાંય ઉચ્ચ કેટિને અતિ-જીવ પં. [સં.] છવથી પણ ઉપરની કોટિને આત્મા, આત્મા, “સુપર-મૅન' (રા.વિ.) વર–સેલ” (બ.ક.ઠા.)
અતિ-માત્રા સ્ત્રી, [સ.] માત્રા-માપ-મર્યાદાને વટાવી જવામાં અતિજ્ઞાન ન. [સં.] વધારે પડતું જ્ઞાન. (૨) (લા.) અજ્ઞાન આવી છે તેવી પરિસ્થિતિ અતિજ્ઞાની વિ. [સ, .] ઘણું જ્ઞાન ધરાવનારું.(૨)(લા.)અજ્ઞાની અતિમાન ન. [સં., પૃ.] ભારે ગર્વ, અભિમાનને અતિરેક, અતિદર્શ વિ. [સં., મું.] મોટું કરી દેખાડનારું. (૨) (લા) (૨) વિ. પ્રમાણને ઓળંગી ગયેલું, અમાપ દંભી, ડોળી
અતિમાની વિ. [સં., પૃ.] ભારે અભિમાની, અહંકારી અતિ-દન ન. [સં.] ધર્મબુદ્ધિથી કરવામાં આવેલું દાન અતિ-માનવ,અતિ-મનુષ્ય વિ. [સ.] માનવને વટાવી ગયેલું, અતિ-દેશ . [સં.] એક સ્થાનના ધર્મ-લક્ષણનું બીજા સ્થાનમાં - અલૌકિક, દેવી, “સુપર-નેચરલ'. (૨) પું. માનવીથી પર કરાતું આરોપણ, એક વસ્તુને તાણીતૂસીને બીજી વસ્તુને રહેલે પરમાત્મા, સુપરમેન’
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |